نام پژوهشگر: سید یحیی میرزائی ارجنکی

ارزیابی داده های بارش حاصله از رادار هواشناسی و کاربرد آنها در مدل بارش - رواناب(مطالعه موردی حوضه آبریز ابوالعباس)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده مهندسی علوم آب 1392
  سید یحیی میرزائی ارجنکی   فریدون رادمنش

داده های بارش به عنوان یکی از اساسی ترین پارامتر ها در کلیه مطالعات هیدرولوژیکی و هواشناسی خصوصاً در مدل های بارش - رواناب می باشد. امروزه مرسوم ترین روش در اندازه گیری بارش در حوضه های آبریز استفاده از بارانسنج ها می باشد که به دلیل هزینه های اقتصادی همچنین عدم توانای نصب این ابزار در تمامی نقاط یک حوضه خصوصاً در بخش های کوهستانی احتمال وجود خطا در برآورد بارش برای تمامی بخش های حوزه وجود دارد. رادارهای هواشناسی توان اندازه گیری شدت بارش با تفکیک مکانی و زمانی مناسب برای محدوده وسیعی از حوضه ها را دارا می باشند. این ابزار بارش را به طور غیر مستقیم و با تبدیل داده های بازتابش رادار به شدت بارش، توسط یک تابع انتقال انجام می دهند. این تابع به عنوان رابطه z-r و مبتنی بر استدلال نظری به فرم z = arb شناخته می شود. بر اساس مکانسیم اندازه گیری رادار ها این ابزار با دو گروه از خطا ها شامل: خطا در فرایند اندازه گیری بازتابش و خطاهای موجود درفرایند تبدیل بازتابش به بارش مواجه می باشند. در این تحقیق سعی برآن شد تا با شناخت منابع خطا در رادار، این ابزار کاربردی، بر اساس شرایط اقلیمی و توپوگرافیکی استان خوزستان کالیبره گردد. جهت رفع خطاهای موجود در فرایند تبدیل بازتابش رادار به بارش از روش های آماری استفاده و داده های بارش رادار اهواز کالیبره گردید. بر اساس نتایج آماری، روابط z = 166r2 برای بارش رگبار، z = 165r1.7 برای میانگین بارش روزانه و z = 48r2 برای بارش روزانه، به عنوان معادلات بهینه از میان کلیه روش های کالیبراسیون تعیین گردید. جهت بررسی اثر داده رادار بر مدل های هیدرولوژیکی، حوزه آبریز ابوالعباس واقع در بخش شرقی استان خوزستان انتخاب و با استفاده از داده های چهار آبنمود سیل در شرایط رطوبتی متفاوت، مدل بارش- رواناب این منطقه کالیبره گردید و در نهایت با استفاده از دو آبنمود سیل صحت سنجی مدل انجام شد. پس از صحت سنجی مدل بارش- رواناب ابوالعباس داده های بارش در 6 سناریو شامل 4 سری داده های بارش تولید شده با معادلات رادار به همراه 2 روش بسط داده های نقطه ای، تیسن و روش کریجیگ به مدل اعمال گردید. نتایج این بررسی نشان داد داده های کالبیره نشده رادار به هیچ وجه قابل استفاده در مدل های بارش و رواناب نمی باشند همچنین مشخص گردید بارش ها تولید شده با معادله z = 166r2 توان رقابت با داده های نقطه ای بسط داده شده با روش های زمین آماری را به خوبی دارد و می توان از این معادله جهت تبدیل داده های بازتابش رادار به بارش جهت استفاده در سایر مطالعات خصوصا مدل های بارش - رواناب استفاده کرد.