نام پژوهشگر: سعیده دستان

بررسی کیفی آب زیرزمینی در دشت میان جنگل، شهرستان فسا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی شاهرود - پژوهشکده علوم زمین 1392
  سعیده دستان   افشین قشلاقی

منابع آب زیرزمینی از جمله مهمترین منابع آب مورد استفاده در کشاورزی و شرب به حساب می-آیند و بدین علت ارزیابی و میزان کیفیت آلودگی آنها حائز اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر بررسی ویژگی های هیدروشیمیایی منابع آب زیرزمینی دشت میان جنگل (استان فارس) و همچنین ارزیابی آلودگی فلزی آنهاست. به این منظور 15 نمونه آب زیرزمینی با پراکندگی مناسب از کل دشت برداشت گردید و غلظت فلزات سنگین، آنیونها و کاتیونهای اصلی و برخی پارامترهای کیفی نمونه های آب اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان داد که یونهای سولفات، منیزیم و سدیم (به ترتیب ناشی از انحلال ژیپس و مارن)، یونهای غالب در آبهای زیرزمینی بوده و مقدار ec و tds آب از شمال به سمت جنوب و جنوب شرقی دشت کاهش می یابد. علت این امر رسی بودن بافت خاک در شمال دشت و احتمالاً تغذیه از آبخوان کارستی در پایین دست دشت است. به منظور ارزیابی اثر فعالیت های کشاورزی بر کیفیت آب زیرزمینی، غلظت نیترات و فسفات تعیین گردید که مقادیر نیترات در 53/3 درصد نمونه ها بالاتر از حد مجاز (who) به دست آمد. علاوه بر این نتایج نشان داد که از نظر شرب، آبهای زیرزمینی منطقه میان جنگل در محدوده ی متوسط تا قابل قبول و از نظر کیفیت، برای استفاده در کشاورزی در محدوده ی مجاز قرار می گیرند. به طور کلی تیپ غالب آب در دشت میان جنگل سولفاته و رخساره آب نیز سدیمی، کلسیمی و منیزیمی به دست آمد. براساس نتایج به دست آمده از محاسبه نسبت های یونی، نمودار گیبس و شاخص اشباع شدگی فرآیندهای غالب کنترل کننده ترکیب شیمیایی آب در منطقه مورد مطالعه انحلال، تبادل یونی طبیعی و معکوس، و احتمالاً مخلوط شدگی ارزیابی گردید. در مناطق متاثر از فعالیت های کشاورزی غلظت برخی فلزات (آرسنیک و کادمیوم) در منابع آب افزایش یافته که احتمالاً مصرف کودهای شیمیایی (نیتراته، فسفاته) و آفت کش ها باعث افزایش غلظت آنها شده است. با توجه به روند غلظت سرب، روی، نیکل، کروم و مس و تحلیل های آماری چند متغیره می توان چنین استنباط کرد که این فلزات احتمالاً منشاء زمین زاد داشته و در اثر انحلال سنگها وارد ترکیب آب زیرزمینی شده اند.