در سال های اخیر مطالعات و پژوهش های گوناگونی درباره شهر قزوین صورت گرفته است که بیشتر این مطالعات در زمینه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوران صفویه و معاصر بوده است. اطلاعات ما در مورد تشیع مردم قزوین در دوره قبل از صفویه بسیار اندک است. علی رغم کثرت مطالعات و پژوهش های صورت گرفته پیرامون این شهر، هم چنان ناگفته های بسیاری در مورد این شهر به ویژه در موضوع دگرگونی های فکری و فرهنگی و گرایش مردم این شهر به تشیع با توجه به دارالسنه بودن قزوین وجود دارد. امروزه مذهب قریب به اتفاق مردم قزوین شیعه است. پرداختن به مسأله مذهب و روشن شدن چگونگی گسترش تشیع در قزوین مسأله اصلی این پایان نامه است. با توجه به اینکه شیعیان قزوین در دوره قبل از تأسیس دولت صفویه همیشه در اقلیت بوده و تحت فشار حکومت مرکزی قرار داشته اند؛ بررسی روند توسعه تشیع یکی از جریان های فرهنگی این شهر می باشد که پژوهشی همه جانبه را می طلبد. قزوین از ابتدای ورود اسلام به دارالسنه معروف بوده است و تشیع از همان ابتدا هر چند محدود؛ در قزوین حضور داشته است و شیعیان همیشه به صورت یک اقلیت در تحولات سیاسی و اجتماعی شرکت داشته اند. هدف از این پژوهش، تبیین روند نفوذ تشیع و عوامل موثر در این پیشرفت و چگونگی گسترش و فراگیر شدن آن در قزوین و تبیین نقش شیعیان در دگرگونی های فرهنگی این شهر است. هم چنین بررسی عملکرد شیعیان در زمینه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از زمان ورود اسلام به این منطقه، تا آغاز دولت صفوی است. این پژوهش به دنبال آن است که پس از مروری بر جغرافیای تاریخی قزوین و طریقه بنای آن؛ به بررسی جریان اسلامیت شهر و نقش علماء، دانشمندان، محدثان و یاران قزوینی ائمه در گسترش تشیع؛ هم چنین نقش امامزادگان در تبلیغ و ترویج عقاید مذهبی و پراکندگی بقاع متبرکه و در پایان به بررسی نقش خاندان های شیعی در گسترش تشیع در قزوین بپردازد. روش انجام این پژوهش با استفاده از روش های توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع اصلی بوده است. بدیهی است از تحقیقات نوین در تبیین مسئله سود برده شده است.

با گسترش اسلام و وسعت قلمرو آن، تفکر شیعی به وسیله شیعیان در میان مردم در مناطق مختلف نفوذ کرد. می توان گفت یکی از عوامل اصلی گرایش مردم به تشیع، رفتار و گفتار اهل بیت و یاران صادق و عدالت محور آنها بود. از جمله نقاطی که مذهب و تفکر شیعه در آن رسوخ کرد و در ضمیر و اندیشه مردم جای گرفت سرزمین شام است. تشیع درمنطقه ی شامات از نخستین سالهای ورود اسلام دیده می شود. در دوره ی خلافت عثمان ابوذر به منطقه ربذه شام تبعید می شود و همین هجرت اجباری او زمینه ساز آشنایی مردم با امام علی (ع) شد واین زمینه های شکل گیری تشیع را در این سرزمین مهیا می سازد. ظهورتشیع در سوریه از زمان حضور ابوذرغفاری دراین سرزمین ثبت شده است.سپس در قرون بعد به ویژه در دوران حکومت فاطمیان وحمدانیان تشیع در شام وخصوصا درحلب گسترش یافت.اگر چه در حکومت های سنی مذهب ایوبی وعثمانی با ناملایمتی های بسیاری رودررو شد ولی امروزه درصد قابل توجهی ازجمعیت سوریه شیعه می باشند وروشن شدن چگونگی پیدایش آنها بویژه شیعه دوازده امامی وهمچنین وضعیت تشیع امامی در سوریه در دوره عثمانی وپس از فروپاشی آن تا کنون ، ونیز نقش شیعیان در تحولات فرهنگی منطقه پژوهشی همه جانبه را می طلبد. این پایان نامه پس ازمروری برپیشینه اسلام وتشیع در این سرزمین، به علل گسترش ونفوذ فرق شیعه ونقش شیعیان در تحولات فرهنگی-سیاسی واقتصادی در سوریه، بویژه بعد از فروپاشی امپراتوری عثمانی تا کنون میپردازد. این پژوهش که به صورت بنیادی انجام شده است نوآوریهایی دارد که برای تحقیقات آتی در این عرصه میتواند راهگشای قشر محقق باشد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که برخلاف تصورهمگان، تشیع امامی درسوریه از همان ابتدا وجود داشته وشیعیان به صورت اقلیتی فعال درتحولات مختلف منطقه، تاکنون حضور داشته اند. روش انجام این تحقیق توصیفی-تحلیلی، با استفاده ازمنابع اصلی کتابخانه ای، اسنادی و شفاهی می باشد.

رادیویکی ازرسانه های نوین است که همزمان با ورود فناوری های نوین به ایران وارد شد وبه مرورزمان نهادینه شد واین ابزارفرهنگی مانندابزارهای دیگر باهدف خدمت به نظام سلطنتی وپیشبرد اهداف فرهنگی رژیم پهلوی به کارگرفته شد.دردوره پهلوی اول باتوجه به سیاست های دین ستیزی دولت ،برنامه های مذهبی دررادیو ارائه نشد.دردوره پهلوی دوم ،ازسال 1320ه.ش تاسال 1332 ه.ش با توجه به سیاست های کلی رژیم پهلوی، در رادیوایران پخش برنامه های مذهبی شروع شد ودراین برنامه هااز کارشناسان مذهبی که عمدتا از نیروهای شاخص مذهبی بودند ،استفاده گردیدنیروهای مذهبی هم از فرصت به دست آمده دررادیو، درجهت تبلیغ شعائر مذهبی استفاده کردند. ازسال 1332 ه.ش باتوجه به فضای سیاسی به وجود آمده ناشی ازکودتای 28مرداد 1332 ،حضور نیروهای مذهبی دررادیو بیشتر شد وبرنامه های مذهبی هم ازجهت ساختار ومحتوی رشد بیشری کردند. ازسال 1342ه.ش تاسال 1357ه.ش باتوجه به تقابل نیروهای مذهبی با رژیم پهلوی دوم،حضورآنها دررادیو کمرنگ شد ولی برنامه های رادیو درراستای اهداف سیاسی پهلوی دوم ازجهت قالب ونحوه ارائه متنوع شد تا نبود سخنران مذهبی دربرنامه ها جبران شود. دراین پژوهش به فعالیت ها وکنش ها و واکنش های رژیم پهلوی ،نیروهای مذهبی و طیف مخاطبان درمقابل برنامه های مذهبی رادیو ایران وهمچنین محتوا وساختار برنامه های مذهبی دربرهه تاسیس تا انقلاب اسلامی می پردازیم.

چکیده از آغاز ورود تشیع به ایران در قرن نخستین هجری در قم فرهنگ و شعایر شیعی به آرامی در ایران نفوذ کرد تا اینکه در زمان صفویه و با رسمیت مذهب تشیع، فرهنگ و مولفه های فرهنگی و شعایر شیعی، در تار و پود جامعه ایرانی ورود کرده و در گذر زمان بر عمق و گستره و شکوفایی آن افزوده گشت. در این عصر علمای شیعه موفق به تمدن سازی شدند و راهبردهای فرهنگی گسترده ای برای مهندسی فرهنگی جامعه ایرانی طراحی و اجرا کردند. در این فرایند، مکتب حسینی و مولفه های قیام سیدالشهدا (علیه السلام) که خود شالوده ای از عناصر اصلی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مذهب تشیع و دین اسلام است و دارای ماهیت فکری، عقیدتی و عاطفی شگرف و پیوستگی عمیق با جان و فکر جامعه شیعی می باشد، تأثیری نمایان تر، عمیق تر و گسترده تر می یافت. فرهنگ حسینی که همان فرهنگ دین مداری و سریان اندیشه های اسلامی در رگ های جامعه اسلامی و شیعی و فرهنگ ظلم ستیزی و عدالت گستری، ذلت ناپذیری، آزادی خواهی عملی، فکری و معنوی وکرامت انسانی است، با فعالیت حکیمانه ائمه اطهار (علیهم السلام)در بستر سوگواری و عزاداری در مصایب و قیام حسینی پایدار مانده و نسل به نسل در فکر و روح و جان جامعه شیعی منتقل گشت.از این منظر عزاداری حسینی در دوره های مختلف تاریخی کارکردهای گوناگونی می یافت. یکی از دوره های مهم تاریخی ایران در دوران معاصر دوره حکومت رضاشاه پهلوی است. در این بازه تاریخی ویژگی های گوناگونی از جمله استبداد شدید، تسلط یکجانبه و کامل استعماری انگلیس بر ایران، مدرنیزاسیون، سکولاریسم، غرب زدگی و هجمه به اصول و شعایر اسلامی و شیعی قابل شمارش است. در این میان محافل عزاداری حسینی به سبب ماهیت خویش که قبلًا به آن اشاره کردیم، مأمنی برای تقابل با این سیایت ها قرار می گرفت که البتّه در هر مورد شدّت یا ضعفی داشت. از همین منظر در این پایان نامه تلاش بر آن بوده است که با تکیه بر اسناد، منابع اصلی و منابع تحقیقاتی، کارکردهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی که محافل عزاداری حسینی در این دوره تاریخی در قبال ویژگی های گوناگون سیاسی، اجتماعی و فرهنگی می یافت، بررسی گردد. کلید واژگان: عزاداری، شیعه، امام حسین (علیه السلام)، کارکرد، پهلوی اوّل

شناسایی، معرفی و بررسی آثار هنری زنان نقاش در دوره های صفویه و قاجار به عنوان دوره های تاثیرگذار تاریخ هنر ایران، می تواند بخشی از تاریخ فرهنگی ایران را روشن سازد. پژوهش حاضر با هدف معرفی زنان نقاش دو دوره صفویه و قاجار و مقایسه این دو دوره شکل گرفته است و در این راستا به بررسی ویژگی های آثار نقاشان هر دوره نیز می پردازد. محور اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش است که در این دو دوره تاریخی چه زنانی به فعالیت در عرصه نقاشی پرداخته اند و آثار دو دوره صفویه و قاجار در مقایسه با یکدیگر دارای چه کیفیتی است. در این راه روش تحقیق از نظر هدف توسعه ای و از نظر روش، توصیفی، تحلیلی بوده است. در نهایت اطلاعات با روش کتابخانه ای و تصویر برداری از منابع و گنجینه ها گرد آوری و با دو روش تجزیه تحلیل کمی( از طریق جداول آماری) و تجزیه تحلیل کیفی با رویکرد ساختارگرایانه (در رابطه با آثار نقاشان) مورد مطالعه قرار گرفته است. در این راستا چهار زن نقاش با نام های: نادره بانو، امینه، شفیعه و صحیفه بانو از دوره صفویه یافته و معرفی شده اند و همچنین سه زن نقاش از دوره قاجار با نام های فخر جهان، ماه رخسار و ولیه فروغ الملوک معرفی شده اند. همچنین بررسی ساختارگرایانه آثار نشان از هماهنگی ساختارهای درونی اغلب آثار دارد و مقایسه دو دوره صفویه و قاجار نشان از تفاوت نگاره ها در تعداد و کیفیت در دو دوره است.

بیماری ام¬اس ¬(multiple sclerosis) از بیماری¬های مزمن دستگاه عصبی مرکزی است که با شکسته شدن سد خونی- مغزی بوجود می آید. سد خونی- مغزی یک سیتم مویرگی است که خون را از دستگاه عصبی مرکزی جدا می¬کند و از ورود سلول هایt که مسئول ایجاد ایمنی سلول ها هستند به این دستگاه جلوگیری می¬کند. گاهی این سد به علل نا معلوم شکسته شده و انسجام خود را از دست می دهد. بعد از بر طرف شدن این علل، این سد دوباره انسجام خود را بدست می آورد. اما سلولهای t درون دستگاه عصبی به دام می افتند و باعث تخریب میلین می شوند. این عمل چندین بار تکرار می شود و سرعت انتقال پیام های عصبی به شدت کاهش می یابد و بیماری ام¬اس ایجاد می شود. این بیماری انواع مختلفی دارد که در هر نوع آن عوارض مختلفی همچون مشکلات بینایی، حرکتی، گوارشی، کلیوی و ... ایجاد می شود. همچنین در موارد نادر، این بیماری مستقیمأ منجر به مرگ می شود. امروزه علم پزشکی خصوصأ در شاخه اعصاب و روان - نورولوژی - توانسته است با روش¬های مختلف درمانی و داروهای گوناگون گیاهی و شیمیایی این بیماری را تحت کنترل در آورد. اما مسئله اصلی یعنی کشف علت اصلی این بیماری، درمان قطعی و خصوصأ پیشگیری از ابتلاء، همچنان به نتیجه نهایی نرسیده است. آنچه مسلم است دست یافتن به این اهداف غیرممکن نیست و تلاش های جوامع پزشکی همچنان ادامه دارد. در سه دهه اخیر آمار ابتلاء به بیماری ام¬اس در ایران به شدت رو به افزایش نهاده تا حدی که آمار ابتلاء در برخی از شهرهای ایران خصوصأ اصفهان، آمار نقاط پر خطر و ام¬اس خیز جهان همچون اروپای غربی و آمریکای شمالی را پشت سرقرار داده است. این پایان نامه بر آن است تا با رویکردی میان رشته ای به شرح سیر ادواری، بررسی تاریخی، پراکندگی جغرافیایی، تبیین علل رشد این بیماری در ایران و شرح خدمات مراکز درمانی خصوصأ انجمن ام¬اس اصفهان بپردازد.