در چند دهه اخیر نظام اجتماعی و اقتصادی کشور دچار تغییر و تحول شده است که در این میان جوامع روستایی کشور به عنوان مهمترین استقرارگاه جمعیت و فعالیت های انسانی در معرض عمیق ترین تحولات اجتماعی، اقتصادی و کالبدی قرار گرفته اند.توسعه روستایی به عنوان یک فرایند تغییر اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در محیط روستا، شامل بهبود بازدهی و افزایش اشتغال و درآمد روستاییان، تامین حداقل قابل قبول سطح تغذیه ، مسکن، آموزش و پرورش و بهداشت می باشد. از این رو روستاهای کشور نیازمند برنامه ریزی مناسب و بنیادی بر اساس اصول و روش های علمی و منطبق بر توانمندیها و کارکردهای خاص آن می باشد، به گونه ای که روستاها را به سوی توسعه و تحول هدایت نماید. هدف این تحقیق بررسی تحولات اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و نحوه تاثیر پذیری روستاهای مورد مطالعه از متغییرهایی مانند فاصله تا شهر فسا ، توان بالقوه اقتصادی و ویژگی های اجتماعی- فرهنگی و نهایت اندازه گیری درجه توسعه و تحول روستاهای نمونه و تحلیل و ارائه راهبرد مناسب برای بهره گیری برنامه ریزان در سطوح مختلف می باشد. روش بررسی این تحقیق، مبتنی بر رویکرد توصیفی- تحلیلی است. در زمینه جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانه ای و تحقیقات میدانی استفاده شده است. تحقیق حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تاپسیس به این سوالات پاسخ دهد که آیا روستاهای نمونه در 20 سال اخیر تحول داشته اند و عوامل تاثیر گذار بر این تحول را شناسایی کند و در نهایت به سطح بندی و تعیین میزان تحولات 7 روستای نمونه بخش شیبکوه و مرکزی شهرستان فسا بپردازد . متغیرهای تاثیرگذار بر تحول روستاهای این تحقیق فاصله تا شهر مرکزی، توان اقتصادی و کشاورزی و ویژگی های اجتماعی- فرهنگی فرض شده است که در نهایت به اثبات هر یک از این عوامل پرداخته شده است. الگوی حاکم بر این تحقیق رویکرد توسعه پایدار روستایی می باشد. نتایج یافته های پژوهش حاکی از آن است که طی سال های 85- 1365 روستای سنان با کسب رتبه نخست بیشترین و روستای فدشکویه با کسب رتبه هفتم کمترین میزان تحول و توسعه را داشته اند.

چکیده تحولات چند دهه ی اخیر نظام شهری و شهر نشینی کشور از جمله افزایش روند مهاجرت به سمت شهرهای مرکزی کشور ، گسترش کالبدی شهرها را سبب شد.یکی از مشکلات شهرهای امروزی عدم وجود برنامه ریزی مناسب کاربری اراضی شهری است و وضعیت نامناسب سرانه کاربری ها از جمله این معضلات است. با توجه به رشد نابسامان کالبدی شهرها و بی تعادلی در کاربری های موجود و از طرفی برای ارتقای کیفی شهرنشینی و تعادل بخشی و ساماندهی و بهینه گزینی کاربری ها، اراضی شهری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند. ارزیابی یکی از راه هایی است که به تجدیدنظر و بررسی ویژگی های کاربری های شهری پرداخته و عوامل ضعف و قوت آن را مشخص کرده و می تواند در بهبود وضعیت کاربری ها موثر و مفید واقع شود. در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و پیمایشی نسبت به بررسی کاربری های شهری اقدام کرده ایم. براین اساس ابتدا با بررسی تک تک کاربری ها مقدار سطوح و سرانه هر یک از آن ها در سطح شهر و همچنین در سطح محلات شهر مشخص شده است. همچنین با استفاده از مدل تحلیلی swot به بررسی نقاط ضعف و قوت و تهدید و فرصتهای کاربری ها پرداخته شده است. در مرحله بعد با استفاده از مدل های آنتروپی شانون و ضریب تغییرات، رشد بی قوراه شهر و میزان نابرابری محلات از لحاظ برخورداری از کاربری های خدماتی محاسبه شد.در نهایت با استفاده از بررسی های صورت گرفته پیشنهاداتی در راستای ساماندهی کاربری های شهری ارائه شد. نتایج حاصله از این تحقیق نشان می دهد که میزان سطوح و سرانه کاربری ها در سطح شهر و محلات از استانداردهای شهری بسیار فاصله دارد. از میان 13 کاربری شهر، غیر از کاربری نظامی، سایر کاربری ها با استانداردهای شهری فاصله دارند.کاربری های مسکونی، فضای سبزو ارتباطی نامناسب ترین وضعیت را از لحاظ سرانه دارا هستند و کاربری های اداری و فرهنگی-مذهبی دارای شرایط بهتری نسبت به دیگر کاربری ها می باشند. توزیع کاربری ها هم در سطح محلات بسیار پراکنده و فاقد هر گونه برنامه است و در کل وضعیت کاربری اراضی شهر چندان مطلوب نیست. واژه های کلیدی: ارزیابی، کاربری اراضی، شهر سردشت، سرانه کاربری، swot

روستاهای ساحلی جنوب کشور از دیرباز در تعامل با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس بوده اند. این روابط ابتدا برای بدست آوردن سود مالی و بسیار محدود بوده است، ولی به مرور زمان گسترده تر شده و جریانات مالی به سمت روستای مبدأ در جهت رفع نیاز مالی روستاییان ساکن شدت گرفته است. دهستان عسلویه نیز با توجه به موقعیت ساحلی خود از این امر جدا نبوده و سالانه سرمایه ای را از این راه بدست می آورد. هدف از این پژوهش یافتن عللی است که در بوجود آمدن این روابط مالی نقش داشته و همچنین پاسخ به این سوال است که آیا وجوه ارسالی شاغلین در کشورهای حاشیه خلیج فارس به روستای خود، توانسته در بالا بردن سطح توسعه روستای مبدأ تأثیر گذار باشد؟ در این راستا تحقیق حاضر از نوع توصیفی تحلیلی و روش انجام آن میدانی و کتابخانه ای با استفاده از ابزار های پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده است. پرسشنامه در میان اهالی روستاهای دهستان عسلویه که با این افراد در ارتباط خانوادگی بوده اند و مسئولین محلی، توزیع شده است. نتایجی که از طریق تجزیه و تحلیل آماری و با استفاده از آزمونهای مختلف چون رگرسیون بدست آمده، نشان میدهد که روابط و پیوندهای خانوادگی و پیوندهای دینی_ مذهبی عامل جریان سرمایه به روستاها بوده ولی این سرمایه نقش بارزی در توسعه روستایی این دهستان نداشته است. واژگان کلیدی: جریان سرمایه خارجی، سرمایه گذاری، توسعه روستایی، دهستان عسلویه

شهرها و روستاها به عنوان مراکز اصلی تجمع انسانها و شکل دهنده اصلی بنیان های جغرافیایی یک ناحیه می باشند که دارای روابط خاص با تکیه بر ویژگی های اقتصادی- اجتماعی و فضایی با یکدیگر هستند. پیوندهای روستایی- شهری پدیده ای حاصل از تعامل دوسویه سکونتگاه های روستایی و کانونهای شهری در عرصه منطقه ای است که به سبب جریان های مختلف از جمله جریان افراد، کالاها، اطلاعات، فناوری، نوآوری و مانند آن پدید می آید. این گونه جریانها منشأ دگرگونیهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی محیطهای روستایی می باشد. هدف این تحقیق بررسی جریانات فضایی درونی و بیرونی سکونتگاههای روستایی و نقش و اثرگذاری آنها بر شکل گیری و گسترش فرایند خزش روستایی می باشد. ناحیه مورد مطالعه تحقیق را ناحیه سلیمان آباد، در دهستان گلیجان از شهرستان تنکابن تشکیل می دهد. داده های مورد نیاز از طریق بررسی میدانی، تکمیل پرسشنامه خانوار، شورا و دهیاری در روستاهای مورد مطالعه و برخی اسناد بدست آمده است. داده های جمع آوری از طریق نرم افزار gis ،spss ، آمار توصیفی و آزمون آماری (رگرسیون خطی) تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که جریان جمعیت و جریان سرمایه دو جریان غالب فضایی ناحیه بوده که سبب تحولات فضایی، کالبدی در ناحیه شده است. گسترش فیزیکی کالبدی لجام گسیخته و تغییرات بافت سکونتگاهی، گسترش واحدهای خدماتی – کارگاهی، افزایش ساخت و ساز در بخش مسکن موجب پدیده خزش روستایی شده که تخریب زمین های زراعی و باغی را در پی داشته است.

هدف پژوهش حاضر تبیین نقش طرح هادی در دگرگونسازی کالبدی- فضایی سکونتگاههای روستایی بوده است. طرح هادی مهمترین تلاش برای ساماندهی وضعیت فیزیکی روستا در کشور است که به عنوان سند توسعه روستا محسوب می گردد. بررسی پیشینه پژوهش نشان داد که تحقیقات انجام گرفته در این زمینه بدنبال سنجش میزان دستیابی طرح هادی به اهداف در قالب روشهای کمی و به صورت ارزیابی و ارزشیابی انجام گرفته شده است. اما پژوهش حاضر علاوه بر شناسایی اثرات طرح هادی بر سکونتگاههای مورد مطالعه؛ بدنبال شناسایی نوع و چگونگی عوامل اثرگذار بر طرح هادی در سکونتگاههای مورد مطالعه بوده است. بنابراین، روش مورد استفاده جهت شناسایی چگونگی عملکرد کالبدی- فضایی طرح هادی در وضعیت ساختاری- کارکردی نظام روستایی، روش گراندد تئوری است که یکی از انواع روشهای پژوهش کیفی محسوب می شود. با استفاده از این روش، مصاحبه های عمیق بدون ساختار و نیمه ساخت یافته با ساکنین روستاهای شهرستان ایلام و مشاورین تهیه کننده طرح هادی و مسئولین بنیاد مسکن و استانداری صورت گرفته است. برای تکمیل داده های پژوهش از روشهای مشاهده میدانی و مطالعه متون تخصصی و غیر تخصصی نیز استفاده شده است.

در قرن حاضر جهت توسعه کشور برنامه ها و سیاست هایی تهیه و اجرا گردید که منجر به توسعه ی شهری بخصوص توسعه مادرشهرها و تغییر و تحول کالبدی-فضایی روستاها و روابط بین شهر و روستا گردیده است. از جمله این نظریات و رویکردها، نظریه نوسازی و رویکرد رشد صنعتی و توسعه قطبی بودند که موجب تمرکز و تراکم منابع و زیرساخت های توسعه و قطبش در مادرشهرهای منطقه ای گردید و نیاز به تأمین نیروی کار صنعتی و مهاجرت بی سابقه روستا- شهری، نیاز به فضاهای جدید حیاتی و گسترش شهری در اراضی پیرامونی در پی داشت. در همین راستا، این تحقیق با روشی توصیفی-تحلیلی توسعه شهری شیراز تحت تأثیر روند مدرن سازی، صنعتی شدن و قطب رشد و تحولات فضایی-کالبدی روستا را تحت تأثیر خزش شهری شیراز را مورد بررسی قرار داده است. اطلاعات تغییرات و تحولات کالبدی-فضایی روستا با استفاده از پرسشنامه و مشاهدات میدانی جمع آوری و با استفاده از آمار توصیفی، طبقه بندی و تحلیل شد. نتایج حاصل از آن نشان داد که روند توسعه شهر شیراز تحت تأثیر روند مدرن سازی، صنعتی شدن و قطب رشد باعث رشد شتابان جمعیت و وسعت شهر شده که نتیجه این فرآیند، گسترش اسپرال و پراکنده شهر به طرف سکونتگاه ها و محیط های پیرامونی به خصوص در امتداد محورهای ارتباطی منشعب از شهر بوده است. اثرات این توسعه منجر به فرآیند خزش شهری شهر شیراز و تغییر نقش روستا به خدماتی و صنعتی، تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی و تفریحی، افزایش مهاجرت و رشد فزآینده جمعیت گردیده است و همچنین ضعف مدیریت، توسعه بدون برنامه و غیر قانونی روستای گویم را در پی داشته است.

تحولات کالبدی- فضایی روستاها در دهه های اخیر تحت تأثیر روند شتابان شهرگرایی در مقابل روستاگریزی، به ویژه در کشورهای جهان سوم جوامع روستایی را هم از لحاظ کیفی و هم از نظر کمی با تحولاتی بنیادین روبرو ساخته است. کلانشهر کرج نیز از مهم ترین عرصه های تحولات مکانی- فضایی به شمار می رود که تمرکز سرمایه، صنایع، امکانات و خدمات موجب رشد کالبدی و کارکردی شتابان در آن گردیده است. اینگونه رشد شتابان و روند های حاکم بر آن پیامدهایی همچون دگرگونی های همه جانبه در ساخت و بافت روستاهای پیرامونی را در پی داشته است. دهستان محمد آباد واقع در شهرستان کرج، از جمله نواحی روستایی است که در چندین سال اخیر تحت تأثیر موقعیت خاص ارتباطی و نزدیکی با کلانشهر کرج تحولات شتابان و عمیقی را در زمینه های مختلفی همچون: الگوی مسکن و بافت روستایی، کاربری اراضی، ویژگی های جمعیتی، وضعیت اقتصادی و اشتغال روستا تجربه کرده است. علت اصلی بروز این تحولات و تغییر نقش و عملکرد روستا ها را می توان در روابط و پیوندهای میان شهر و روستا جست و جو کرد. این تحقیق نیز در صدد است تا جریانات شکل دهنده پیوندهای روستایی - شهری میان کلانشهر کرج و دهستان محمدآباد و نقش این پیوندها در تحولات کالبدی - فضایی روستاهای پیرامون را مورد بررسی قرار دهد. بر اساس بررسی های انجام گرفته، پیوندهای روستایی – شهری در قالب سه جریان اساسی در منطقه مورد مطالعه شکل گرفته است. جریان سرمایه: سرمایه شهری به دو صورت خصوصی و دولتی به منطقه مورد بررسی جریان یافته است. جریان جمعیت: جریان جمعیت در این منطقه از طریق مهاجرت های دائمی و همچنین آمد و شدهای روزانه بین محل مسکونی و محل کار شکل گرفته است. جریان کالا و خدمات در منطقه مورد مطالعه، که انتقال محصولات کشاورزی از نواحی روستایی به مراکز شهری و در جهت متفاوت، جریان انتقال کالاهای صنعتی و کارخانه ای از مراکز شهری به سکونتگاه های روستایی را در بر می گیرد. در نهایت این پژوهش در بررسی های خود به نتایج زیر رسیده است: - پیوندهای روستایی – شهری بین شهر کرج و روستاهای پیرامونی، مبتنی بر جریانات دو سویه(بویژه سرمایه و جمعیت) و متأثر از کارکرد کلانشهری، توان های محیطی، اجتماعی – اقتصادی و سیاست دولت شکل گرفته – تقویت شده اند. - پیوندهای روستایی – شهری اگرچه در برخی از سکونتگاه های روستایی زمینه های تحول نامطلوب را سبب شده، ولی اثر بخشی مثبت آن بیشتر بوده است. - تقویت پیوندهای روستایی – شهری بین کلانشهر کرج و روستاهای پیرامون، در چهارچوب شبکه منطقه ای با تأکید خاص بر الزامات محلی- منطقه ای نظیر: کارکرد کلانشهر، توان های محیطی، اجتماعی - اقتصادی و سیاست دولت، می تواند زمینه های تحولی مثبت را در ابعاد مختلف برای سکونتگاه های روستایی به دنبال داشته باشد. در نهایت برای تقویت پیوندهای روستایی – شهری در راستای تحولات مثبت در فضای روستایی پیشنهاداتی ارائه گردیده است.

با استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران از جمله طرح هایی که با توجه خاص به روستاها و در راستای بهبود وضعیت اجتماعی- اقتصادی و به ویژه کالبدی آن ها اجرا شد، طرح هادی روستایی است. این ایده در آغاز با عنوان طرح «اصلاحی – روانبخشی روستاها» اجرا گردید. طرح هادی در حقیقت، طرح توسعه فضای کالبدی است و بر اساس اهدافی که برای آن تعیین شده است، هدایت روند و فرایندهای توسعه کالبدی روستایی را بر عهده می گیرد. اکنون پس از گذشت 25 سال از تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی و اندوختن تجربه های ارزنده در زمینه تغییر کالبدی – فضایی، لازم است نتایج و پیامدهای آن ارزیابی شود. هدف این پژوهش، ارزیابی عملکرد طرح های هادی روستایی می باشد که بدین منظور به ارزیابی اجرای طرح هادی روستایی در سه روستای تکیه سپه سالار، چاران و کلوان در دهستان آدران در شهرستان کرج پرداخته شده است. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای – میدانی و تهیه پرسش نامه و مصاحبه محلی با ساکنین روستاها بوده است. جامعه آماری شامل سه روستای تکیه سپه سالار، چاران و کلوان و جامعه نمونه شامل 110 نفر از اهالی و ساکن سه روستا است. شاخص هایی از جمله بهبود وضعیت معابر و دسترسی، بهبود نظام مسکن روستاییان و بهبود دسترسی به خدمات در انجام ارزیابی اجرای طرح های هادی روستایی سنجش شده است و برای تحلیل داده ها و آزمون فرضیات، از آزمون های ویلکاکسون و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که: 1-اجرای طرح هادی روستایی در سه روستا در رسیدن به اهداف بهبود کیفیت معابر و دسترسی موفق بوده است. 2-اجرای طرح هادی روستایی در سه روستا باعث بهبود وضعیت مسکن و ساخت و سازها شده است. 3- وضعیت دسترسی به خدمات روستایی در دو دوره قبل و بعد از اجرای طرح هادی در روستاها تغییری نداشته است و طرح هادی در این زمینه ناموفق بوده است. 4-مشارکت در اجرای طرح هادی در روستاها خوب بوده است. 5-میزان رضایت از اجرای طرح هادی در روستاها بیشتر از حد متوسط بوده است. کلمات کلیدی: ارزیابی، طرح هادی، توسعه کالبدی، دهستان آدران، شهرستان کرج

ایران از کشورهای آسیب پذیر در زمینه زلزله به شمار می رود. شهرستان قیروکارزین در جنوب غرب استان فارس با واقع شدن در یکی از مناطق پرخطر ایران، در طول تاریخ، روستاها و شهرهای آن در معرض زلزله قرار داشته اند که در این بین روستاها به دلیل آسیب پذیری بیشتر، تلفات و خسارات زیادی متحمل شده اند. از آنجایی که محرو علم جغرافیا شناخت ماهیت و الگوهای مکانی –فضایی فعالیت های انسان در رابطه با محیط طبیعی است، در این پژوهش "نقش پذیری مدیران محلی (دهیاریها)" به عنوان یک عامل انسانی و استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی به عنوان یک عامل مکانی، در پیوند با آسیب پذیری روستاها از زلزله مورد بحث قرار گرفته است. از این رو، پایان نامه حاضر تلاش کرده است با بررسی مکانی –فضایی و شناسایی شهرستان قیروکارزین با استفاده از متغیرهای موثر در مکان یابی نقاط و پهنه بندی امن و با تأکید بر نقش دهیاری ها و استفاده از منطق فازی، زمینه های کاهش آسیب های زلزله را در مناطق روستایی این شهرستان بشناسد. بررسی های به عمل آمده نشان داد که در زلزله سال 1351 شهرستان قیروکارین، دو عامل عمده در شکست طرح بازسازی نقش تعیین کننده داشته اند : 1- نبود متولی مشخص در روستاها در هنگام بحران 2- نبود برنامه ریزی و مشخص نبودن نقاط و پهنه های امن در برابر مخاطرات زلزله . هچنین بر پایه یافته های این تحقیق، سه روستای "ده به" ، "مزرعه پهن" و "باغ نو" با توجه به قابلیت آنها برای ایجاد پایگاه های مدیریت بحران در سه سطح متفاوت تعیین شده است تا دهیاران را در فرایند مدیریت بحران در شهرستان قیروکارزین کمک کند و از توانایی سیستم اطلاعات جغرافیایی برای آماده سازی نقش دهیاری ها در جهت اهدافشان استفاده شود.

مکان یابی کاربری ها یکی از مراحل پایانی برنامه ریزی کاربری زمین است. با توجه به این که استقرار مطلوب کاربری ها، که خود متأثر از عوامل بسیار متنوع و متعدد می باشد، عامل اصلی در پایین نگه داشتن هزینه ها می باشد؛ پس مکان یابی کاربری های طرح های هادی روستایی باید به گونه ای صورت گیرد که در اثر گذشت زمان از مطلوبیت آن کاسته نشود و یا خیلی جزئی تغییر کند و پایداری فرایند توسعه روستایی را تضمین کند. هدف از این تحقیق انتخاب عوامل موثر بر مکان یابی کاربری های پیشنهادی طرح هادی روستایی و مکان یابی بهینه این کاربری ها، در روستاهای نمونه در شهرستان خواف است. در این پژوهش با توجه به پیچیدگی عوامل تأثیرگذار در مکان یابی کاربی ها، ضرورت استفاده از فن آوری های اطلاعات جغرافیایی (gis) و تلفیق آن با سایر امور مدیریتی و برنامه ریزی مطرح شده است. برای این منظور از سیستم های پشتیبانی تصمیم سازی فضایی (sdss)، از جمله فرایند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و مدل سازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی – تحلیلی است. که بخشی از داده های آن براساس مطالعات میدانی، از طریق پرسشنامه با حجم نمونه 253 نفر در 10 سکونتگاه روستایی که از اجرای طرح هادی آنها 10 سال می گذرد و تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار spss انجام شده است؛ و در بخش دیگر کار به منظور انتخاب شاخص های موثر در مکان یابی و تعیین ضریب ارجحیت این عوامل تعداد 30 پرسشنامه در بین سه گروه کارشناس آشنا به موضوع توزیع و تکمیل و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و نرم افزار expert choice، اولویت بندی شاخص ها صورت گرفته است. نتایج بدست آمده، نشان داد که از بین سه شاخص استفاده شده، شاخص نیازهای جامعه روستایی با وزن 413/0 بیشترین تأثیر را دارد، و در مرتبه بعد معیارهای کیفی و عوامل کمی به ترتیب با وزن های 327/0 و 26/0 در رتبه های بعدی قرار دارند. در حالی که در بخش اول کار و سنجش نیازهای جامعه روستایی، طرح های هادی روستایی نمونه در زمینه همخوانی با نیازهای جامعه زیاد موفق نبوده است. در ادامه و بخش اصلی کار مکان یابی بهینه کاربری های پیشنهادی طرح های هادی روستایی نمونه با استفاده از gis و ترکیب لایه های (شاخص های) موثر در مکان یابی بر اساس وزن بدست آمده، صورت گرفت. که مشخص شد 75 درصد کاربری های پیشنهادی در پهنه مناسب قرار دارند.

روستاهای مرزی با وجود مشکلات خاص، از لحاظ محیطی و انسانی دارای ظرفیت ها و قابلیت های بالایی هستند که ساماندهی این قابلیت ها و توانمندسازی ساکنان سکونتگاههای روستایی مرزی می تواند به دست یابی به اهداف کلان کشور منتهی شود. پژوهش انجام شده با هدف بررسی نقش مبادلات تجاری غیررسمی در تحول کالبدی- فضایی سکونتگاههای روستایی مرزی انجام شده است. در فرآیند تحقیق از دیدگاه پویش ساختاری- کارکردی استفاده شده است. با توجه به ساختار مرزی سکونتگاه های مورد مطالعه، این سکونتگاه ها کارکرد تجاری به خود گرفته اند اما با توجه به محدودیت های محیطی و انسانی، فعالیت تجاری در این نواحی قالب غیررسمی به خود گرفته است، مبادلات تجاری غیررسمی به نوبه خود تاثیراتی از قبیل افزایش اشتغال، افزایش درآمد، تغییر الگوی مسکن و کاربری اراضی در سکونتگاه های مرزی داشته است. هدف اصلی در این پژوهش، تبیین نقش مبادلات تجاری غیر رسمی بر تحول کالبدی- فضایی سکونتگاههای روستایی مرزی بوده است. بررسی این تاثیرات و تغییرات با کمک نقشه های کاربری اراضی، تهیه پرسشنامه و مطالعات کتابخانه ای انجام شده و در نهایت با استفاده از نرم افزارهای spss، arcgis و autocad مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

در هر جامعه ای در سطوح ملی ، منطقه ای و محلی نهادهای مختلفی وجود دارد که هریک از آنها کارکردها و مسئولیت های معینی دارند. نهاد دهیاری یکی از این نهادهاست که بر مبنی مشارکت محلی در جهت ایجاد تحول در فرایند مدیریت و توسعه روستاها ایجاد شده است.بررسی نقش این نهاد می تواند در تحقق اهداف توسعه مفید و موثر واقع شود .لذا تحقیق حاضر به بررسی نقش نهادهای محلی ( دهیاری ها ) به عنوان یکی از سطوح مدیریت روستایی پرداخته است تا ضمن شناسایی نقاط ضعف و موانع و مشکلات موجود بر سر راه این نهاد نوپا به ارائه راهکارهایی بپردازد. این پژوهش در پنج فصل تهیه و تنظیم گردیده تا به بررسی نقش این نهادها ( دهیاری ) در توسعه روستایی در دهستان گودین واقع در شهرستان کنگاور بپردازد : -فصل اول تحقیق به بیان مسئله ، سوالات تحقیق ، ضرورت انجام تحقیق ، فرضیات تحقیق ، اهداف تحقیق ، پیشینه تحقیق و جمع بندی اختصاص یافته است. -در فصل دوم مبانی نظری تحقیق در دو بخش ارائه شده است . الف-نظریه ها و رویکردهای پایه تحقیق ( رویکرد نظام وار ،رویکرد حکمروایی ،رویکرد نهادگرایی ، رویکرد ساختاری- کارکردی ) ب-رویکرد حاکم بر تحقیق و مدل مفهومی تحقیق . در این قسمت محقق رویکرد حکمروایی را به عنوان رویکرد غالب برگزیده و بر اساس آن مدل مفهومی تحقیق را طراحی نموده است. در انتخاب رویکرد ها سعی شده است تا با موضوع تحقیق بیشترین انطباق را داشته باشد -فصل سوم تحقیق به روش شناسی و تکنیک های تحقیق ، روش های جمع آوری اطلاعات ، روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ، معرفی جامعه آماری و حجم نمونه و روش نمونه گیری ، تعیین روایی و پایایی ابزار تحقیق و ویژگی ساختار اکولوژی طبیعی و انسانی محدوده مورد مطالعه پرداخته است. -در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های تحقیق پرداخته است. در این فصل به توصیف اطلاعات عمومی نمونه های مورد مطالعه (خانوار روستایی و دهیاران ) ، بررسی وضعیت کارکردی نهادهای محلی ، بررسی وضعیت شاخص های توسعه در ابعاد اقتصادی ، اجتماعی –سیاسی ، کالبدی و زیست محیطی و سپس سنجش اثر بخشی نهادهای محلی (دهیاری ) بر توسعه سکونتگاههای روستایی پرداخته شده است که به منظور سنجش اثر بخشی نهادهای محلی در توسعه روستایی از آزمون tتک نمونه ای و برای به دست آوردن محل اختلاف بین ابعاد در روستاها از روش scheffe استفاده شده است.همچنین برای سنجش عوامل و نیروهای اثرگذار بر نقش پذیری نهادهای محلی بر توسعه روستایی از آزمون رگرسیون چندمتغیره خطی استفاده شده است. - در نهایت در فصل پنجم به جمع بندی وآزمون فرضیات و نتیجه گیری از تحقیق و ارائه پیشنهادات پرداخته شده است.

با استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران از جمله طرح هایی که با توجه خاص به روستاها و در راستای بهبود وضعیت اجتماعی- اقتصادی آنها اجرا شد، طرح هادی روستایی است. طرح هادی روستایی طرحی است که ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکردهای مختلف از قبیل مسکونی، تولیدی، تجاری، کشاورزی، تاسیسات و تجهیزات و نیازمندیهای عمومی روستایی را در قالب مصوبات طرحهای ساماندهی فضا و سکونتگاههای روستایی یا طرحهای جامع ناحیه ای تعیین می نماید. هدف این پژوهش، ارزیابی عملکرد طرح های هادی روستایی از بعد اجتماعی و اقتصادی می باشد که بدین منظور به ارزیابی اجرای طرح هادی روستایی در دو روستای پلنگ آباد و جارو از بخش پلنگ آباد شهرستان اشتهارد که از اجرای طرح هادی در آنها حدود 10 سال گذشته پرداخته شده است. اهداف: الف) هدف کلی (اصلی): ارزیابی اثر بخشی اجتماعی و اقتصادی اجرای طرح هادی در سکونتگاههای روستایی محدوده مورد مطالعه ب) اهداف جزئی (فرعی): 1-شناخت ویژگیهای طرح های هادی اجراء شده در محدوده مورد مطالعه. 2-شناخت وضعیت مولفه های اجتماعی- اقتصادی سکونتگاههای روستایی محدوده مورد مطالعه. 3-سنجش میزان اثرگذاری طرح های هادی اجراء شده بر مولفه های اجتماعی- اقتصادی سکونتگاههای روستایی محدوده مورد مطالعه. 4-سنجش میزان اثرگذاری عوامل و نیروهای اجتماعی و مدیریتی- نهادی بر اثر بخشی مثبت اجرای طرح هادی در سکونتگاههای روستایی محدوده مورد مطالعه. 5-ارایه راهکار برای ارتقاء اثر بخشی اجرای طرحهای هادی روستایی در محدوده مورد مطالعه. روش های اجرا: روش به کار رفته در این پژوهش توصیفی و تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای – میدانی و تهیه پرسشنامه و مصاحبه محلی با ساکنین روستاها بوده است. که برای این منظور تعداد 205 پرسشنامه نیز تهیه گردید ودراختیار خانوارهای دو روستای پلنگ آباد و جارو (سرپرست خانوار) قرار گرفت. نتایج: 1-روستاها دارای ویژگیهای ساختاری و کارکردی هستند که تحول ساختاری آن بایستی به تحول کارکرد مطلوب منتهی گردد. 2-تحول و اثربخشی آن بر نظام کالبدی- فضایی روستاها متاثر از عوامل مختلفی است که در بین این عوامل نقش پذیری مردم(مشارکت) و البته تخصیص مناسب اعتبارات از اهمیت بیشتری برخوردار است. پس؛ 3-تحول روستا به عنوان نظام مکان- فضایی با مشخصه اصلی آن یعنی کلیت، بایستی همه جانبه و کلی گرایانه اتفاق بیفتد.

کیفیت زندگی مفهومی چند جانبه و چند بعدی است، و تنها جنبه های مادی زندگی را در بر نمی گیرد؛ اندازه گیری و پی بردن به آن خود در گرو عوامل مختلف محیطی – اکولوژیک، اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی می باشد و خصوصیات فردی افراد جامعه نیز در آن دخالت دارند. در این پژوهش سعی شده است که به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که: معیارها و شاخص های کیفیت زندگی مناسب با ویژگی های بومی- محلی دهستان قرق کدامند آیا روستاهای دهستان قرق شهرستان گرگان از سطح کیفیت زندگی مطلوبی برخوردارند؟ آیا بین سکونتگاه های روستایی دهستان قرق بر اساس کیفیت زندگی در ابعاد مختلف محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی تفاوت فضایی معناداری وجود دارد؟ وچه عواملی بر تفاوت های فضایی سطح کیفیت زندگی در بین روستاهای دهستان قرق موثرند؟ تا از این طریق ابعاد و شاخص های کیفیت زندگی تعریف شود. روش پژوهش در تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر تکمیل پرسشنامه است. 5 روستای دهستان قرق به عنوان نمونه تعیین شده (تکمیل پرسشنامه نزد 340 نفر از سرپرستان خانوارها ) و داده های مورد نیاز از دو روش کتابخانه ای و میدانی گردآوری گردیده است؛ در نهایت، داده های گردآوری شده از دو روش آمار توصیفی و استنباطی (آزمون tو تحلیل واریانس) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهند که در مجموع از نظر ابعاد کیفیت زندگی در روستاهای دهستان قرق تفاوت معناداری بین همه روستاها مشاهده می شود و درنهایت روستاهای مورد مطالعه، از نظر سطح کلی کیفیت زندگی، در دو طبقه قرار می گیرند، که در طبقه یک به ترتیب روستاهای جعفرآباد ملک، نوده ملک، قرق و قلی آباد با بالاترین سطح کیفیت زندگی و رضایتمندی جای دارند؛ و در طبقه دو روستای گناره با پایین ترین سطح کیفیت زندگی و رضایتمندی قرار می گیرد. و هم چنین یافته ها حاکی از این هستند که در مجموع بعد فاصله روستا از جاده اصلی، فاصله روستا تاشهر و تنوع قومیتی در روستاها بر کیفیت زندگی روستاهای نمونه تأثیر گذار هستند. به طوری که بعد فاصله بر همه ی مولفه های کیفیت زندگی تأثیر گذار است اما عامل تنوع قومیتی بر کیفیت اجتماعی و کیفیت کالبدی سکونتگاه ها تأثیر گذار است.

پس از انقلاب اسلامی سال 1357 با گسترش خدمات عمومی به مناطق روستایی نظیر راه‎سازی، برق‎رسانی، لوله‎کشی آب، ایجاد مراکز آموزشی، بهداشتی- درمانی، مخابراتی و غیره و توسعه تدریجی برخی فعالیت¬های صنعتی و اقتصادی که توسط جهاد سازندگی صورت پذیرفت، لزوم دخالت در بافت کالبدی روستاها برای انتظام فعالیت¬ها احساس می‎گردید. برای رفع این نیاز بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بعنوان متولی اصلی توسعه کالبدی روستاها تعیین گردید. امروزه علاوه بر انواع اقدامات عمرانی و توسعه‎ای کالبدی، یکی از عمده‎ترین فعالیت¬های بنیاد مسکن تهیه و اجرای طرح هادی روستایی به عنوان ابزار نظم¬دهی در بافت کالبدی است که اقدام موثری در هدایت توسعه فیزیکی روستاها محسوب می¬شود. در این تحقیق نقش بنیاد مسکن در توسعه کالبدی سکونتگاه‎های روستایی (بخش ثمرین شهرستان اردبیل) از دیدگاه ساکنان روستاها، کارشناسان بنیاد مسکن و مسئولین محلی (شوراها و دهیاری¬ها) مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و داده‎های لازم با روش‎های کتابخانه¬ای و میدانی (مشاهده، مصاحبه عمیق و تکمیل 236 پرسشنامه به صورت تصادفی) به دست آمد. روایی و اعتبار صوری پرسشنامه توسط اساتید و کارشناسان مربوطه تایید گردید و پایایی آن بر اساس ضریب آلفای کرونباخ، 82/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده‎ها با استفاده از آزمون u من- ویتنی (برای داده های پرسشنامه¬¬ای) در محیط نرم¬افزاری spss 21 و روش تحلیل محتوا صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان می‎دهد اقدامات انجام گرفته توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برای ارتقاء شاخص¬های کالبدی (وضعیت مسکن، وضعیت معابر، وضعیت نظام مکان‎گزینی روستایی و کاربری¬ها و کیفیت دسترسی به خدمات) اثربخش بوده و متغیرهای مورد بررسی تفاوت معنی¬داری را بین دو گروه روستاهای دارای طرح و روستاهای فاقد آن نشان می¬دهد.

پژوهش حاضر با اهداف بررسی شکل تعاملات فضایی فعلی مسلط بر بخش مرکزی شهرستان زابل و شناسایی موانع عمده و اصلی شکل گیری پیوند های روستایی-شهری در محدوده ی مذکور انجام گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات میدانی و اسنادی بوده است. برای انجام این پژوهش ابتدا با توجه به رویکرد شبکه منطقه ای، جریانات فضایی شامل جریانات جمعیت، کالا و خدمات، سرمایه، تولیدات و اطلاعات و نوآوری مورد بررسی قرار گرفت. سپس عواملی که به عنوان موانع شکل گیری پیوند های روستایی-شهری از رویکرد حاکم بر تحقیق با توجه به شرایط جغرافیایی و اقتصادی- اجتماعی منطقه استخراج گردید مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی ها و آزمون فرضیات نشان داد که تعاملات فضایی بین روستاهای بخش مرکزی و شهر زابل یک سویه و عمدتاً به نفع شهر زابل بوده است. همچنین موانع عمده و اصلی شکل گیری پیوند های روستایی- شهری در منطقه مورد مطالعه: ضعف محیط طبیعی، ضعف نظام تولید روستایی، ضعف در بازاریابی سرمایه و ضعف در شبکه راه ها می باشد.

چکیده: نظام کالبدی – فضایی، بعنوان یکی از زیرنظام های فضاهای روستایی نه تنها متأثر ازعوامل درونی این نظام بلکه، متأثر از عوامل محیط (بیرون) خود در کنار سایر زیر نظام ها در حال تغییر و تحول است. در بین مجموعه عوامل محیط بیرونی نظام (سیستم) شهرها و نوع تعاملات فضایی شان با نقاط روستایی یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر تحول روستا و بویژه نظام کالبدی – فضایی است. تحولات نظام مسکن و نظام کاربری اراضی از جمله مهمترین این تحولات هستند. محدوده مورد مطالعه که در گذشته بخشی از استان تهران و امروز جزیی از استان البرز است، تحولش از این قاعده مستثنی نیست. یافته تحقیق نشان داده است که تحول نظام کالبدی – فضایی روستاهای مورد بررسی در زیرنظام هایش بویژه در زیر نظام مسکن و فضاهای معیشتی به شدت اتفاق افتاده است. این تحول که برخی مثبت و برخی منفی است پیامدهای را برای روستاها بدنبال داشته است. از بین مجموعه عوامل اثرگذار، نوع، شکل و دامنه تعاملات روستاها با شهرهای پیرامونی در این تحول از نقش پر رنگی برخوردار بوده است. جریان کالا و خدمات، سرمایه و در کنار آن جریان مردم که دارای ساختاری یک سویه و بعضاً دو سویه ( البته در راستای تأمین منافع شهرها) است، زمینه ساز این تحول گردیده است. نهایتاً با توجه به یافته ها، نتایج تحقیق به شرح زیر است: 1) تحول کالبدی– فضایی روستاهای پیرامون شهرها (بویژه کلانشهر) امری محتوم و گریز ناپذیر است که امروزه در چارچوب مناسبات جدید شبه سرمایه داری درروستاها عینیت فضایی یافته است؛ 2) تحولات رخ داده روستاها ارتباط مستقیمی با اندازه آنها دارد. البته این نتیجه بعنوان یک اصل کلی نیست. چرا که بعضی از روستاها متوسط و کوچک که از مزیت نسبی بالایی در تعامل با شهرها برخوردار باشند نیز از سطح تحولی بالا برخوردار هستند؛ 3) روند تحولی روستاها صرفاً متأثر از یک نقطه شهری (سکونتی) نیست بلکه می توانند تحت تأثیر چند نقطه شهری باشد. دامنه تعاملات فضایی مهمترین عامل در این ارتباط است.

رشد بی رویه شهرها و کلانشهرها زائیدة عوامل و نیروهای متنوعی است که در زنجیره ای همبسته قابل ردیابی است. در واقع، یکی از بارزترین و شناخته ترین عوامل دخیل در این فرایند، مهاجرتهای بی رویة روستایی- شهری و برپایی سکونتگاههای به اصطلاح غیررسمی در حاشیه شهرها، بویژه کلانشهرهاست؛ هرچند دو پدیدة خورندگی و خزش شهری از پدیده های مکمل این روند بی رویة رشد به حساب می آیند که با دست اندازی کانونهای شهری به اراضی پیرامونی و اغلب زمینهای کشاورزی و روستایی پیرامونی در پیوند تنگاتنگ قرار دارند. اگر در عمل سرچشمه همة مسائل محیطی و کالبدی- فضایی شهرها و کلانشهرها در این دو پدیده قابل ردیابی نباشند، لااقل بسیاری از معضلات شهری از این دست، به پس زمینه های بنیادین و فرایندهای مرتبط با آنها باز می گردد؛ از جمله این مسایل می توان به مسایل زیر اشاره کرد: نابودی اراضی حاصلخیز و منابع تجدیدناشدنی، تهدید و کاهش انسجام اجتماعی، جدایی گزینی فضایی، نابرابری و شکاف فزایندة طبقاتی، قانون گریزی و بزهکاری شهری، بیکاری پنهان و آشکار، حذف فضاهای باز، افزایش مصرف سوخت و انرژی، وابستگی روزافزون به خودرو، دسترسی نابرابر به امکانات و تسهیلات آموزشی و بهداشتی- درمانی، آلودگی روزافزون هوا و منابع آب و خاک و تخریب محیطی. با این وجود، هستند کسانی که بی توجه به این همه، توسعه عمومی سرزمین را مرهون گسترش فرایند شهرگرایی و افزایش نرخ شهری شدن عرصه های زیستی بشمار می آورند (ضمنا نک: سعیدی، 1382). در اینجا، برخی الزامات محیطهای مناسب شهری و فرایندهایی که در گذر رشد و گسترش کانونهای شهری و کلانشهری، به جای حلّ و تعدیل نارساییهای زیستی، به پیچیدگیها و نابرابریهای فضایی می افزایند، مورد بحث قرار می گیرند. گسترش شتابان شهر تهران و تبدیل آن به کلانشهر ملی، بویژه طی چند دهة اخیر، زمینة دلنگرانیهایی را برای کارشناسان، سیاستگذاران و مجریان برنامه های عمرانی و نیز شهروندان پدید آورده است. رشد کلانشهر تهران نه تنها موجب درهم ریختگی مرز شهر اصلی و محیطهای پیرامونی آن شده، بلکه مرزهای اداری- سیاسی (از جمله مرز بین شهرستانهای تهران، ری و شمیران) را در عمل کمرنگ ساخته است. محور دربند- کاشانک با در برداشتن حدود 12 روستای پیشین، نمونه ای از رشد شتابان شهری و پدیدة الحاق شهری طی روندهای خزش و خورندگی است. این رساله در نظر داشته است، تا ضمن بررسی روند تحول چشم اندازها در این محور، به شناسایی علل و نیروهای اثرگذار بر آن بپردازد. افزون بر این، این پژوهش ضمن توجه به فرایند تبدیل باغها و فضاهای باز به فضاهای فشردة زیستی و تشدید تراکم جمعیتی، به تعارض بافت کالبدی- فضایی در عرصه های محور مورد پژوهش پرداخته است. در پیشبرد مطالعات این رساله که از نوع بنیادی- کاربردی است، از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است: در روش کتابخانه ای با مراجعه به منابع مختلف علمی، اعم از کتاب، مقاله، گزارش علمی و اسناد مرتبط، از فنون طبقه بندی، ارزیابی منابع، یاددشت برداری و خلاصه نویسی بهره برده و به همین ترتیب، با توجه به فنون پژوهش میدانی، بویژه از شیوه های مشاهدة مستقیم و مصاحبه استفاده نموده است. طراحی محتوای رساله بر اساس 5 فصل بوده است که عبارتند از فصل نخست: کلیات پژوهش؛ فصل دوم: مبانی نظری پژوهش؛ فصل سوم: ویژگیهای محیطی- اکولوژیک و اجتماعی- اقتصادی محور مورد مطالعه؛ فصل چهارم: تحلیل داده ها و یافته های پژوهش؛ فصل پنجم: جمعبندی، نتیجه گیری و آزمون فرضیات. یافته های این رساله حاکی از آن است که رشد شتابان ساخت و ساز در محور مورد پژوهش طی چند دهة اخیر، چشم انداز عمومی آن را که اصالتا محوری حاوی ترکیبی همساز با محیط در دامنه های جنوبی البرز بوده است، کاملا دگرگون ساخته، باغها و کوچه باغهای سرسبز و ییلاقی را به خیابانها و محله های پُررفت و آمد شهری- مسکونی تبدیل ساخته است. افزون بر این، ساخت و سازهای مدرن، از خانه های بزرگ ویلایی تا مجموعه ها و برجهای مسکونی، در کنار واحدهای کوچک و بزرگ سنتی، ضمن تشدید روزافزون تراکم جمعیتی، چهره ای متعارض به بافت عمومی این محور بخشیده است. درواقع، الحاق کلانشهری در محور مورد پژوهش گرچه در آغاز با هدفِ پنهانِ جدایی گزینی فضایی گروههای خاص شهرنشین به پیش رفته است، اما در عمل به نوعی ادغام نامتجانس فضایی- فرهنگی بین ساکنان پیشین و جدید، یعنی اقشار و گروههای مختلف اجتماعی دامن زده است. ادامة این فرایند نه تنها چهرة ظاهری و سیمای درونی این محور را تا به حال تغییر داده، بلکه به نظر می آید به زودی ارتفاعات بالادست این محور را نیز از حالت طبیعی و اولیة خود خارج ساخته، به ساخت و سازهای ناهماهنگ شهری تبدیل سازد.

کانون های کوچک شهری (روستا-شهرها)، اولین هسته های شهری و بلافصل نقاط و نواحی روستایی قلمداد می شوند. هرگونه تحرک و فعالیتی در این نوع از سکونتگاهها در مرحله ی اول و بی واسطه، حوزه های روستایی را تحت تأثیر قرار می دهد، این تحرکات می تواند مثبت و موجب تقویت ساختاری در روابط میان این نقاط باشد، یا منفی باشد و موجب از هم گسیختن و تضعیف روابط فضایی- ساختاری این نقاط از یکدیگر گردد. روستا-شهرها به سبب نقشی که در تعادل جمعیتی در سطح منطقه ای وکشوری دارند با نواحی اطراف خود دارای یک سری روابط وپیوندها می باشد و می توانند بسته به نوع روابط با نواحی پیرامونی به توسعه نواحی روستایی پیرامونی هم از لحاظ ارگانیکی وهم از لحاظ غیر ارگانیکی کمک کنند. هدف کلی این تحقیق بررسی نقش روستا-شهرها در توسعه روستاهای پیرامونی است. در این تحقیق ضمن برسی دیدگاهها و مفاهیم مربوط به روستا-شهر، به بررسی کارکرد روستا-شهرها درچارچوب توسعه منطقه ای پرداخته شده است که دراین راستا پس از تهیه کلیات و چارچوب نظری اقدام به جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از طریق مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه و .... گردید. سپس این اطلاعات با استفاده از روشهای آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و به آزمون فرضیات پرداخته شد. نتایج تحقیق حکایت از نقش مثبت روستا-شهر چغابل در توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاهای پیرامونی و همچنین جلوگیری از مهاجرت های روستایی دارد. این تحقیق همچنین نشان می دهد که روستا-شهر چغابل در ارائه خدمات به روستاها موفقیت چندانی نداشته است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

سازمان تحقیق شامل 6 فصل و زیرتقسیمات آن می شود که در فصل اول طراحی تحقیق، در فصل دوم چهارچوب نظری، در فصل سوم، چهارم و پنجم به تحلیل و تبیین وضع موجود در قالب خصیصه های ساختاری نظام اکولوژیکی، فرهنگی - اجتماعی، اقتصادی، فضایی - کالبدی، در فصل ششم الگوی یکپارچه سازمان فضایی - کالبدی و در آخر با توجه به نتایج بدست آمده به آزمون فرضیات پرداخته شده است .