نام پژوهشگر: داود قصری خوزانی

بازنمایی خانواده در شبکه های ماهواره ای فارسی زبان- مطالعه موردی سریال عمر گل لاله پخش شده از شبکه جم
thesis دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران - دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی 1392
  داود قصری خوزانی   داود نعمتی انارکی

برخی از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان به عنوان یکی از اصلی ترین رسانه های تأثیرگذار بر فرهنگ و سبک زندگی مخاطبان خود دارای سیاست هایی برگرفته از فرهنگ غرب هستند. از آنجا که خانواده ها جایگاه ویژه ای در ترویج ارزش ها و هنجارها در بین افراد دارند، هدایت افکارعمومی مردم از طریق تعریف خانواده متناسب با اهداف این شبکه ها، یکی از استراتژی های جدی تولید برنامه در بین آن هاست که شبکه جم نیز از این قاعده مستثنی نیست. لذا تحقیق حاضر به دنبال نقش رسانه ای شده خانواده در این شبکه است. به این منظور، مطالعه نقش بازنمایی شده خانواده در سریال «عمرگل لاله» به عنوان یک مطالعه موردی در دستورکارقرارگرفته است. برای رسیدن به این هدف، در فصل دوم مطالبی با محوریت خانواده و سبک زندگی به عنوان چارچوب نظری مطرح شده است. در رابطه با روش تحقیق نیز از روش تحلیل محتوای کیفی بهره برداری شده و به این منظور، 9 مقوله برای تجزیه و تحلیل محتوای مذکور از متن استخراج شد ه است. نتایج حاکی از آن است که خانواده هایی که در سریال «عمرگل لاله» بازنمایی شده اند، بیانگر دو نگرش متضاد هستند. یکی ایلگازها که سنتی و مذهبی هستند و دیگری تاشکیران ها که مدرن و شبه غربی بوده لیکن به واسطه یک ازدواج با هم آشنا می شوند. والدین دو خانواده درگیر پنهان کاری و خیانت به همسر یا فرزندانشان هستند و گذشته پررمز و رازی دارند. عمده شخصیت ها خاکستری هستند که دست به گریبان گناهان بزرگی آن هم متأثر از محیط و دست سرنوشت هستند، اما بعضی نقاط مثبت در رفتارهایشان دارند. ارزش های اخلاقی ای همچون مسئولیت پذیری، صداقت، احترام به والدین، پشتکار، گذشت. مقابل این ارزش ها، ضدارزش های اخلاقی فراوانی همچون روابط خیانت آلود والدین، دروغگویی، حسادت، اختلاف افکنی میان دو زوج، تحقیر و اذیت دیگران، خودخواهی، ترویج دوستی ناسالم فرزندان، مصرف مشروبات الکلی در کنار پوشش نامناسب و مدگرایانه و... دیده می شود . اگرچه در آخر سریال خوبی ها بر شر پیروز می گردد و درس های اخلاقی در آن دیده می شود، لیکن نمایش بیش از حد رفتارهای ناشایست، نشان از برجستگی بیشتر ضدارزش ها در مقایسه با ارزش های اخلاقی در سریال دارد.