نام پژوهشگر: اصغر نقیها
حسن مصلح علی نقی کشتکاران
مساحت زیادی از رشته کوه های زاگرس سرزمین ایران را جنگل های بلوط پوشانده اند که میوه ی آن از دیرباز کاربرد های خوراکی برای مردم و دام های زاگرس نشین داشته است. از ویژگی محدودکننده ی خوراکی میوه بلوط بالا بودن مقدار تانن آن می باشد که افزون بر داشتن مزه تلخ و کاهش خوش خوراکی می تواند پیامد های زیانباری بر جانوران داشته باشد. با تانن زدایی به روش های فرآوری فیزیکی، شیمیایی و زیستی می توان مقدار زیادی از تانن را کاست. در دستگاه گوارش جانوران باکتری های هیدرولیزکننده تانن یافت می شود که می توانند مقدار زیادی از تانن را بکاهند. هم چنین شمار زیادی از باکتری ها، قارچ ها و مخمر ها با داشتن آنزیم تانناز توانایی از میان بردن تانن را دارند و در فرآوری زیستی از آن ها استفاده می شود. در این پژوهش باکتری های هیدرولیز کننده تانن از مدفوع گوسفند و بز بومی استان کهگیلویه و بویراحمد که به صورت آزاد از میوه ی بلوط استفاده کرده بودند، جداسازی و شناسایی گردید و با استفاده از آزمون های تفریقی، تخمیر قند ها و کیت api تعیین گونه گردیدند. سپس در یک آزمایش فاکتوریل بر پایه ی طرح کاملاً تصادفی 6×2 با سه تکرار کارایی فرآوری زیستی آرد میوه بلوط با گونه های جدا شده به منظور بررسی توانایی کاهش تانن انجام شد. فاکتورهای آزمایشی در برگیرنده ی فرآوری زیستی در شش سطح (بدون باکتری و 5 جدایه که قدرت تانن زدایی بیشتری داشتند) و بازه ی زمانی با دو سطح 5 و 10 روز بوده است. در این پژوهش 7 جدایه با داشتن آنزیم تانناز و رشد روی محیط کشت تانن دار و ایجاد هاله روشن اطراف خود شناسایی و جداسازی شدند که 5 جدایه از گونه ی استرپتوکوکوس پنومونیه و 2 جدایه ی دیگر گونه ی استرپتوکوکوس بوویس می باشند. در فرآوری زیستی میوه بلوط با جدایه ها در سطح 5 درصد، تفاوت معنی داری در مقدار فنل کل، تانن کل، تانن فشرده و تانن هیدرولیز شونده داشت و این گونه های باکتریایی جداسازی شده با داشتن آنزیم تانناز توانایی کاستن آمیخته های فنلی (تانن) را دارند. جدایه های b و d در 10 روز فرآوری 9/36 و9/35 درصد تانن فشرده را کاهش داده اند و همچنین جدایه d در 5 و10 روز فرآوری توانست 2/90 و9/69 درصد تانن هیدرولیز شونده را کاهش دهد.