پتاسیم (k+) یک عنصر درشت مغذی ضروری می باشد و فراوانترین کاتیون در گیاهان عالی به شمار می آید. رس های خاک بدلیل سطح ویژه بالا جزء فعال فیزیکی و شیمیایی خاک محسوب می شوند و باعث افزایش مقاومت مکانیکی خاک در برابر رشد ریشه می گردند. هورمون های گیاهی موثر بر رشد ریشه ممکن است با افزایش جذب پتاسیم و سایر عناصر خاک موجب افزایش عملکرد گندم شوند. تحقیق حاضر در راستای بررسی تاثیر هورمون های مختلف رشد و کود پتاسیم بر عملکرد گندم دیم در یک خاک با سطح ویژه بالا انجام پذیرفت. این تحقیق در قالب طرح اسپلیت پلات با پلات اصلی کود پتاسیم در 2 سطح و پلات های فرعی هورمونی در 5 سطح و 4 تکرار طی سال زراعی 91-90 در اراضی زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا گردید. از هورمون های پاکلوبوترازول، دامینوزاید، اتفن، آبسسیک اسید و شاهد (بدون هورمون) استفاده شد. وزن خشک ریشه و اندام هوایی در شش مرحله رشد گندم و عملکرد کاه و دانه در زمان برداشت مورد بررسی قرار گرفت. فسفر دانه وکاه در 4 برگ بالایی در مرحله خوشه دهی اندازه گیری شد. به نظر می رسد تیمار کود پتاسیم فقط در مرحله برداشت که وزن ریشه ها افزایش یافته است، بر وزن ریشه موثر بوده است. در اثرات متقابل احتمالا تیمارهای هورمونی نسبت به هم معنی دار شده اند، و نسبت به شاهد معنی دار نشده اند که اگر این درست باشد باز هم به این معنی است که تیمار های هورمونی نیز بر عملکرد موثر نبوده اند. تیمارهای کود پتاسیم و هورمونی در این سال بر عملکرد دانه و کاه موثر نبودند. احتمالا با افزایش بی سابقه بارندگی در این سال زراعی نسبت به چندین سال اخیر و بالا بودن رطوبت خاک در مزرعه، مقاومت مکانیکی خاک کاهش یافت و باعث افزایش سرعت پخشیدگی پتاسیم، افزایش رشد ریشه و جذب پتاسیم شد، که نیاز کود پتاسیم را مرتفع نمود. ممکن است غلظت های متفاوت هورمونی از تحقیق اخیر بر افزایش عملکرد گندم موثر باشد که باید با تحقیقات آتی بررسی گردد.

افزایش رو به رشد جمعیت جهان نیاز به مواد غذایی را افزایش داده است. تلاش برای افزایش تولید در واحد سطح پیامدهای ناخوشایندی مانند افزایش آلودگی نیتروژنی و تخریب محیط زیست را درپی داشته است. یکی از شیوه های بیولوژیکی برای افزایش تولید، استفاده بالقوه از میکرارگانیسم-های خاک زی مفید که توانایی تثبیت بیولوژیکی نیتروژن ملکولی یا تولید مواد محرک رشد را داشته باشند، می باشد. از جمله این میکرارگانیسم ها باکتری های جنس azotobacer و rhizobium می-باشند که به دلیل دارا بودن خصوصیات مهمی چون توانایی تثبیت نیتروژن، افزایش تحرک و قابلیت جذب عناصر غذایی و خصوصاً تولید هورمون های رشد گیاهی موجب بهبود شرایط تغذیه و رشد گیاه می شوند. در این تحقیق از 15 نمونه خاک مزارع و باغات سطح استان گلستان، 43 جدایه ازتوباکتر جداسازی شد و آزمون های توانایی تثبیت نیتروژن ملکولی، توانایی تولید اکسین ، توانایی تولید سیدروفور، توانایی انحلال فسفات و پتاسیم معدنی نامحلول و توانایی تولید هیدروژن سیانید انجام پذیرفت. باکتری ازتوباکتر و رایزوبیوم در کشت مزرعه ای به گیاه لوبیا چیتی تلقیح شد. اثر تیمارهای باکتریایی در مقایسه با تیمار شاهد (فاقد باکتری) و تیمار های کودی بر روی فاکتور های رشد از جمله عملکرد دانه، وزن تر و خشک اندام هوایی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن 100 دانه و همچنین عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تیمارهای باکتریایی اثر مثبت و معنی داری روی صفات فنولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد در گیاه لوبیا چیتی دارد. با توجه به نتایج به دست آمده استفاده از کودهای زیستی در کشت دیم در منطقه مورد مطالعه سبب افزایش ?? تا ?? درصدی عملکرد گیاه لوبیا چیتی شده و کاربرد همزمان کود زیستی با کود دامی سبب اثر بخشی بهتر آن شده است. با توجه به تحقیق انجام شده می توان نتیجه گرفت که کودهای زیستی جایگزین یا مکمل خوبی برای کودهای شیمیایی به خصوص کودهای نیتروژنه می باشند.

برخی از سرفکتانت ها (خیسنده ها) با کاهش کشش سطحی آب ممکن است موجب افزایش پتانسیل ماتریک آب خاک های غیر اشباع و یا ظاهرا اشباع، پتانسبل هیدرولیکی، شدت جریان آب در خاک و افزایش شدت تورم در خاک های کند تورم شوند. افزایش شدت جریان آب در خاک و افزایش سرعت تعادل پتانسیل اسمزی بین لایه دوگانه پخشیده الکتریکی منقطع و محلول خاک عامل افزایش سرعت تورم خاک است که ممکن است موجب افزایش سرعت انتقال یون ها بین لایه دو گانه پخشیده الکتریکی منقطع و محلول خاک و جذب ریشه ای یون ها (مثل پتاسیم) و رشد گیاه گردد. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر سورفاکتانت 1,2-propanediol بر شدت تورم، پتاسیم قابل استفاده خاک و شدت جریان هیدرولیکی و نیز تاثیر تورم بر عملکرد محصولات گندم و جو بود. در این پژوهش از دو نمونه خاک پردیس از سری رحمت آباد ( دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان) و خاک داشلی برون جهت تعیین اثرات سورفاکتانت مذکور بر سرعت تورم و شدت جریان هیدرولیکی از عمق 30-0 سانتی متر نمونه برداری شد. در این پژوهش سورفکتانت با غلظت های متفاوت در دو مرحله استفاده شد و نرخ تورم با اندازه گیری درصد رطوبت گل اشباع پس از 1، 3، 5، 10، 15، و 20 روز اشباع تعیین شد. در مرحله دوم از غلظت های بالاتر سورفکتانت استفاده شد. جهت تعیین تاثیر گذاری سورفاکتانت بر نرخ تورم از معادلات سرعت سنتیکی مختلف شامل معادلات مرتبه صفر، یک، دو، ایلوویچ، پخشیدگی هذلولی و تابع نمایی برای تحلیل داده ها استفاده شد و مدلهای مرتبه صفر و یک بهترین مدلها جهت برآورد سرعت تورم در معادلات سینتیکی انتخاب شدند. در هر دو مرحله، استفاده از سورفاکتانت موجب تسریع تورم خاک پردیس با شوری پایین شد ولی با افزایش غلظت سورفکتانت در مرحله دوم، افزایش سرعت تورم به حدی بود که بر خلاف مرحله اول، تاثیر عمده آن در سه روز اول پس از اشباع خاک ملاحظه شد و مشابه با مرحله اول تاثیر آن بر تورم در روزهای بعد ادامه پیدا کرد. با افزایش تورم در این تحقیق، آزاد سازی پتاسیم قابل تبادل در محلول خاک افزایش یافت. شدت جریان هیدرولیکی اشباع در خاک پردیس با اعمال سورفکتانت افزایش یافت ولی در خاک داشلی برون تاثیر معنی داری شاهد نبودیم که احتمالا به دلیل پراکندگی خاک داشلی برون و سدیک بودن آن است. با خاک سدیک داشلی برون، تورم فقط در مرحله دوم و با غلظت بالای سرفکتانت اتفاق افتاد. برای تعیین نقش و تاثیر گذاری نرخ تورم بر عملکرد محصولات زراعی گندم و جو از مزرعه شماره 1 و 2 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گرگان در یک شبکه از 25 نقطه به فواصل 5 متر و هر کدام به سطح 5/0 متر مربع نمونه های محصول و خاک برداشت شد. خاک مزرعه شماره 2 سدیمی بود. همبستگی مثبت و معنی داری بیین نرخ تورم و عملکرد گندم در مزرعه شماره 1 ملاحظه شد که ممکن است بدلیل بیشتر بودن قابلیت استفاده پتاسیم با تورم بیشتر، در خاک های این مزرعه با ایلایت زیاد و سطح ویژه بالا باشد. همانطوریکه پتاسیم قابل عصاره گیری با تترافنیل بران سدیم تعیین گر جذب ریشه ای است، سرعت تورم خاک های ایلیتی و سرعت تعادل اسمزی آب خاک بین محلول و لایه دوگانه پخشیدگی الکتریکی نیز تعیین گر سرعت جذب ریشه ای است و ممکن است بتوان بجای استفاده از تترافنیل بران سدیم برای تعیین پتاسیم قابل استفاده گیاه از سرعت تورم استفاده کرد و با استفاده از سرعت تورم سطوح کفایت پتاسیم قابل استفاده گیاه را تعیین کرد.

، اندازه گیری مستقیم برخی از این پارامترها میتواند وقتگیر و پرهزینه و توام با خطا باشد. لذا محققان تلاش میکنند تا آنها را از پارامترهایی که سهلتر قابل اندازهگیری هستند، برآورد نمایند. هدف از این پژوهش، پیشنهاد روابط ساده برای برآورد قابل قبول شاخصهای متداول شوری و سدیمی بودن خاکهای متأثر از نمک استان گلستان می باشد.

چکیده با رشد روزافزون جمعیت و کمبود منابع آبی، نگهداری از منابع آب زیرزمینی، به عنوان یکی از عمده ترین منابع آب شیرین موجود، امری ضروری است. بکارگیری لایه های رسی یک راه حل متناسب با طبیعت است که امروزه برای جلوگیری یا کاهش انتقال املاح و شیرابه زباله ها به آب های زیر زمینی مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این پژوهش، بررسی عملکرد لایه های رسی تعبیه شده در ستون های خاک سبک، در چگونگی تغییر حجم آب عبوری و غلظت نمک خروجی از آن و همچنین شبیه سازی حرکت نمک در خاک به کمک نرم افزار hydrus-1d می باشد. به این منظور ستون هایی به ارتفاع و قطر به ترتیب 150 و 15 سانتی متر تهیه گردید و پس از اعمال خاک با بافت شن لومی، لایه های رسی به عمق های 13 و 20 سانتی متر در آنها تعبیه و تیمارهایی به عنوان شاهد بدون لایه رس در نظر گرفته شد. ستون ها در ابتدا با نیترات آمونیم شستشو داده شد. سپس با اعمال تیمارهای 13و20 میلی اکی والان بر لیتر نمک کلردار (پتاسیم کلراید)، میزان کلر در زه آب انتهایی ستون های خاک، عصاره گیری و سپس اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که افزایش ضخامت لایه رسی توانسته به خوبی از انتقال حجم زه آب جلوگیری کند که در تیمار های 13و20 میلی اکی والان اختلاف میانگین بین ستون بدون لایه رس و ستون دارای لایه رس 20 سانتی متر به ترتیب 40 و78 سی سی بوده است. همچنین با افزایش ضخامت لایه رسی مقدار کلراید مشاهده شده در حجم آب خروجی هم افزایش یافته است که بیشترین مقدار آن مربوط به ستون دارای لایه رس 20 سانتی متر وغلظت20 میلی اکی والان است که اختلاف میانگین آن نسبت به ستون با غلظت 20 میلی اکی والان و بدون لایه رسی ، 5/5 میلی اکی والان بود. شبیه سازی صورت گرفته با نرم افزار hydrus-1dنیز نتایجی همروند با داده ای بدست آمده نشان داد. شبیه سازی داده های غلظت عبوری از ستون های مذکور نشان داد که ضریب تبیین ( r2) بین 92/0 و85/0 است شبیه سازی صورت گرفته با نرم افزار hydrus-1d نیز نمود همین امر بود. کلمات کلیدی: بافت شن لومی، لایه رس، hydrus-1d، پتاسیم کلراید