نام پژوهشگر: مرجان سادات حر

تفسیر روایی سوره نحل آیات (1تا64) بر پایه روایات اهل بیت (علیهم السلام)
thesis سایر - دانشکده علوم حدیث 1392
  مرجان سادات حر   محمد علی مهدوی راد

این پژوهش با موضوع تفسیر روایی سوره نحل آیات (1تا 64) بر پایه روایات أهل بیت، در دو دامنه قرآنی و روایی انجام شده است. دامنه قرآنی، مفاد ظاهری با تکیه بر کتب لغت و تفاسیر اجتهادی است و دامنه روایی، مجموعه روایات از تفاسیر مأثور می باشد. با توجّه به اهمیّت نقش روایات در فهم دقیق قرآن، هدف از نگارش این رساله فهم آیات مورد نظر با استفاده از آراء تفسیری اهل بیت و مقایسه مفاد ظاهری آیات با مفاد روایی و سپس فهم پیام های مورد تأکید روایات می باشد. بنابراین آیات در قالب 11 دسته با ذکر عناوین مناسب گردآوری شده و مورد بررسی قرار گرفته است. یادآوری دلائل توحید، اشاره به وحی، عظمت خلقت خدا، مباحثی پیرامون بهانه های مشرکان و پاسخ قرآن به آن ها از مهم ترین مفاد آیات مورد نظر می باشد. با بررسی 96 روایت ذیل آیات مورد نظر و مقایسه با مفاد ظاهری آیات، مشخص شد، مفاد ظاهری با مفاد روایی در بیشتر موارد مطابقت داشته و در بسیاری موارد معصوم زوایای مختلفی از متن آیه را بیان نموده که در آیات به آن اشاره نشده است. به طور کلّی روایات ذیل آیات مورد نظر سبب روشن تر شدن آیات برای فهم بهتر گردیده است. روشن بودن برآیند زندگی در انتهای زندگی، فرجام گردنفرازی و فروتنی، أئمه به عنوان رکن زمین، پایداری برکات و عواقب سنّت های خوب و بد برخی از موضوعات روایات می باشد. گونه های روایات تفسیری بررسی شده ذیل آیات عبارتند از: ایضاح مفهومی، ایضاح لفظی، بیان مصداق، تأویل، تفسیر فقهی، تفسیر عقلی و تفسیر تمثیلی. ایضاح مفهومی و بیان مصداق با آمار 50 و 21 روایت در میان گونه های دیگر بیشتر نمایان است. در این پژوهش 80 آموزه هدایتی از روایات در سه حوزه اعتقادات، اخلاق و احکام برداشت شده که بیشترین آن ها مربوط به اصول اعتقادات و اخلاق است.