گاو نر در مقایسه با گاو ماده به علت هتروگامتیک بودن سهم بیشتری در نسبت جنسی ایفا می¬کند. تشخیص نسبت جنسی اسپرماتوزوئیدها از طریق نسبت کروموزوم¬های x و y قابل انجام است. این پژوهش با هدف تاثیر غلظت تستوسترون خون و مایع منی بر تغییر نسبت جنسی کروموزوم هایx و yاسپرماتوزوئیدها در گاوهای هلشتاین ایران از طریق تکنیک real-time pcr انجام گرفت. در پژوهش حاضر ژن¬های کاندید در تشخیص نسبت کروموزوم¬های x و y به ترتیبplp و sryاست. در این راستا 26 راس گاو هلشتاین موجود در مرکز اصلاح¬نژاد ایستگاه عباس آباد مشهد، خون¬گیری و اسپرم گیری به صورت همزمان و در ساعات اولیه صبح انجام شد. پس از استخراج dna از اسپرم به روش بهینه یافته استخراج نمکی، real-time pcr برای تکثیر قطعات 90، 89 و79 جفت بازی به ترتیب برای ژن¬های plp ، sryو par با استفاده از جفت آغازگرهای اختصاصی انجام گرفت و نسبت جنسیت محاسبه شد. نتایج آنالیز آماری نشان داد که میانگین حداقل مربعات کروموزوم y و x به ترتیب 15/0±23/1 و 02/0±71/0 بود و از نظر آماری داری تفاوت معنی¬داری بودند (05/0p<). همچنین همبستگی نسبی ژن sry با غلظت تستوسترون خون ومایع منی به ترتیب برابر با 38/0 و 47/0 برآورد شد که این نتایج نشان می¬دهد با افزایش سطح تستوسترون میزان نسبی اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن sry به طور معنی¬داری (05/0p<) افزایش یافت. همچنین همبستگی بین ژن plp و تستوسترون خون و مایع منی به ترتیب برابر با 67/.- و 60/0- برآورد ¬شد لذا با افزایش غلظت تستوسترون میزان نسبی اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن plp به طور معنی¬داری (01/0p<) کاهش یافت. همچنین همبستگی معنی¬داری بین نسبت اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن sry با حجم، جمعیت و زنده¬مانی اسپرماتوزوئیدها مشاهده¬نگردید (05/0p<). ولی همبستگی میان نسبت اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن plp با حجم و جمعیت منفی و بسیار معنی دار ملاحظه شد (01/0(p<.