نام پژوهشگر: روح اله زینی وند
روح اله زینی وند مجید آجورلو
تنوع زیستی به هر گونه تغییر بین موجودات زنده در تمامی منابع مانند، منابع خشکی، دریایی و سایر اکوسیستم¬های آبی و فرآیند¬های اکولوژیکی گفته می¬شود. تنوع گونه¬ای یکی از مولفه¬های تنوع زیستی است. تنوع گونه¬ای از دو معیار غنا، به معنی تعداد و یکنواختی به معنی توزیع و پراکنش تعداد افراد هر گونه گفته می¬شود. عوامل زیادی تنوع گونه¬ای را در اکوسیستم تحت تأثیر قرار می-دهد. عوامل مخرب مانند طبیعی و انسانی مانند خشکسالی¬های طولانی مدت، آتش¬سوزی، چرای غیر اصولی دام، تخریب و تبدیل اکوسیستم¬های تک محصولی از عوامل تهدید کننده تنوع گونه¬ای می¬باشد. علف¬خوران اهلی و وحشی یکی از مولفه¬های تنوع زیستی هستند که همواره اجزای اکوسیستم را تحت تأثیر قرار می¬دهد. تا زمانی که جمعیت علف¬خواران در اکوسیستم متناسب با ظرفیت آن باشد نه تنها به منابع اکوسیستم مانند آب و خاک و گیاه خسارت وارد نمی¬شود بلکه تنوع گونه¬ای افزایش می¬یابد. این مطالعه در سال¬های 1392-1393 در شهرستان دره¬شهر واقع در جنوب شرقی استان ایلام در موقعیت جغرافیایی 33 درجه و 9 دقیقه عرض شمالی و 47 درجه و 24 دقیقه طول شرقی انجام شد. این تحقیق در چهار تیمار چرای سبک، متوسط، سنگین وقرق در سه تکرار انجام گردید. در هر تکرار در طول 5 ترانسکت 25 پلات مستقر گردید. و در داخل هر پلات نوع و تعداد گونه¬های گیاهی مشخص شد. محاسبه تنوع، غنا و یکنواختی گونه¬های گیاهی و گونه¬های مهاجم و بر اساس فرم رویشی محاسبه گردید. برای انجام محاسبات تنوع، غنا و یکنواختی گونه¬ها از نرم افزار ecologycal metodology استفاده شد. محاسبات آماری مقایسه میانگین¬ها در سطح 5 درصد با آزمون lsd در محیط نرم¬افزار spss انجام شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد بین مناطق قرق، تحت چرای سبک، متوسط و سنگین از نظر تنوع و غنای گونه¬ای تفاوت وجود داشت. اما یکنواختی گونه¬ای در منطقه مورد مطالعه تحت شدت¬های مختلف چرا تفاوت وجود نداشت. تنوع، غنا و یکنواختی گونه¬های مهاجم در منطقه مورد مطالعه تحت تأثیر چرای دام در شدت¬های مختلف چرا و چرا نشده (قرق) تفاوت وجود نداشت. با توجه به فرم رویشی گونه¬های گرامینه تنوع و غنای گونه¬ای مورد محاسبه تفاوت وجود داشت. اما یکنواختی گونه¬های گرامینه تحت چرا و قرق تفاوت وجود نداشت. اما تنوع، غنا و یکنواختی گونه¬های پهن¬برگ علفی تحت چرای سنگین، متوسط، سبک و چرا نشده (قرق) در منطقه مورد مطالعه تفاوت وجود داشت.