مهرداد لطفعلی زاده سیاهکلرودی فرهاد عزیزپور
با استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران از جمله طرح هایی که با توجه خاص به روستاها و در راستای بهبود وضعیت اجتماعی- اقتصادی آنها اجرا شد، طرح هادی روستایی است. طرح هادی روستایی طرحی است که ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکردهای مختلف از قبیل مسکونی، تولیدی، تجاری، کشاورزی، تاسیسات و تجهیزات و نیازمندیهای عمومی روستایی را در قالب مصوبات طرحهای ساماندهی فضا و سکونتگاههای روستایی یا طرحهای جامع ناحیه ای تعیین می نماید. هدف این پژوهش، ارزیابی عملکرد طرح های هادی روستایی از بعد اجتماعی و اقتصادی می باشد که بدین منظور به ارزیابی اجرای طرح هادی روستایی در دو روستای پلنگ آباد و جارو از بخش پلنگ آباد شهرستان اشتهارد که از اجرای طرح هادی در آنها حدود 10 سال گذشته پرداخته شده است. اهداف: الف) هدف کلی (اصلی): ارزیابی اثر بخشی اجتماعی و اقتصادی اجرای طرح هادی در سکونتگاههای روستایی محدوده مورد مطالعه ب) اهداف جزئی (فرعی): 1-شناخت ویژگیهای طرح های هادی اجراء شده در محدوده مورد مطالعه. 2-شناخت وضعیت مولفه های اجتماعی- اقتصادی سکونتگاههای روستایی محدوده مورد مطالعه. 3-سنجش میزان اثرگذاری طرح های هادی اجراء شده بر مولفه های اجتماعی- اقتصادی سکونتگاههای روستایی محدوده مورد مطالعه. 4-سنجش میزان اثرگذاری عوامل و نیروهای اجتماعی و مدیریتی- نهادی بر اثر بخشی مثبت اجرای طرح هادی در سکونتگاههای روستایی محدوده مورد مطالعه. 5-ارایه راهکار برای ارتقاء اثر بخشی اجرای طرحهای هادی روستایی در محدوده مورد مطالعه. روش های اجرا: روش به کار رفته در این پژوهش توصیفی و تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای – میدانی و تهیه پرسشنامه و مصاحبه محلی با ساکنین روستاها بوده است. که برای این منظور تعداد 205 پرسشنامه نیز تهیه گردید ودراختیار خانوارهای دو روستای پلنگ آباد و جارو (سرپرست خانوار) قرار گرفت. نتایج: 1-روستاها دارای ویژگیهای ساختاری و کارکردی هستند که تحول ساختاری آن بایستی به تحول کارکرد مطلوب منتهی گردد. 2-تحول و اثربخشی آن بر نظام کالبدی- فضایی روستاها متاثر از عوامل مختلفی است که در بین این عوامل نقش پذیری مردم(مشارکت) و البته تخصیص مناسب اعتبارات از اهمیت بیشتری برخوردار است. پس؛ 3-تحول روستا به عنوان نظام مکان- فضایی با مشخصه اصلی آن یعنی کلیت، بایستی همه جانبه و کلی گرایانه اتفاق بیفتد.
