نام پژوهشگر: فهیمه یزدانی
فهیمه یزدانی قاسم جعفری
یکی از اصول حاکم بر سیاست خارجی اسلام که بر تمام روابط خارجی و بین المللی اسلام در زمینه های گوناگون، حاکمیت دارد و کلیه روابط مسلمانان باید بر اساس آن برنامه ریزی شود، اصل مهم و اساسی «قاعده نفی سبیل» است. این اصل و قاعده محکم فقهی ضامن حفظ استقلال کشور اسلامی در تمام زمینه هاست. استقلال که به یک معنا همان عدم سلطه و سبیل است، دارای ساحتی اعم از استقلال سیاسی، اقتصادی و... است. به دست آمدن این اصل مبتنی بر عدم وابستگی به دیگران است. در این میان استقلال اقتصادی جایگاهی بس مهم دارد، چرا که بدون آن دستیابی به ابعاد دیگر استقلال میسر نیست. امام خمینی (ره) در باب اهمیت استقلال اقتصادی تأکید دارند که: «ما باید زحمت بکشیم تا در همه جناح ها خود کفا باشیم. امکان ندارد که استقلال به دست بیاید، قبل از اینکه استقلال اقتصادی داشته باشیم. اگر ما بنا باشد که در اقتصاد احتیاج داشته باشیم، در چیزهای دیگر هم وابسته خواهیم شد.» توجه به تولید ملی و افزایش آن، به معنای خودکفایی در آن زمینه و دست یازیدن به استقلال اقتصادی است. البته توجه به این نکته ضروری است که پذیرش اندیشه نفی سبیل به معنای قطع ارتباط با دیگر کشورها نیست. در این پژوهش سعی شده است؛ با استناد به منابع کتب فقهی و تفسیری شیعه، قاعده نفی سبیل را از نظر استقلال اقتصادی مورد بررسی قرار داده و در خاتمه ارتباط آن را با حمایت از تولیدات ملی توضیح داده و با کمک قواعد اصولی به این نتیجه رسیده که حمایت از تولیدات ملی، یکی از مقدمات واجب «قاعده نفی سبیل» است.