چکیده هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر جایگزینی تفاله اسانس گیری شده مرزه خوزستانی به جای یونجه در جیره بره پرواری بر پویایی تولید گاز به روش آزمایشگاهی بود. در جیره های آزمایشی به ترتیب مقادیر صفر (تیمار شاهد)، 25، 50، 75 و 100 درصد تفاله مرزه جایگزین یونجه گردید. جیره های آزمایشی براساس 20 درصد علوفه و 80 درصد کنسانتره تنظیم گردید. مایع شکمبه از سه رأس گوسفند نر بالغ فیستولاگذاری شده نژاد مهربان که از جیره با کنسانتره بالا تغذیه شده بودند تهیه شد. در سه دوره ی مجزا (سه ران) تولید گاز در ساعات 1 تا 144 بعد از انکوباسیون با استفاده از 200 میلی گرم از هرکدام از تیمارها همراه با مایع بافری شکمبه اندازه گیری شد. در یک دوره ی مجزا، پس از 24 ساعت انکوباسیون مقدار گاز تولیدی، غلظت آمونیاک، غلظت کل اسیدهای چرب فرار، قابلیت هضم ظاهری و حقیقی ماده خشک، ضریب تفکیک کننده، تولید توده میکروبی، بازده تولید توده ی میکروبی و همچنین تعداد پروتوزوآ اندازه گیری شد. جایگزینی تفاله ی مرزه به جای یونجه تاثیر معنی داری بر تولید گاز در ساعات مختلف انکوباسیون و فراسنجه های پویایی گاز شامل مجانب تولید گاز، سرعت نسبی تولید گاز و نیمه عمر تولید گاز نداشت (05/0<p). میانگین غلظت آمونیاک در گاز تولیدی به طور معنی داری با جایگزینی تفاله ی مرزه به جای یونجه نسبت به جیره ی شاهد کاهش یافت (05/0>p). جیره های آزمایشی تاثیری بر غلظت کل اسیدهای چرب فرار نداشت (05/0<p). اگر چه جایگزینی تفاله ی مرزه به جای یونجه در سطوح 75 و 100 درصد قابلیت هضم ظاهری ماده ی خشک را به طور معنی داری نسبت به جیره ی شاهد کاهش داد (05/0>p)، ولی تأثیر معنی داری بر قابلیت هضم واقعی ماده ی خشک در شرایط آزمایشگاهی نداشت. در جایگزینی تفاله ی مرزه تا سطح 75 درصد به جای یونجه تولید توده میکروبی و بازده تولید توده ی میکروبی در مقایسه با جیره ی شاهد گرایش به افزایش نشان دادند (01/0>p). جیره های آزمایشی تاثیری بر تعداد پروتوزوآ و ضریب تفکیک کننده نداشت. نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از تفاله اسانس گیری شده مرزه خوزستانی در جیره ی بره پرواری می تواند با کاهش میزان تولید نیتروژن آمونیاکی، بدون تأثیر سوء بر قابلیت هضم ماده ی خشک، بازدهی مورد استفاده قرار گرفتن نیتروژن را بهبود بخشد. کلمات کلیدی: پویایی تولید گاز، تفاله اسانس گیری شده مرزه خوزستانی، بره پرواری