زمینه وهدف: امروزه استفاده از گیاهان دارویی در معالجه بیماری ها مثل فراموشی وهمچنین برای تقویت حافظه شایع می باشد. یکی ازمهمترین اثراتی که اتانول برروی بدن می گذارد اثرتضعیفی آن برروی سیستم عصبی مرکزی می باشد. باتوجه به شواهدی مبنی براثرتقویت کننده گیاه اسطوخودوس برحافظه، لذادرمطالعه حاضراثرعصاره اسطوخودوس برتخریب فرآیندهای یادگیری وحافظه فضایی ناشی ازاتانول وهچنین خواص ضد اضطرابی وآنتی اکسیدانی گیاه بررسی شد. مواد وروش ها:دراین مطالعه ازموش های بزرگ آزمایشگاهی بالغ،نژادویستار بامیانگین وزن200-180گرم استفاده شده است.گروه بندی ها شامل گروه کنترل ، اتانولی ، دریافت کننده اسطوخودوس واسطوخودوس-اتانول بود .موش های صحرایی طی دو دوره 7 و21 روزه جهت بررسی های رفتاری وبیوشیمیایی مورد مطالعه قرار گرفتند. در طی هر دودوره رت ها تحت تجویزعصاره اسطوخودوس(mg/kg i.p. 100 ،200 ، 400)سی دقیقه قبل از تجویز اتانول (gr/kg2.5) قرارگرفتند.فعالیت های رفتاری بوسیله ماز شعاعی و سنجش اضطراب بوسیله ماز صلیبی شکل بررسی گردید. برای بررسی سطح اضطراب پس از 21 روز تیمار با عصاره اسطوخودوس رت ها،سی دقیقه پس از دریافت آخرین تیمار در درون ماز صلیبی شکل قرار گرفتند وهمچنین جهت بررسی های بیوشیمیایی پس از دوره 21 روزه ،حیوانات کشته شده،بافت کبد،کلیه وهیپوکامپ آنها برداشته شده ،در فریزر 80- درجه سانتی گراد تا روز آنالیز نگهداری شدند.یافته ها:نتایج نشان داد که تجویزاتانول) 2.5gr/kg) یادگیری وحافظه فضایی راتخریب می کندکه باتجویز عصاره اسطوخودوس به صورت وابسته به دوزوازطریق اثر برسیستم کولینرژیک بهبود می یابد وهمچنین مصرف مزمن عصاره در هر سه دوز (mg/kg i.p. ،400،200،100) سبب تقویت حافظه فضایی شد . بررسی های بیوشیمیایی نیز افزایش سطح مالون دی آلدئید وکاهش frap را در گروه اتانولی نشان داد ضمن اینکه افزایشfrap وکاهش سطح مالون دی آلدئید در گروه های اتانولی دریافت کننده عصاره در هر سه دوز مشاهده گردید.از سوی دیگر با توجه به یافته ها مشخص شد که اسطوخودوس در دوزهای100، 200 و400 mg/kg می تواند اثرات ضد اضطرابی اعمال کند و اضطراب را به طور معنی داری نسبت به گروه کنترل کاهش دهد..نتیجه گیری: با توجه به یافته ها به نظر می رسد تجویزعصاره آبی اسطوخودوس می تواند به صورت وابسته به دوز جلوی تخریب یادگیری وحافظه فضایی ناشی از اتانول را بگیرد.همچنین مصرف مزمن عصاره باعث تقویت حافظه فضایی می گردد، ضمن اینکه عصاره آبی اسطوخودوس به عنوان پیش درمان کبد،کلیه وهیپوکامپ را در برابر آسیب اکسیداتیو ناشی از اتانول محافظت می کند واینکه عصاره اثرات ضد اضطرابی دارد واحتمالا می تواند برای کنترل اضطراب استفاده شود.