نام پژوهشگر: نجم الدین میناپور
نجم الدین میناپور کاظم میقانی
سید جمال الدین اسدآبادی از برجسته ترین اندیشمندان جهان اسلام بود که در برخورد با معضلات و مشکلات اساسی مسلمانان اندیشه های تازه را مطرح کرد. او همانند دیگر روشنفکران ایرانی در آغاز به دنبال اصلاح از بالا بود، اما از طریق ارتباط نزدیک با دربار قاجار و شخص ناصرالدین شاه به-تدریج به این باور رسید که اندیشه ی اصلاح از بالا ثمربخش نیست. سیدجمال سفرهای متعددی به غرب داشت. به کشورهای مختلف اسلامی نیز مانند؛ مصر، عثمانی و هند سفر کرد. اما این سفرها نه به قصد سیاحت بلکه در راستای بیداری مسلمانان در مقابل استبداد و استعمار بود. سید جمال الدین بزرگترین هدف خویش را اتحاد اسلام و مسلمانان می دانست و برای تحقق آن بسیار تلاش کرد. تربیت شاگردانی چون محمد عبده و عبدالرحمان کواکبی، انتشار روزنامه های عروه الوثقی و ضیاالخائفین و آثاری همچون رساله ی نیچریه و شرح حال ماده گرایان و... همگی در جهت تحقق این هدف انجام شد. این پژوهش با هدف جستجوگری برای یافتن مهم ترین آراء و دیدگاه های نظری و عملی سید جمال شکل گرفته است. پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایه ی منابع و مآخذکتابخانه ای موضوع را مورد بررسی قرار داده است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که از دیدگاه سید جمال الدین، اولاً استعمار غربی به دنبال تسلط بر مسلمانان در تمام جنبه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. ثانیاً تحول اجتماعی و سیاسی در ساختار قدرت و دولت استبدادی باید متکی به خود مردم و از درون خود توده باشد. و ثالثاً اسلام، مذهبی موثر در بسیج کردن مردم بر ضد استبداد داخلی و استعمار خارجی است. کلید واژه: سید جمال الدین اسدآبادی، استعمار، استبداد، روشنفکران، اتحاد اسلام، قاجاریه