نام پژوهشگر: [email protected] شاکری

تبیین فرآیند اقدام به خودسوزی با رویکرد کاردرمانی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی - دانشکده علوم توانبخشی 1392
  لیبا رضایی   حمید رضا خانکه

زمینه: خودسوزی یکی از شیوه های شایع خودکشی درکشورهای در حال توسعه مانند ایران است. علیرغم پژوهش های انجام شده در این زمینه، فرآیند اقدام به خودسوزی تبیین نشده است. از طرف دیگر نقش کاردرمانی در پیشگیری از خودسوزی در متون کاردرمانی نیز مشخص نشده است. لذا این تحقیق با هدف تبیین فرآیند خودسوزی با رویکرد کاردرمانی انجام گرفت. روش تحقیق: این تحقیق کیفی به شیوه نظریه زمینه ای در سال 1392-1391 در استان کرمانشاه انجام گرفت. روش نمونه گیری در ابتدا هدفمند و سپس بر اساس داده های به دست آمده و نظریه در حال ظهور از نمونه گیری نظری استفاده شد. مشارکت کنندگان 29 نفر و شامل 15 نفر از اقدام کنندگان به خودسوزی،1 نفر تهدید کننده به خودسوزی، 5 نفر از اعضای خانواده اقدام کنندگان به خودسوزی و 8 نفر کادر درمان در تیم درمانی اقدام کنندگان به خودسوزی بودند. داده ها با استفاده از مصاحبه، یادداشت های در عرصه، و پانل متخصصین جمع آوری گردید و با استفاده از روش اشتراوس و کوربین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها برای تبیین فرآیند اقدام به خودسوزی منجر به استخراج پنج طبقه اصلی ساختار فرهنگی، تضادهای خانوادگی، مشکلات بهداشت روانی، تهدید به خودسوزی، و ویژگی های متمایز خودسوزی گردید. تضادهای خانوادگی به عنوان متغیر مرکزی در این فرآیند مشخص گردید. همچنین تحلیل داده ها با رویکرد کاردرمانی منجر به استخراج سه طبقه زمینه عملکردی، مشکلات مربوط به تعادل در کار، و مشکلات مربوط به فرد شد. مشکلات مربوط به عدم تعادل در کار متغیری مرکزی در فرآیند انتقالی بود. بحث و نتیجه گیری: پیشگیری از خودسوزی با توجه به علل و عوامل موثر در فرآیند اقدام به خودسوزی و در سطوح مختلف پیشگیری ضروریست. همچنین بر اساس یافته های این تحقیق مداخلات کاردرمانی در جهت رفع مشکلات مربوط به عدم تعادل در کار، و زمینه و همچنین توانمندسازی این افراد می تواند در پیشگیری از خودسوزی موثر باشد.