نام پژوهشگر: محمد بهروزی ورجوی
محمد بهروزی ورجوی مصطفی ولی زاده
تنش های غیرزیستی مانند شوری یکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد جو بشمار می روند. در این پژوهش الگوی ایزوزیمی آنزیم های پراکسیداز (pox)، کاتالاز (cat) و سوپراکسید دیسموتاز (sod) برگ گیاهچه های ده رقم جو پس از تیمار شوری در سه سطح (0، 100 و 200 میلی مولار) و تیمار خارجی پرولین در سه سطح (0، 5 و 10 میلی مولار) مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط آزمایشگاهی پیاده شد. برای بررسی آنزیمی، از هر رقم نمونه هایی از برگ های چند بوته در هر واحد آزمایشی به صورت مخلوط برداشت و مورد استخراج آنزیمی قرار گرفت. سپس با انجام الکتروفورز افقی روی ژل پلی آکریل آمید 8 درصد و رنگ آمیزی ژل ها، الگوی نواری آنزیم ها تصویر برداری و با نرم افزار mcid از نظر میزان فعالیت آنزیم ها در کلیه ترکیب های تیماری بررسی شد. تجزیه واریانس میزان فعالیت تک آنزیم cat نشان داد که بین ارقام، سطوح مختلف شوری و اثر متقابل این دو تفاوت معنی داری وجود داشت. همچنین اثر متقابل سه جانبه شوری × رقم × پرولین برای این آنزیم معنی دار شد. برای pox سه ایزوزیم بدون ابهام و تکرارپذیر مشاهده شد. فعالیت آنزیمی هر سه ایزوزیم pox بین ارقام مورد مطالعه، بین سطوح مختلف شوری و نیز اثر متقابل شوری × رقم اختلاف معنی داری نشان داد. همچنین اثر متقابل شوری × پرولین در ایزوزیم pox3 و اثر سه جانبه شوری × رقم × پرولین در ایزویم های pox2 و pox3 معنی دار بود. تجزیه واریانس داده های مرتبط با فعالیت سه ایزوزیم مشاهده شده sod نشان داد که بین ارقام مورد مطالعه از نظر میزان فعالیت این ایزوزیم ها اختلاف معنی داری وجود داشت. همچنین اثر متقابل شوری × رقم در ایزوزیم sod1 معنی دار شد. بطور کلی ارقام ارس،یوسف و نصرت به خاطر بیشترین فعالیت cat، ارقام ماکویی و نصرت به جهت بیشترین فعالیت pox و رقم ترش به دلیل فعالیت sod بیشتر، به عنوان ارقام برخوردار از توانایی تحمل بیشتر به تنش شوری معرفی شدند. همچنین واکنش ارقام در برابر شوری اختلاف اثر بسیار بیشتری در مقایسه با واکنش آن ها در برابر پرولین داشته است. در ضمن در pox3 تیمار 5 میلی مولار پرولین نیز منجر به تعدیل اثرات تنش و کاهش معنی دار فعالیت این ایزوزیم نسبت به شرایط شوری 200 میلی مولار شد.