نام پژوهشگر: صدیقه عالی فرجا
صدیقه عالی فرجا نصرت نوربخش
سلول های بنیادی پالپ دندان شیری (shed) به عنوان یک جمعیت نو از سلول های بنیادی شناخته شده است که قادرند به انواعی از سلول ها شامل سلول های عصبی تبدیل شوند. سلول های بنیادی پالپ دندان از تاج عصبی منشا می-گیرند و ویژگی های نورونی شامل تولید فاکتورهای نوروتروفیک از قبیل ngf(nerve growth factor)،bdnf (brain derived neurotrophic factor) ، nt3 (neurotrophin 3) و nt4(neurotrophin 4) را دارا می باشند. تاثیرات حفاظت نورونی این فاکتورها به خوبی بررسی شده است. یکی از فاکتورهایی که احتمالا در تمایز سلول های بنیادی پالپ دندان به سمت سلول های عصبی دخیل است نوروتروفین ها می باشند. نوروتروفین ها عوامل رشد هستند که در فعالیت های متفاوت دستگاه عصبی شامل تداوم بقا (survival)، تکثیر(proliferation)، تمایز(differentiation)، میلیناسیون(myelination)، رشد آکسون (axonal growth) ، مرگ سلولی(apoptosis) و پلاستیسیتی سیناپسی(synaptic plasticity) شرکت می کنند. هدف از این مطالعه بررسی بیان کمی نوروتروفین ها در بافت پالپ، سلول های بنیادی پالپ دندان و سلول های عصبی تمایز یافته از این سلول-های بنیادی است. میزان بیان فاکتور های نوروتروفیک درسلول های ذکر شده، اهمیت و نقش این فاکتور ها را در تمایز سلول های بنیادی پالپ دندان به سلول های عصبی مشخص می کند. روش انجام این مطالعه بر پایه تکنیک real time pcr استوار است. پس از کشت و جداسازی سلول های بنیادی پالپ دندان و تمایز آن ها به عصب، rna کل از هر مرحله اسخراج شده و به cdna تبدیل شد. سپس پرایمر های مربوط به هر کدام از ژن های نوروتروفین طراحی شده و real time pcr انجام شد. سپس با استفاده از آزمون های آماری anova نتایج بررسی شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تمامی فاکتور های نوروتروفیک در سلول های عصبی تمایز یافته از سلول های بنیادی پالپ دندان، بیان قابل توجهی دارند. افزایش بیان معنی داری را در سلول های تمایز یافته نسبت به پالپ و سلول های بنیادی شاهد هستیم. و بیان فاکتور nt-3 نسبت به دیگر فاکتور ها در سلول های تمایز یافته بالاتر است. با توجه به مطالعاتی که توسط دانشمندان انجام گرفته بود، نوروتروفین ها در طول تکامل دندان مورد نیاز می باشند. فاکتور ngf در عصب زایی دندان لازم و ضروری است. bdnf تمایز عصبی را در کشت های سلولی تاج عصبی افزایش می دهد و در پالپ دندان بیان بالایی دارد. nt-3 به عنوان فاکتور تمایزی در سلول های پالپ دندان عمل می کند و nt-4 بقای نورون ها را در دستگاه عصبی مرکزی و محیطی موجب می شود. با توجه به نتایج حاصل از این مطالعات و مقایسه آن با نتایج این مطالعه، می توان نتیجه گرفت که فاکتور های نوروتورفیک نقش مهمی را در سلول های عصبی ایفا می کنند و عاملی برای تمایز سلول های بنیادی پالپ دندان به عصب می باشند.