چکیده جهت مطالعه اثرات کاربرد زئولیت و کیتوزان بررشد و عملکردواجزاءعملکرد گیاه کنجد (sesamum indicum l.) تحت تنش کم آبی آزمایشی در مزرعه به صورت اسپلیت فاکتوریل درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل تنش کم آبی در 3 سطح الف- آبیاری در هنگام تخلیه رطوبت خاک به میزان 50% (بدون تنش)، ب- آبیاری در 70% تخلیه رطوبت خاک وج- آبیاری در 80% تخلیه رطوبت خاک و 4 سطح کیتوزان : شاهد آب، شاهد اسید استیک 1%، غلظت 4/0% و 05/0% کیتوزان و زئولیت در 2 سطح 0 و 5/4 تن در هکتار بودند. در این تحقیق صفاتی از قبیل درصد روغن، سطح برگ، تعداد شاخه های فرعی، وزن خشک برگ، تعداد کپسول، طول کپسول، ارتفاع گیاه، ارتفاع اولین کپسول از زمین، وزن کپسول، تعداد دانه در کپسول، وزن کل بوته بدون کپسول و دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، آنتوسیانین، پراکسیداز، فلاونوئید، کاتالاز و پروتئین محلول برگ اندازه گیری شدند. نتایج حاصله نشان داد که تنش کم آبی منجر به کاهش صفاتی از قبیل سطح برگ، تعداد کپسول، وزن کپسول،عملکرد دانه و شاخص برداشت شد ولی میزان آنتوسیانین، پراکسیداز و فلاونوئید را افزایش داد و بر بقیه ی صفات اثر معنی داری نداشت. در این شرایط کاربرد زئولیت منجر به افزایش تعداد کپسول، وزن کپسول، عملکرد دانه، تعداد دانه در کپسول و عملکرد بیولوژیک شد در حالیکه میزان آنزیم های آنتی اکسیدانی پراکسیداز و کاتالاز کاهش یافت و میزان فلاونوئید افزایش یافت. کیتوزان نیز در شرایط تنش بر سطح برگ و تعداد کپسول، پراکسیداز و فلاونوئید و کاتالاز اثر مثبت داشت.در مورد صفت عملکرد دانه فقط در شرایط بدون تنش بود که کیتوزان (غلظت 4/0?) نقش مثبتی داشت. به طور کلی زئولیت و تاحدودی کیتوزان توانستند اثرات مضر تنش کم آبی را در گیاه کنجد بهبود بخشند. اثر مثبت آن ها بیشتر روی عملکرد و اجزاء آن نمود پیدا کرد.