زمینه: فرآیند آموزش عالی در هر جامعه از اهمیت زیادی برخوردار است. دانشگاه های عصر حاضر با یک دگرگونی عمده مواجه می باشند. کمبود بودجه، افزایش شمار دانشجو، تغییر جمعیت دانشجویی، نیاز های آموزشی متنوع و جدید اجتماع به تغییرات سازمانی نیاز دارد، تغییراتی که با نیازهای جدید هماهنگ باشد. با آموزش از دور، امکان " یادگیری بدون محدودیت زمانی ومکانی" متناسب با نیازهای دانشجو فراهم می شود. هدف: این پژوهش با هدف ارائه الگوی مفهومی یادگیری اثر بخش از دور در آموزش عالی و به شیوه کیفی صورت گرفته است. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان می دهد که درک قابلیت های فنآوری و نظریه های یادگیری به ویژه نظریه سازه گرایی و همینطور نظریه استقلال و تعامل در آموزش از دور، عوامل اثرگذار در طراحی یادگیری از دور اثربخش در آموزش عالی است. با توجه به مبانی نظری پژوهش حاضر، در الگوی یادگیری از دور اثربخش، یادگیرنده در مرکز محیط یادگیری قرار دارد. بنابراین یادگیرنده به منظور یادگیری موفق و یاددهنده به منظور طراحی فعالیت های یاددهی– یادگیری در بدو ورود به این محیط نیاز به آمادگی دارند. در این مدل راهبردهای یاددهی- یادگیری فعال فردی و گروهی و بازخورد به موقع با کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات و هشت نوع تعامل، با توجه به مبانی نظری و رسالت دانشگاه های حاضر طراحی شده است. از دیگر مواردی که این مدل به آن تاکید دارد، ارزشیابی آغازین، تکوینی و تکمیلی است. در محیط یادگیری از دور اثربخش، ارزشیابی باید بخشی از فرآیند یادگیری تلقی و بازخورد حاصل از آن برای بهبود یادگیری به کار رود . برای اعتبار بخشی ویژگی های تعیین شده از نظرات صاحب نظران آموزش از دور در دانشگاه های پیام نور، شیراز، علم و صنعت و امیرکبیر استفاده شده که درصد بالایی از نمونه آماری ویژگی های مذکور را تآئید نموده اند.

استاد یکی از اساسی ترین عامل برای ایجاد موفقیت در تحقق اهداف آموزشی است و خصوصیات یک استاد می تواند موجب تسهیل فرایند آموزش شده و حتی نقص کتاب های درسی را جبران کند. با عنایت به اهمیت موضوع، هدف کلی این پژوهش تعیین ویژگی های استاد موفق از دید دانشجویان دانشگاه های مجازی شیراز بوده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و برای اجرای آن از روش توصیفی پیمایشی استفاده شده است. به منظور گردآوری داده‏ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده که روایی و پایایی آن مورد تأیید بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل1270 نفر، 1200 نفر در دانشگاه مجازی شیراز و 70 نفر دانشجویان دانشگاه مجازی علوم پزشکی شیراز در سال تحصیلی 91-90 بوده است. حجم نمونه آماری پژوهش با استفاده از جدول مورگان 351 نفر برآورد گردیده، که از روش نمونه‏گیری تصادفی طبقه‏ای نسبتی انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل داده‏های پرسش نامه در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار spss انجام پذیرفته است. در سطح آمار توصیفی از میانگین، درصد و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از آزمون های t تک متغیره، t مستقل، تحلیل واریانس تک راهه و نیز از آزمون تعقیبی شفه استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که حیطه های دانش پژوهی (دانشگاه مجازی شیراز 37/4= m، و دانشگاه مجازی علوم پزشکی شیراز 47/4= m)، شخصیت (دانشگاه مجازی شیراز 46/4= m، و دانشگاه مجازی علوم پزشکی شیراز 39/4= m)، مهارت در تعامل الکترونیکی (دانشگاه مجازی شیراز 94/3= m، و دانشگاه مجازی علوم پزشکی شیراز 16/4= m) و روش تدریس (دانشگاه مجازی شیراز 21/4= m و دانشگاه مجازی علوم پزشکی شیراز 30/4= m) در تبیین ویژگی های استاد موفق تأثیرگذار هستند (01/0 >