نام پژوهشگر: یدالله ولی نژاد قناتی
یدالله ولی نژاد قناتی اسکندر فتحی آذر
هدف این مطالعه بررسی اثر بخشی راهبرد آموزی مبتنی بر الگوی ویت بر بهبود عملکرد حافظه¬ی فعال و عملکرد ریاضی و کاهش مشکلات عاطفی- رفتاری دانش¬آموزان پایه¬ی سوم دبستان بود که حافظه¬ی فعال ضعیف، عملکرد تحصیلی ریاضی پایین و مشکلات عاطفی- رفتاری داشتند. روش: روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش¬آزمون- پس¬آزمون با سه گروه (گروه آزمایش، گروه پلاسیبو و گروه کنترل) بود. متغیر مستقل، راهبردآموزی با 5 سطح(شامل راهبردهای تصویر¬سازی ذهنی، مرور ذهنی، کنترل بازداری، روزآمد کردن و تمرین یادآوری شمارش)، و متغیرهای وابسته عملکرد مولفه¬های حافظه¬ی فعال، عملکرد ریاضی دانش¬آموزان و مشکلات عاطفی- رفتاری دانش¬آموزان بود. سن و جنس، به¬عنوان متغیر کنترل انتخاب شدند. تمام دانش¬آموزان در پایه¬ی سوّم و از نظر سنی تقریباً یکسان بودند، و برای کنترل جنسیت فقط از دانش¬آموزان پسر استفاده شد. جامعه¬ی آماری این پژوهش دانش¬آموزان پسر پایه¬ی سوم دبستان(سال تحصیلی 93-92) شهر قره¬ضیاءالدین و نمونه شامل 36 نفر از دانش¬آموزان دارای حافظه¬ی فعال ضعیف، مشکلات ریاضی و مشکلات عاطفی- رفتاری بود که با روش نمونه¬گیری هدفمند پس از غربال¬گری از 4 مدرسه با استفاده از آزمون¬های حافظه¬ی فعال وکسلر (wisc-iv)، آزمون محقق¬ساخته ریاضی، و آزمون توانایی¬ها و مشکلات انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه 12 نفری جایگزین گردیدند. دانش¬آموزان گروه آزمایش طی 6 هفته تحت آموزش راهبردی قرار گرفتند. به گروه پلاسیبو در همین مدت درس علوم با روش آموزش دوجانبه تدریس شد و گروه کنترل واقعی هیچ نوع مداخله¬ای را دریافت نکرد. برای تجزیه و تحلیل داده¬ها از روش آمار توصیفی، تحلیل واریانس چند متغیره، تحلیل کواریانس یک طرفه، تحلیل کواریانس چند¬متغیره و آزمون بن¬فرونی و نرم افزار spss-20 استفاده شد. یافته¬ها: نتایج پژوهش نشان داد که مداخله سبب بهبود عملکرد دانش¬آموزان در آزمون¬های یادآوری وارونه ویادآوری شمارش که مولفه¬ی اجراکننده¬ی¬مرکزی را اندازه می¬گیرند و یادآوری مکعب که مولفه¬ی لوح دیداری- فضایی را می¬سنجد، شده است، ولی افزایش در آزمون یادآوری مستقیم که عملکرد مولفه¬ی حلقه¬ی آوایی را می¬سنجد معنی¬دار نبود. همچنین نتایج نشان داد که عملکرد ریاضی دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به دو گروه دیگر افزایش یافته است. در حیطه¬ی مشکلات عاطفی- رفتاری، راهبردآموزی سبب کاهش مشکلات عاطفی و اختلال سلوک شده است، لکن مشکلات بیش¬فعالی و مشکل با همسالان کاهش نیافته است. نتیجه¬گیری: مداخله¬های مناسب در حافظه¬فعال می¬توانند روشی موثر برای بهبود عملکرد حافظه¬ی فعال و عملکرد ریاضی دانش آموزان باشند. همچنین مداخلات راهبردی مناسب در حافظه¬ی فعال قادر است برخی از جنبه¬های مشکلات عاطفی- رفتاری دانش¬آموزان را کاهش دهد.