نام پژوهشگر: کوثر رضایی چمنی

سیستماتیک مولکولی بخشه micophysa bunge از سرده astragalus (fabaceae) براساس توالی هسته ای nrdna its
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم پایه 1392
  کوثر رضایی چمنی   شاهرخ کاظم پور اوصالو

سرده گون، astragalus l.، از اعضای قبیله galegeae از تیره fabaceae است و به شاخه irlc فاقد یکی از توالی های تکرار معکوس kbp 25 در dna کلروپلاستی، تعلق دارد. گون با حدود 3000- 2500 گونه چند ساله و یکساله و245 بخشه ،بزرگترین سرده در میان گیاهان گلدار است. مرکز تنوع این سرده اوراسیا، بویژه جنوب شرق و مرکز آسیا و هیمالیا و شمال غرب آمریکا است. علاوه بر این، بسیاری از گونه¬های گون در مناطق آّب وهوایی مدیترانه ای آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی و در جنوب اروپا و آفریقای شمالی پراکنش دارد. بیشترین تعداد گونه¬های گون در کوهستان¬های خشک و نیمه خشک نیمکره شمالی در آسیای مرکزی و بویژه در منطقه ایرانو-تورانی جنوب غرب آسیا دیده می¬شوند. ایران با داشتن بیش از 800 گونه در 70 بخشه یکی از مهمترین مراکز تنوع زیستی گون است. هفت بخشه ازجملهmicrophysa, campyanthus, eriostoma, leucocercis, semnaneses, polystegius, lamprocarpa ازگون¬ها، انحصاری ایران می¬باشند. بخشه microphysa دارای 14 گونه و زیرگونه می¬باشد. گیاهانی چند ساله بالشتکی، ایستاده یا گسترده در سطح خاک، گوشوارک غشایی و در قاعده متصل به دمبرگ، برگ¬ها زوج شانه¬ای با دمبرگ مشخص ومحور برگی خار دار، گل آذین متراکم کروی تا استوانه ایی و دارای گلهای با فاصله، دمگل آذین کوتاه یا بلند، براکته زودافت، کاسه گل غشایی نازک، جام گل بدون کرک سفید مایل به زرد است. بخشهmicrophysa به واسطه شکل گوشوارک، گل آذین، جام گل خویشاوند بخشهcampylanthus درنظر گرفته می¬شود. اما به واسطه کاسه متورم کروی در هنگام میوه و کوتاهتر بودن دندانه¬های کاسه از لوله به راحتی از آن قابل تشخیص است. در این پژوهش، 27 نمونه (شامل 25 تاکسون درون گروه به علاوه 2 تاکسون به عنوان برون گروه) برای بازسازی روابط فیلوژنی مورد مطالعه قرار گرفتند. آنالیز¬های فیلوژنی با استفاده از روش صرفه جویی حداکثر تعبیه شده در نرم افزار paup، روش درست نمایی حداکثر با استفاده از نرم افزار raxmlgui، روش bayesian با استفاده از نرم افزار mr bayes صورت گرفتند. نتایج آنالیز نشان داد که بخشه microphysa تک¬تبار نمی باشد. بخشهmicrophysa و campylanthusتک تبار نیستند و اعضای آن¬ها به صورت مخلوط با یکدیگر قرار می¬گیرند. گونه a.demavendicola که در گذشته به دو زیرگونه a. demavendicola sub sp. demavendicola و a. demavendicola sub sp. microphysopsis تقسیم شده بود در این تحقیق به 2 گونه مجزا ارتقا یافته است. نتایج ما نشان می¬دهد که زیر گونه¬های غیررسمی ارائه شده براساس مطالعات ریخت-شناسی در بخشه microphysa (معصومی 1373) کاملا مصنوعی بوده و در درخت فیلوژنی تک¬تبار نیستند. در طی قرار گرفتن گونه a. lalesarensis از بخشه anthylloidei در کنار a. reuterianus از بخشه microphysa، انتقال گونه مذکور به بخشهmicrophysa. پیشنهاد می شود.