بازتاب اندیشه های عنصرالمعالی در کتاب قابوس نامه، پیرامون ارائه ی شیوه های زندگی و میزان سودمندی آن در جامعه ی امروزی، مهم ترین انگیزه، برای این پژوهش بوده است؛ بدین منظور، در پژوهش حاضر، مجموع ملاحظات، در دو بخش جداگانه ارائه شده اند: در بخش اوّل، در سه فصل مجزّا، پیشینه ی دودمانی عنصرالمعالی، ویژگی های فردی او و در نهایت امتیازات کتاب قابوس نامه، بررسی و بیان گردیده و در بخش دوم، گستره ای از جنبه های زندگی در قابوس نامه، طی هشت فصل، تحت عناوینی چون: آموزش، دین، اخلاق، خانواده، اقتصاد، بهداشت جسم و روان، جامعه و حقوق فردی و اجتماعی، مورد مطالعه و واکاوی قرار گرفته است. نتیجه این که خواننده ضمن آشنایی با دیدگاه ها و اندیشه های عنصرالمعالی درباره ی جنبه های گوناگون زندگی، به درک درستی از میزان سودمندی کتاب قابوس نامه در پیوند با جامعه ی امروزین، خواهد رسید.