چکیده مطالعات سیتوژنتیک, به منظور اصلاح گیاهان و بررسی روابط تکاملی آن¬ها از اهمیت ویژه¬ای برخوردار است. تغییرات کروموزومی نقش مهمی سازش گیاهان به شرایط مختلف محیطی و گونه-زایی دارد. شاهدانه cannabis sativa گیاهی یکساله متعلق به تیره کاناباسه است. در این مطالعه جمعیت ¬های شاهدانه مورد بررسی سیتوژنتیکی قرار گرفتند. جهت تهیه کاریوتیپ جمعیت¬های این گونه از آلفا برومونفتالین به عنوان پیش تیمار و از اکسید کروم فرمالدئید به عنوان فیکساتور, از سدیم هیدروکسید برای هیدرولیز و هماتوکسیلین جهت رنگ آمیزی استفاده شدند. پس از مطالعات میکروسکوپی, تجزیه و تحلیل آماری توسط نرم¬افزار میکرومیژر و تهیه جداول , کاریوتیپ مشخص شد. ویژگی¬های کاریوتیپی شامل تعداد کروموزوم, طول کل مجموعه کروموزومی, طول بازوی بلند, طول بازوی کوتاه, نسبت طول بازو¬ها و درصد شکل کلی کاریوتیپ محاسبه شدند. نتایج نشان داداند که تعداد کرومووزم¬ها دیپلوئید در هر دو جمعیت (2n = 20) با عدد پایه کروموزومی n = 10 بدست آمد. فرمول کاریوتیپی در هر دو جمعیت 16m+4sm بود. طول کل کرومووزم در جمعیت اول 3.3812-2.5816 ودر جمعیت دوم6.3069 -4.0482 بین میکرون بود. مقدار پارامتر tf% برای برای جمعیت اول 42.14% وجمعیت دوم 42.72 % بدست آمد. نتایج این پژوهش نشان داد که هر دو جمعیت از لحاظ کاریوتیپی متقارن و ابتدایی می¬باشند. تنوع تحول کروموزومی در حال تداوم می¬باشد