نام پژوهشگر: معصومه بندانی

نقش شیعیان در تحولات سیاسی اجتماعی و فرهنگی کویت از سال 1961 تا 2012 میلادی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  معصومه بندانی   محمدعلی چلونگر

کویت کشوری کوچک در خاورمیانه است که با کشورهای عراق و عربستان سعودی دارای مرزهای خاکی و با ایران از طریق خلیج فارس دارای مرزهای آبی و پایتخت آن، شهر کویت است.تاریخ تاسیس کشور کویت به شیخ «براک بن غریر آل حمید»، شیخ قبیله بنی خالد و حاکم امارت «احسا» بازمی گردد که در اواخر سال 1110 هجری قلعه ای به نام «کوت» برای ذخیره آذوقه و همچنین انبار اسلحه بنا کرد که بعدها نام «کویت» از آن گرفته شد و سپس این شهر در عهد شیخ «سعدون بن محمد آل حمید» به خاندان آل صباح بخشیده شد . این کشور یکی از کوچکترین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با بیش از دو ونیم میلیون نفر جمعیت است که در سال 1962 به استقلال رسید و خاندان آل صباح از 1962م تا کنون بر آن حکومت می کنند .این کشور متشکل از 5 منطقه استکه در تقسیمات کشوری از آنها تحت عنوان العاصمه (پایتخت)، حولی، الاحمدی، الجهراء و الفروانیه یاد شده است.شیعیان بیش از 30 درصد جمعیت کویت را تشکیل می دهند . تراکم شیعیان در مناطق منصوریه، دعیه، سالمیه، دسمه، بنید القار و شرمه بیشتر است . باید توجه داشتوضعیت مناسب اقتصادی موجب شده تا شیعیان در فعالیت های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و دینی حضور داشته باشند لذا سیر بسیاری از تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کویت، از عملکرد شیعیان نشات گرفته است. به طور کلی روند تحولات کویت به گونه ای بوده که حضور و نفوذ شیعیان در این تحولات غیر قابل انکار است. از جمله مهمترین تحولات سیاسی کویت که شیعیان در آن نقش داشتند کسب کرسی هایی در مجلس کویت بود . مشارکت شیعیان در امور اجتماعی کویت به واسطه برگزاری انتخابات ، نوع مناسبات این کشور را از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس متمایز می سازد . برخلاف بسیاری از کشورهای عربی ، در کویت مجلس نمایندگان با انتخاب و رای مردم شکل می گیرد و زنان نیز می توانند در آن شرکت کنند. از لحاظ فرهنگی نیز شیعیان با شرکت خود در تشکل های فرهنگی و سازماندهی برنامه های فرهنگی در راستای اهداف فرهنگی و اجتماعی سعی در هدایت جامعه کویت به سوی ارزش های انسانی را دارند.در این میان شیعیان با حضور مستقیم و غیر مستقیم خود در برنامه های فرهنگی ، سعی در اعتلای فرهنگ شیعی دارند. فضای آزادی نسبی فرهنگی کویت این کشور را در میان کشورهای عربی خلیج فارس از نظر فرهنگی متمایز کرده است. به همین سبب وضعیت فرهنگی کویت نسبت به سایر کشورهای حوزه خلیج فارس، متمایز بوده و سطح و عرصه های فرهنگی در این کشور بالاتر و قوی تر از کشورهای عربی اطراف خود است.مطبوعات در این کشور رونق دارد و نویسندگان با آزادی نسبی به طرح افکار خود می پردازند. وجود مساجد و حسینیه های رسمی و غیر رسمی بستر مناسبی برای فعالیت های فرهنگی شیعیان فراهم نموده است و از این رو بسیاری از برنامه های فرهنگی در مساجد و حسینیه ها سامان مییابد.شیعیان سازمان ها و نهاد های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی گوناگونی دارند و به نسبت جمعیت شان در تحولات کشور کویت نیروی قابل توجهی می باشند. این پژوهش تلاش دارد ضمن بررسی سابقه تاریخی شیعه در کویت در خلال سال های 2012-1961، به چگونگی نقش شیعیان کویت نسبت به دیگر کشورها پرداخته و همچنین نقش نهادهای فرهنگی و اجتماعی شیعیان و نخبگان آنان در دگرگونی های اجتماعی کویت را مورد تبیین و بررسی قرار دهد.