استخوان بافت سختی است که محتوی آن مرتباَ در حال تغییر و تحول میباشد. رشد طولی استخوان بواسطه ی پلاک رشد صورت میگیردکه ساختاری غضروفی در انتهای استخوانهای دراز بدن میباشد. هنگام بلوغ جنسی، ضمن بسته پلاک رشد، رشد طولی استخوان متوقف میگردد. دیازینون از سموم ارگانوفسفره است که ضمن ایجاد استرس اکسیداتیو میتواند به سلولها و بافتهای بدن آسیب برساند. با توجه به پویائی و فعال بودن، بافت استخوان و پلاک رشد مدلهای مناسبی برای بررسی اثر سم دیازینون بر تکوین و رشد استخوان میباشند. هدف این مطالعه بررسی اثر سم دیازینون بر تغییرات تراکم معدنی استخوان، تغییرات محیط و مساحت تیغه های استخوانی و تغییرات پلاک رشد در موش صحرایی نابالغ میباشد، در ضمن اثر بهبود دهندگی مکمل ویتامینd بر تقلیل آسیب احتمالی ایجاد شده نیز بررسی میگردد. تحقیق بر روی 30 سر موش صحرایی نر نابالغ از نژاد ویستار که بهطور تصادفی در پنج گروه کنترل، دیازینون، ویتامینd، ویتامینd+ دیازینون، ویتامین d + دیازینون+کلسیم قرار گرفتند انجام شد. تیمارهابهصورت گاواژ دهانی و طی 28 روز انجام شد. در روز 28 ، بعد از ترحم کشی حیوانات، جمجمه و استخوان ران برای بررسیهای رادیوگرافیک و هیستومورفومتریک جدا شدند. بررسیها توسط نرم افزار image j و معناداربودن نتایج توسط آنالیز واریانسanova به همراه تست توکی انجام شد. کاهش معنادار تراکم معدنی جمجمه ، بخش سر و گردن استخوان ران، همچنین کاهش معنادار مساحت و محیط تیغه های استخوانی در گروه دیازینون نسبت به کنترل مشاهده شد. پهنای پلاک رشد در گروه دیازینون نسبت به کنترل کاهش معنادار داشت که به صورت کاهش پهنای ناحیه در حال تکثیر و افزایش پهنای ناحیه هایپرتروفی مشاهده شد. مصرف ویتامین d همراه دیازینون، توانست کاهش تراکم را در نواحی سر و گردن اسنخوان ران جبران کند و اثرش بر جمجمه و کل استخوان ران در مصرف همراه با کلسیم معنادار شد، همچنین مساحت و محیط تیغه ها را افزایش داد و پهنای ناحیه هایپرتروفی پلاک رشد را بهبود بخشید اما بر کل پلاک رشد و ناحیه در حال تکثیر اثر معناداری نداشت. دیازیون چگالی معدنی استخوان را کاهش داد وهمچنین آثار مخربی بر غضروف صفحه رشد اپیفیزی گذاشت. ویتامین d این نقص ها را بهبود بخشید و آثارش در مصرف همراه کلسیم بیشتر شد.