نام پژوهشگر: مریم نریمی

بررسی پیوندهای زیبایی¬شناختی میان سبک ادبی بازگشت و نقاشی پیکرنگاری درباری در دوره فتحعلی شاه قاجار (1176-1213 هـ [ق])
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1392
  مریم نریمی   علی اصغر فهیمی فر

یکی از مهم¬ترین ویژگی¬های نقاشی و نگارگری ایرانی، پیوند آن دو با ادبیات فارسی است که به شکل‏گیری زبان مشترک و موضوعات مشابه در این دو حوز? هنری منجر شده است. هرچند از دور? زندیه، به‏ویژه از اواخر آن، به دلیل تأثیرپذیری نقاشان ایرانی از هنر اروپایی از یک سو و زوال نسبی شعر و ادب این دوره از سوی دیگر، پیوند میان نقاشی و شعر رو به گسست نهاد؛ شکوفایی نسبی‏ای در دور? 37 سال? فتحعلی‎شاه قاجار (1213 – 1176ق) رخ داد. نگارندگان در این پژوهش با رویکرد بینارشته‏ای ادبیات تطبیقی ضمن توجه به شاخصه¬های اشعار دور? بازگشت و نقاشی¬های پیکرنگاری درباری، پیوندهای زیبایی¬شناختی مشترک میان این دو حوزه هنری را بررسی و عوامل شکل¬گیری و شکوفایی نسبی ادبیات و نقاشی دور? حکومت فتحعلی شاه قاجار را تبیین کرده‏اند. مسئل? اصلی این پژوهش این است که پیوندهای مشترک زیباییی¬شناختی پیکرنگاری و شعر دور? بازگشت چگونه و چه میزان است؟ نتایج تحقیق نشان می‏دهد از آنجا که فتحعلی شاه در دور? 37 سال? حکومت خود از نقاشی و شعر این دوره، حمایت می‏کرد به‏طور نسبی هنرها و ادبیات در این دوره شکوفا و به‏ر‏غم شکاف پیش آمده، زمینه¬ای مناسب در جهت همگامی این دو حوز? هنری به شکلی تازه و متفاوت از گذشته فراهم شد و نقاشان هرچند در انتخاب موضوع به‏‏طور مستقل عمل کرده، رجوع چندانی به شعر ندارند؛ تلاش می¬کنند در ترسیم آثارشان از توصیفات شاعرانه و معیارهای زیبایی¬شناسی ادبی بهره برده، با نگاهی انسان¬مدارانه به بازنمایی آن¬ها بپردازند؛ درنتیجه آنها تلاش می‎کنند آگاهانه از طریق شکل اثر، میان شعر و نقاشی ارتباط برقرار ¬کنند نه براساس بازنمایی موضوعات و نمایش مفاهیم متعالی و مثالی.