این پژوهش به بیان ارتباط بین دو نهاد قدرتی حاکم بر تاریخ ایران یعنی روحانیت و حکومت می پردازد و سیر منطقی حاکمیت شیعه را در تاریخ ایران بررسی کرده، اینکه چگونه علمای دوره قاجاریه توانستند قدرت و نفوذ سیاسی خود را که بعد از سقوط صفویه، از بین رفته بود، احیا نمایند و نوعی تجدد شیعی را در برابر تجدد فرهنگ غرب ایجاد کرده، که مشروعیت آن کاملا استحکام داشت. نقش علمای شیعه را درحوادث سیاسی دوره اول حکومت قاجار مورد بررسی قرار داده و سعی در آن دارد که نشان دهد، علما در سایه فرهنگ سیاسی تشیع و گسترش ارتباط با مردم با موضع گیری های مقتدرانه در برابر حاکمیت، گاه با ایستادگی در برابر پادشاهان وگاه با همراهی آنها نقش موثری در حفظ اسلام و منافع مسلمین داشته اند . علما به عنوان پاسداران شریعت در برابر تهاجمات همه جانبه ی کشورهای استعمارگر که به صورت برنامه ریزی شده منافع این کشور را مورد هدف قرار داده و درصدد چپاول وغارت ثروت و فرهنگ این مرز و بوم برآمدند، به نحو احسن ایفای نقش کردند . چنانکه در ماجرای قتل گریبایدوف، میرزا مسیح مجتهد با آگاه کردن مردم و ایستادگی در برابر حاکمیت و اعتراض به رفتار وقیحانه نماینده روس در صدد دفاع از نوامیس مسلمین برآمد .