چکیده ادبیات بازتابی عینی و واقعی از واقعیّات و تحوّلات اجتماعی و فرهنگی جامعه است که با جمع آوری، تنظیم، توصیف و تحلیل آن ها، می توان سیمایی جامع و واقعی را از حیات اجتماعی نویسنده به دست آورد. از سوی دیگر، درک آثار و تألیفات، بدون آشنایی با محیط و اجتماعی که در آن پدید آمده اند، امری دشوار است. کتاب کشف المحجوب هجویری از قدیمی ترین کتب فارسی عرفانی نوشته شده در قرن پنجم هجری است، که با بررسی آن، شناخت بهتر و دقیق تری از این دوره می توان حاصل کرد. هجویری که در سال های عزّت و دولت غزنویان و در روزهای پادشاهی سلطان محمود غزنوی زاده شد، پس از چندی که از سال های جوانی او چندان دور نبود، از ناحی? غزنین بیرون آمد و سفری طولانی را شروع کرد که از برکت این سیر و سفر، اوضاع اجتماعی را در خلال اثر وی می توان مشاهده کرد. در این پژوهش که به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام گردید، عناصر اجتماعی، آداب و رسوم و تحوّلات اجتماعی و فرهنگی جامع? قرن پنجم در کشف المحجوب مورد بررسی قرار گرفته و تصویری روشن و دقیق از آداب و رسوم، مسائل اخلاقی، اقتصادی، باورها و عقاید و به طور کلی مسائل اجتماعی عصر مولف ارائه شده است. واژگان کلیدی: عرفان و تصوف، سیمای جامعه، کشف المحجوب، هجویری.