نام پژوهشگر: رحمان امینی
رحمان امینی مسعود ابرین بنا
بیماری پوسیدگی خاکستری یا کپک خاکستری که عامل آن قارچ botryotinia fuckeliana با مرحله غیرجنسی botrytis cinerea می¬باشد، از بیماری¬های مهم انگور و سایر محصولات در سراسر دنیا به شمار می¬رود. کنترل شیمیایی با استفاده از قارچ¬کش¬ها، مهمترین و موثرترین روش کنترل بیماری است. با اینکه پوسیدگی خاکستری انگور در سال¬های اخیر در استان آذربایجان غربی اهمیت زیادی یافته است و خسارت¬های قابل توجهی را به این محصول مهم وارد می¬کند، امّا تاکنون هیچ قارچ¬کشی به طور اختصاصی برای مبارزه با آن توصیه نشده است. در این تحقیق تعداد 103 جدایه قارچ عامل بیماری از تاکستان¬های با سابقه سم¬پاشی نامشخص در ارومیه، سلماس و سردشت، دو سردخانه در ارومیه و نیز یک تاکستان از بخش کهریز ارومیه که تاکنون با هیچ قارچ¬کشی سمپاشی نشده است، جداسازی گردید. حساسیت جدایه¬ها نسبت به سه قارچ¬کش ثبت شده شامل بنومیل، ایپرودیون، کرزوکسیم متیل و نیز یک قارچ¬کش ثبت نشده به¬نام فن¬هگزامید، مورد بررسی گرفت. بدین منظور، جدایه¬ها در محیط کشت سیب¬زمینی-دکستروز-آگار حاوی دز متمایز کننده هر کدام از قارچ¬کش¬ها به طور مجزا کشت شدند و جدایه¬هایی که در این محیط¬های کشت رشد کردند، به عنوان سویه مقاوم مشخص شدند. نتایج بررسی¬ها نشان داد که سویه¬های مقاوم به بنومیل، ایپرودیون و کرزوکسیم متیل در سطح وسیعی در نواحی مورد مطالعه وجود داشتند به طوری که بجز سلماس که در آنجا جدایه¬های مقاوم به بنومیل وجود نداشت، سویه¬های مقاوم به هر کدام از قارچ-کش¬ها با درصدهای متفاوت در همه مناطق و سردخانه¬ها ردیابی گردید. در تاکستان کهریز نیز جدایه¬های مقاوم به این قارچ¬کش¬ها با فراوانی کم مشاهد شد. سویه¬های مقاوم به فن¬هگزامید با فراوانی کم در شش محل نمونه¬برداری شناسایی گردید. نتایج مطالعات همچنین نشان داد که جدایه¬هایی با مقاومت چندگانه نسبت به دو یا سه قارچ¬کش در سطح وسیعی مناطق مورد بررسی پراکنده بودند. با توجه به اینکه سموم مورد مطالعه برای کنترل b. cinerea در آذربایجان غربی و حتی سایر استان¬ها توصیه نشده است، به نظر می¬رسد سمپاشی¬هایی که با استفاده از این قارچ-کش¬ها و یا با قارچ¬کش¬هایی با نحوه اثر مشابه به منظور کنترل سایر بیماری¬ها در انگور انجام گرفته است، باعث گزینش سویه¬های مقاوم به بنومیل، ایپرودیون و کرزوکسیم متیل در جمعیت¬های b. cinerea به عنوان بیمارگر غیرهدف و افزایش فراوانی آنها در مناطق مورد بررسی شده است.