نقد یکی از پدیده های اجتماعی است که در فرهنگ اسلامی به رسمیّت شناخته شده است. اهمّیّت نقد بدین سبب است که این مقوله عاملی اساسی برای رشد، تعالی و پویایی فرد و جامعه محسوب می شود. پژوهش های بسیاری در این حوزه صورت گرفته است امّا هیچ کدام کتاب شریف نهج البلاغه را به صورت تخصصی مطمح نظر قرار نداده و اصول آن را نجسته اند. پژوهش حاضر، با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع اسنادی و کتابخانه ای، به بررسی اصول اخلاقی نقد در نهج البلاغه می پردازد و از رهگذر تتبع در کلمات حضرت، شاهراه اصلی تحقّق بخشی به جامعه ی سالم در سایه ی گفتمان انتقادی را به بحث و گفتگو می نشیند. این پژوهش به روشنی نشان می دهد که با تکیه بر نهج البلاغه می توان - دست کم برخی از- اصول مطرح در اخلاق نقد از منظر امام علی را استخراج نمود. برخی از این اصول ناظر به انتقادکننده و شماری از آن ها معطوف به انتقادشونده است. مهم ترین اصول ناظر به انتقادکننده عبارتند از: تقدم نقد خویشتن، به کارگیری ادبیات مناسب، مشخص کردن انتظارات، بیان شایستگی ها، انطباق بر تعالیم و آموزه-های قرآن و سنت، پرهیز از توبیخ گرفتاران، ریشه یابی ضعف و فساد، تکیه بر استدلال منطقی، عفت در کلام و تعیین معیار و مهم ترین اصول معطوف به انتقاد شونده، استقبال از نقد، تأکید بر انتقاد پذیری است.