نام پژوهشگر: لاله موسوی ده موردی
وحید سلیمانی محمد محیسنی
این مطالعه به منظور ارزیابی پیش بالینی تجویز خوراکی نسبت های مختلف عصاره گل ختمی (althaea officinalis l.) بر فاکتورهای بیوشیمیایی خون و کبد ماهی کپور معمولی انجام شده است. ترکیبات 6، 10، 14– تری متیل 2- پنتادی کانون، کارواکرول، 2- پنتادی کانون، دودکانوئیک اسید، ان- تترادی کانوئیک اسید، ان- تترادی کانول، ان- نونانوئیک اسید، تیمول، متیل هگزادکانوات مهم ترین ترکیباتی است که در آنالیز فیتوشیمیایی گل ختمی شناسایی شده است. ماهی ها با جیره های حاوی 0.25، 0.5 و 1 درصد عصاره گل ختمی به مدت 60 روز تغذیه شدند. فاکتورهای بیوشیمیایی خون در روزهای 15، 30، 45 و 60 اندازه گیری گردید. همچنین آنزیم های پانکراسی نظیر آلفا آمیلاز، لیپاز و تریپسین در روزهای 30 و 60 اندازه گیری گردید. تغییر معنی داری در فعالیت آنزیم alp (در روز 30)، alt ، ldh و پروتئین تام (در روز 15)، cpk (در روزهای 45 و 60) و سطح گلوکز (در روز 45)، آلبومین (در روز 60)، گلوبولین (در روز 15 و 60) و کراتینین (در روزهای 15، 45 و 60) مشاهده نشده است. تغذیه ماهی ها با جیره حاوی عصاره گل ختمی سبب کاهش alp، گلوکز، آلبومین و کلسترول در روز 15 شده است. همچنین جیره غذایی حاوی عصاره گل ختمی در سطح 0.25 درصد باعث کاهش alt (در روز 30 و 45)، آلبومین (در روز 30) و تری گلیسرید (در روز 15 و 45) شده است. عصاره گل ختمی در سطح 0.25 درصد سبب افزایش cpk (در روز 15)، پروتئین (در روز 45 و 60) و گلوبولین (در روز 45) شد. اگرچه تجویز خوراکی 0.5 درصد عصاره ختمی باعث کاهش ast (در روز 15)، alt (در روز 30 و 45)، alp (در روز 45)، گلوکز (در روز 30)، کلسترول (در روزهای 15، 30 و 60) و تری گلیسرید (در روز 60) گردید، اما سطح ast و آلبومین (در روز 45)، cpk، پروتئین، گلوبولین و تری گلیسرید (در روز 30) افزایش یافت. علی رغم اینکه سطح alt (در روز 60) و کلسترول (در روز 30) در ماهی هایی که با جیره غنی شده با 1 درصد عصاره گل ختمی تغذیه شدند کاهش یافت، سطح ast و alp (در روز 45 و 60)، ldh (در روزهای 30، 45 و 60)، گلوکز (در روز 60)، پروتئین و آلبومین (در روز 30 و 45)، کلسترول (در روز 45)، تری گلیسرید و کراتینین (در روز 30) در مقایسه با گروه کنترل به طور معنی داری افزایش یافت. سطح آنزیم آمیلاز و لیپاز در ماهی های تحت تیمار 1 درصد عصاره گل ختمی در مقایسه با گروه کنترل به طور معنی داری کاهش یافت. اگرچه در ماهی های تحت تیمار 0.5 درصد عصاره گل ختمی در روز 30، سطح آنزیم آمیلاز به طور معنی داری افزایش یافت اما سطح آنزیم تریپسین به طور معنی داری کاهش یافت. تجویز عصاره گل ختمی سبب کاهش معنی دار سطح آنزیم لیپاز پانکراسی در روز 30 آزمایش گردید. اگرچه تغییر معنی داری در سطح آنزیم تریپسین پانکراسی در بین گروه های آزمایشی و گروه کنترل در روز 60 مشاهده نگردید، اما سطح آنزیم آمیلاز پانکراسی در ماهی هایی که با 0.25 درصد عصاره گل ختمی تغذیه شدند به طور معنی داری بیشتر از ماهی های گروه کنترل بود. نتیجه مطالعه پیش بالینی و سم شناسی دارویی عصاره گل ختمی، نشان می دهد که استفاده از گل ختمی تا سطح 0.5 درصد سمیتی ایجاد نمی کند و مطالعه بر روی این دوز به منظور ارزیابی کلینیکی دارو در پیشگیری و درمان ماهی ها توصیه می شود.