نام پژوهشگر: علی رسولی

بررسی تحلیلی تجارت میان خلیج فارس و خراسان در دوره تیموریان (913-783ه.ق/1507-1381م.)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  علی رسولی   مرتضی نورایی

تحت تأثیر اقدامات تیمور در آسیا، مسیر خلیج فارس- خراسان در آغاز قرن نهم به مهمترین مسیر برای تجارت داخلی و خارجی ایران تبدیل شد. ضربات سنگین جنگهای تیمور بر مراکز اقتصادی و تجاری اردوی زرّین، شرق دریای سیاه، آسیای صغیر، سوریه، شمال هند و غرب ایران، جنگهای مکرّر با جغتاییان در آسیای مرکزی، و انتقال پایتخت به ماوراءالنّهر و خراسان، از جمله مهمترین این اقدامات بود. در نتیجه، حفظ و فعال کردن محور خلیج فارس- خراسان به یکی از سیاستهای استراتژیک دولت تیموری مبدل گردید. استقرار شاهرخ در هرات، و موفقیتهای او در حفظ یکپارچگی و ثبات نیمه شرقی و جنوبی ایران، و روابط تجاری گسترده ازسوی شمال شرق با چین، و از سوی جنوب با هند جنوبی، مسیر تجاری خلیج فارس- خراسان را با شکوفایی و رونق کم نظیری مواجه کرد. رونق اقتصادی شهرهای نیمه شرقی و جنوبی ایران در قرن نهم نتیجه این سیاستها و شاهدی بر نقش تجاری این مسیر است. در پی مرگ شاهرخ، و درگیری های داخلی تیموریان، مرکز و جنوب ایران ابتدا به دست قراقویونلوها و بعد از سقوط آنها به دست آق قویونلوها افتاد. بدین ترتیب مسیر خلیج فارس- خراسان از نظر سیاسی دو پاره شد. با این وجود تجارت میان این دو کانون همچنان در سطح قابل توجهی ادامه یافت. شکوفایی اقتصادی و هنری هرات عصر بایقرا و ادامه رونق اقتصادی هرموز، علیرغم بحرانهای سیاسی، از نشانه ها و نتایج استمرار این تجارت است. در سراسر این دوره بندر هرموز کانون مرکزی تجارت در خلیج فارس، و دروازه اصلی تجارت ایران با حوزه اقیانوس هند بود. این کانون تجاری دستکم تا نیمه قرن نهم به عنوان یک دولت خراجگزار مبدأ ورود و صدور کالا میان قلمرو تیموریان در خراسان، یزد، فارس و کرمان، و حوزه اقیانوس هند و جنوب شرق آسیا عمل می کرد. در نیمه دوم قرن نهم نیز، هر چند که هرموز خراجگزار دولتهای ترکمان بود، این نقش تجاری همچنان ادامه پیدا کرد. زوال مسیر تجاری خلیج فارس- خراسان نیز همچون رونق آن، در نتیجه ورود قدرتهای جدید رخ داد. تحوّلات مهم و اساسی در اوایل قرن دهم یعنی سقوط هرات به دست ازبکان، افتادن هرموز به دست پرتغالیان، تأسیس دولت صفوی، و بازگشت پایتخت ها به غرب ایران، به دوران یکصد ساله شکوه این محور تجاری نقطه پایان گذاشت. موضوع این پایان نامه بررسی تجارت در مسیر خلیج فارس- خراسان در دوره تیموریان است. تحقیق بر اساس روش استفاده از داده های کتابخانه ای و با روش تحلیلی و توصیفی انجام شده، و در پی آن است که اهمیت و نقش این مسیر تجاری را در دوره تیموریان تبیین نماید. واژه های کلیدی: تجارت، خلیج فارس، خراسان، ملوک هرموز، تیموریان.

نقش حکومت های محلی در تحولات خلیج فارس در دوره ی مغول
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه خلیج فارس - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  مینا صدیقی   علی رسولی

در فاصله آغاز تهاجم مغولان 616ق/1217م و پایان دولت ایلخانان مغول736ق/1336م کانون های سیاسی و اقتصادی دریایی در خلیج فارس کمابیش در کیش، هرمز قدیم، هرمز جدید متمرکز بود. علاوه بر این ها تحولات سیاسسی – اقتصادی خلیج فارس تا حدود زیادی به دو کانون قدرت بزرگ تر نیمه ی جنوبی ایران یعنی فارس وکرمان، و در نهایت به سیاست ها و اقدامات دولت مرکزی ایلخانان مربوط می شد. در آغاز قرن هفتم، کیش تحت حاکمیت خاندان معروف بنی قیصر، مرکز اصلی قدرت و تجارت خلیج فارس بود و کیش با عنوان پر افتخار دولتخانه مرکز این اعمال قدرت در کل حوزه خلیج فارس بود. سالهای پس از مرگ ابوبکر سعد زنگی، (659ق/1260م) در نتیجه درگیری های داخلی در خاندان اتابکان و شورش هایی که بر علیه حاکمیت مغول ها روی داد، دوران شکوه و اقتدار اتابکان به پایان رسید. شرایطی که به افزایش نقش کرمان و حاکمان آن، قراختائیان منجر شد. نتیجه ی این امر افزایش نقش و اهمیت هرمز در تجارت و سیاست خلیج فارس بود. سال های پایانی قرن هفتم، ناامنی های جنوب ایران و حملات پی درپی راهزنان نکودری به شهرها، ملوک هرمز را به انتقال پایتخت از ساحل میناب، به جزیره جرون (هرمز کنونی) ناچار کرد، اقدامی که موجب ماندگاری این دولت، به مدت سه قرن دیگر گردید. آخرین دوره ی مرکزیت کیش در تحت تدابیر خاندان طیبی صورت گرفت. ولی در پی نابسامانی های فارس، افزایش قدرت ملوک هرمز و موقعیت برتر آن ها در دهانه ی خلیج فارس در نهایت به سقوط کیش منجرشد و هرمز به کانون یگانه ی تجارت و سیاست خلیج فارس تبدیل شد. مسئله پژوهش حاضر بررسی نقش حکومت های محلی جنوب ایران در دوره مغول در تحولات خلیج فارس می باشد. اهمیت این مسئله در لزوم روشن شدن تحولات اقتصادی- سیاسی خلیج فارس می باشد. موضوعی که از خلال آن می توان نسبت به چگونگی ادامه نقش ایران به عنوان یک کانون محوری تجارت جهانی شناخت بیشتری به دست آورد. پژوهش حاضر بر اساس این سوال اصلی طراحی شده است که حکومت های محلی جنوب ایران چه تاثیراتی بر تحولات خلیج فارس در دوره مغول داشته اند؟ این تحقیق به شیوه توصیفی - تحلیلی و با روش و تکنیک کتابخانه ای و اسنادی صورت گرفته است. این تحقیق در شش بخش به بررسی حکومت های محلی، بررسی اوضاع سیاسی و اقتصادی حکومت های محلی( فارس و کرمان)، سیاست مغولان در قبال این حکومت ها، و متقابلا تعامل این حکومت ها با دربار مرکزی مغولان، و تاثیر اقدامات آن ها در رونق و افول جزایر و بنادر خلیج فارس(کیش، هرمز) تدوین شده است. نکته مهم در این پژوهش پرداختن بیشتر به حکومت های اتابکان فارس و قراختائیان کرمان، به واسطه تاثیرآنان بر رونق و افول کیش و هرمز می باشد.

مقایسه اثر سه نوع برنامه بازیافت بر میزان لاکتات خون و زمان اجرای شناگران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی 1389
  علی رسولی   مریم کوشکی جهرمی

هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر سه روش بازیافت بر میزان سطح لاکتات خون و زمان اجرای شناگران می باشد. آزمودنی های این تحقیق 17 شناگر نخبه مرد استان فارس در دامنه سنی 19 تا 25 سال بودند. شیو? نمونه گیری به صورت هدفمند و در دسترس بود، ، آزمودنی ها طی سه هفته متوالی، به اجرای شنای200 متر کرال سینه پرداختند. در هر هفته دو آزمون شنای 200 متر اجرا شد.پس از انجام آزمون اول در هر جلسه برنام? بازیافت به مدت 10 دقیقه انجام شد. برنامه های بازیافت عبارت بودند از بازیافت فعال ، غیر فعال و ماساژ. بلافاصله بعد از برنام? بازیافت آزمودنی ها برای بار دوم 200 متر کرال سینه را با حداکثر توان شنا کردند.. لاکتات خون در زمان استراحت، بلافاصله پس از اجرای اول، و بعداز برنامه بازیافت اندازه گیری گردید. جهت مقایسه بین میانگین های متغیر وابسته در گروه مورد مطالعه از آزمون های آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری های تکراری و تی وابسته استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در دقیقه دهم بازیافت، بین تغییر لاکتات خون در بازیافت فعال و غیر فعال ( کاهش بیشتر لاکتات در روش فعال ) وتغییر لاکتات خون در بازیافت فعال و ماساژ (کاهش بیشتر لاکتات در روش فعال) و همچنین تغیییر لاکتات خون در بازیافت غیر فعال وماساژ (کاهش بیشتر لاکتات در روش ماساژ) ،تفاوت معنی داری وجود داشت. بین تغییر زمان اجرای بعدی شنای 200 متر در سه روش بازیافت تفاوت معنی داری وجود داشت. این تفاوت ها شامل تغییر زمان اجرای بعدی شنا بعد از بازیافت غیر فعال و فعال (در جهت بیشتر بودن افزایش زمان اجرای دوم بازیافت غیر فعال) و تغییر زمان اجرای بعدی شنا بعد از بازیافت غیر فعال و ماساژ (در جهت بیشتر بودن افزایش زمان اجرای دوم بازیافت غیر فعال) بود. بین لاکتات قبل و بعد از بازیافت شنای 200 متر آزمودنی ها در هر سه روش بازیافت تفاوت معنی داری وجود داشت،که بیشترین کاهش در روش فعال بود.بین زمان اجرای اول و دوم شنادر هرسه روش بازیافت تفاوت معنی داری وجود داشت. با توجه به نتایج تحقیق به ترتیب روش بازیافت فعال و ماساژ جهت بهبود عملکرد شناگران توصیه می گردد.

مناسبات سیاسی، اقتصادی ملوک هرمز با دولت های دیگر در سده های هشتم و نهم هجری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه خلیج فارس - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  زینب معصومی   علی رسولی

سده های هشتم و نهم هجری (چهاردهم و پانزدهم میلادی) شاهد برآمدن هرموز به عنوان قطب تجارت دریایی ایران و یکی از چند قطب تجارت دریایی جهان بود. هرموز در طی این دو قرن زیر فرمانروایی سلسله پادشاهان محلی معروف به ملوک هرموز قرار داشت.که در قرن هشتم و نهم موفق شده بودند سلطه خود را بر بخش اعظم سواحل شمالی و جنوبی خلیج فارس برقرار سازند. بی تردید یکی از زمینه ها و همچنین پیامد های شکوفایی تجاری هرموز را باید در مناسبات سیاسی، اقتصادی آن با سرزمین های دیگر جستجو کرد. موضوع این پژوهش بررسی مناسبات سیاسی، اقتصادی هرموز با حکومت های دیگر در قرن هشتم و نهم است. سئوال اصلی پژوهش این است که چگونه ملوک هرموز در فضای آشفته سیاسی این دو قرن توانستند رونق تجاری و حیات سیاسی خود را حفظ کنند؟ پژوهش بر این فرض مبتنی است که سیاست پایدار ملوک هرموز در حفظ رابطه مسالمت آمیز و سازگاری با همسایگان قدرتمند، عامل اصلی شکوفایی تجاری و حفظ حیات سیاسی آن بوده است. ارتباط هرموز با داخله ایران یعنی حکومت های آل اینجو، مظفریان، تیموریان و ترکمانان و همچنین با مناطق تجاری شناخته شده دنیای آن روز مانند هند و چین نیز بر پایه ی مناسبات دوستانه و مسالمت آمیزی استوار بود که تقریبا همه شاهان هرموز در طی این دو قرن سیاست خود را بر پایه آن طرح ریزی کرده بودند . این پژوهش با روش تاریخی انجام شده و اطلاعات با استفاده از تکنیک کتابخانه ای گردآوری شده است.

مقایسه تأثیر تمرین هوازی، رژیم غذایی و ترکیب هردو بر سطوح rbp4 و مقاومت به انسولین و نیمرخ لیپیدی در زنان میانسال دیابتی نوع دوم
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده تربیت بدنی 1392
  فاطمه کشاورز   رحمن سوری

چکیده:دیابت نوع 2 شایع ترین نوع دیابت است. این بیماری به حدی رایج است که به عقیده متخصصین در قرن21 عامل خطرزای مرتبط با سلامتی میباشد.اخیرأ توجه متخصصان به ریتینول متصل به پروتئین4 ترکیبی که توسط بافت چربی وکبد ترشح می شود،جلب شده است. براساس برنامه ایی که از مرکز کنترل و پیشگیری دیابت مطرح گردیده است،رژیم غذایی و ورزش به مدت 30دقیقه می تواند از بروز دیابت نوع 2جلوگیری کند وآن را بهبود ببخشد. پژوهش ها در زمینه کنترل دیابت از طریق ترکیب رژیم غذایی و ورزش بر روی مقاومت به انسولین اندک است و در زمینه rbp تحقیقی صورت نگرفته است. این پژوهش با هدف کنترل و بهبود دیابت از طریق ترکیب رژیم غذایی و ورزش بر روی مقاومت به انسولین و rbp4 صورت گرفته است. مواد وروش ها: 29زن غیر فعال چاق دیابتی نوع دو با میانگین سنی 40 تا55 سال و دارای bmi بالای 27 در سه گروه تجربی و یک گروه کنترل تقسیم بندی شدند. گروه تمرین هوازی (8نفر) 3 روز در هفته (60 دقیقه ) ،گروه رژیم غذایی و تمرین هوازی (8نفر) 3روز در هفته (30دقیقه ) در تمرین هوازی شرکت می کردند.گروه رژیم غذایی (7نفر) به مدت 12 هفته از دستور رژیم استفاده کردند. کاهش کالری در سه گروه یکسان در نظرگرفته شده بود.قبل از شروع پژوهش خون گیری جهت اندازگیری فاکتورهایrbp4 ,fbs, hom پس از 12 ساعت ناشتایی در حالت پایه و در پایان 48 ساعت پس از خاتمه تمرینات صورت گرفت. نتایج با استفاده از آزمون آنالیزواریانس یک طرفه و دوسویه مورد ارزیابی قرارگرفت و جهت بررسی اختلاف بین گروه ها ازآزمون تعقیبی دانکن استفاده شد. سطح معناداری بین گروه ها 05/0 p? درنظر گرفته شد. یافته ها: تجزیه وتحلیل آماری نشان داد که بین گروه ها در سطوح پلاسمایی rbp4 تفاوت معنادار نبوده اما میزان این متغیر بعد از 12 هفته در گروه ترکیبی وگروه تمرین هوازی کاهش معنادارداشته است. تفاوت معناداری در میزان fbs، مقاومت به انسولین دیده شده است. مقاومت به انسولین در گروهای تمرین هوازی و رژیم غذایی کاهش بیشتری داشته است و بیشترین کاهش fbs در گروه رژیم غذایی مشاهده شد. ازشاخص های لیپیدی نیز ldl ,tgدارای کاهش معناداری به ترتیب در گروه تمرین هوازی و ترکیبی بوده است. نتیجه گیری: ورزش ورژیم غذایی باعث بهبود در سطوحrbp4 می شود. در مقایسه ی تمرین هوازی با رژیم غذایی، رژیم غذایی تاثیر بهتری را در سطوح قندخون ناشتا و مقاومت به انسولین داشته است.در پروفایل های لیپیدی فعالیت بدنی وترکیب آن بارژیم غذایی تاثیر بهتری داشته است. کلمات کلیدی: تمرین هوازی ،دیابت نوع 2،رژیم غذایی، مقاومت به انسولین ،رتینول متصل به پروتئین 4

بررسی و ساخت بدنه های سیالونی به روش درجا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده مهندسی مکانیک 1393
  پری ناز پیرمحمدی   مهدی قاسمی کاکرودی

سرامیک های اکسی نیتریدی سیالون، دارای خواص مفید و کاربردهای فراوان در زمینه مهندسی است. این ماده را می توان با استفاده از روش های مختلف نیتروژن دهی ترکیبات آلومینوسیلیکاتی سنتز کرد. لذا در این پژوهش روش نیتروژن دهی سیلیکوترمال آندالوزیت به منظور سنتز سیالون مورد بررسی قرار گرفت و اثر پارامترهای مختلف مانند دما و نسبت احیاکننده سیلیسیم به آندالوزیت بر میزان سنتز فازهای سیالون بررسی شد. بدنه های سیالون را می توان با استفاده از روش های مختلف تفجوشی بدون فشار، تفجوشی فوق فشار گاز و پرس گرم در دو نوع درجا و غیر درجا ساخت. لذا در این پژوهش روش تفجوشی بدون فشار واکنشی با نیتروژن دهی و احیای سیلیکوترمال آندالوزیت و روش تفجوشی بدون فشار غیرواکنشی از ماده اولیه سیالون برای ساخت بدنه های مختلف سیالون مورد بررسی قرار گرفت. سپس به بررسی اثر پارامترهای مختلف دما، زمان و درصدهای مختلف کمک¬تفجوش اکسید ایتریم بر نیتریده شدن، چگالی، تخلخل، تفجوشی و سختی نمونه¬ها پرداخته شد. نتایج این بررسی ها بیانگر این موضوع است که نیتروژن دهی سیلیکوترمال روش موثر در سنتز فازهای سیالون است، به طوری که در این روش سیالون با 95 درصد خلوص در دمای 1550 درجه سانتی گراد از سیلیسیم و آندالوزیت با نسبت 64 به 36 درصد وزنی تولید شد. همچنین روش ساخت درجا با نیتروژن دهی و احیای سیلیکوترمال آندالوزیت، به علت نفوذپذیری کم نیتروژن در بدنه و عدم واکنش های کامل درجا روش موثری در ساخت بدنه سیالون نمی باشد. البته نتایج این بررسی نشان داد که با افزایش زمان نیتروژن دهی زیر دمای ذوب سیلیسیم یا استفاده از نیتروژن دهی های چند مرحله ای می توان مشکلات این روش را رفع نمود و از روش درجا به عنوان یک روش دما پایین و موثر در ساخت بدنه سیالون استفاده کرد. همچنین تفجوشی بدون فشار روشی موثر در ساخت بدنه های سیالون است و اثر افزایش دما و درصد وزنی کمک زینتر اکسید ایتریم بر افزایش چگالی، تفجوشی و سختی بدنه های سیالون ساخته شده به روش غیر واکنشی مثبت است، به¬طوری که بدنه هایی با چگالی نسبی 82/3 درصد در دمای1750 درجه سانتی گراد با 5 درصد وزنی کمک زینتر اکسید ایتریم با مکانیسم تفجوشی فاز مایع و سختی 11/04 گیگاپاسکال تولید شد.

سیاست های نفتی آمریکا در حاشیه ی شمالی خلیج فارس (1351-1329/ 1973-1950م.)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه خلیج فارس - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  راضیه احمدی   علی رسولی

بعد از جنگ جهانی دوم که اهمیت نفت برای جهان صنعتی بیش از گذشته آشکار کرد، ایالات-متحده امریکا به عنوان مهم ترین قدرت نوظهور سیاسی و اقتصادی، تلاش کرد تا نیازهای خود به این ماده ی حیاتی را از مناطق مختلف جهان تأمین کند. در این بین ایران نیز از جمله کشورهای نفت خیزی بود که توجه ایالات متحده را به خود جلب کرد. بعد از تلاش های اولیه ی ناموفق، سرانجام ایالات متحده موفق به ورود به بازار نفت ایران و گسترش روزافزون دامنه ی فعالیت هایش در این حوزه گردید.

نقش بندر کنگان در تحولات سیاسی اقتصادی خلیج فارس (از صفویه تا پایان پهلوی اول)
thesis دانشگاه خلیج فارس - بوشهر - پژوهشکده تاریخ 1393
  طاهره زمانی   حمید اسدپور

بندر کنگان یکی از بنادر جنوبی ایران در کرانه های شمالی خلیج فارس، در استان بوشهر و جنوب غرب ایران واقع شده است. تجارت و دریانوردی در زندگی مردم این بندر نقش زیادی داشته است و به دلیل ارتباط تجاری با کشورهای عربی حوزه ی خلیج فارس و داد و ستد کالاهای بازرگانی از قدیم الایام دارای بازار و همچنین محل رفت و آمد و سوداگری بوده است. نگارنده در این پایان نامه می کوشد به بررسی نقش و اهمیت بندر کنگان در تحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس از صفویه تا پایان پهلوی اول بپردازد. این نقش که از نظر اقتصادی، سیاسی، جمعیتی، مذهبی، فرهنگی و اجتماعی بسیار پررنگ و قابل توجه است که تاکنون مورد توجه پژوهشگران به شکل جدی قرار نگرفته است. از سوی دیگر نقش کنگان در موضوع دریانوردی، کشتی رانی، راه های دریایی و راه های پس کرانه ای نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین کنگان و مناطق پیرامون آن از عهد صفویه تا پایان پهلوی اول دارای نقش مهمی بوده که این نقش البته با فراز و نشیب هایی همراه بوده است. مسئله ی اصلی این پژوهش شناخت دقیق و ارائه ی تصویری دقیق از نقش کنگان در تحولات خلیج فارس بویژه کرانه های شرقی آن در طول دوره ی زمانی مورد مطالعه است. این پایان نامه بر اساس این سوال طراحی شده است که آیا بندر کنگان در تحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس در دوره ی صفویه تا پهلوی اول نقش داشته است؟ فرضیه پژوهش حاضر این است. بندر کنگان در دوره ی زمانی مورد نظر نقش مهم و تأثیر گذاری در تحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس داشته است. همچنین موقعیت جغرافیایی و بافت مذهبی و اجتماعی کنگان در ایفای نقش آن در تحولات خلیج فارس از سایر عوامل مهم تر بوده است.

بررسی خواص فیزیکی و مکانیکی کامپوزیتهای مس – گرافیت تولید شده به روش متالورژی پودر
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده مکانیک 1394
  مهدی ابراهیمی   علی رسولی

بررسی خواص فیزیکی و مکانیکی کامپوزیتهای مس – گرافیت تولید شده به روش متالورژی پودر

بررسی اثر تلاطم مذاب بر تشکیل فیلم اکسیدی در ریخته گری آلومینیوم خالص تجاری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده مهندسی مکانیک 1394
  فرشاد حاتمی   علی رسولی

ریخته گری ، آلومینیوم خالص ، تلاطم مذاب ، ارتفاع راهگاه بارریزی ، فیلم های اکسیدی

مروری بر نقش فیزیولوژیک اسید اسکوربیک (ویتامین ث) و اثرات آن در تغذیه طیور
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1370
  علی رسولی   محمدمهدی کیایی

این رساله مشتمل بر چهار فصل و مقدمه و پیشنهاد می باشد. در فصل اول کلیاتی در مورد ویتامین ث توضیح داده شده است . در فصل دوم به تشریح نقش بیوشیمیایی اسیداسکوربیک پرداخته شده است . در فصل سوم نقش فیزیولوژیک ویتامین ث ، مد نظر بوده و شرح داده شده .در فصل چهارم نقش اسید اسکوربیک در تغذیه طیور بررسی گردیده و در انتها نیز ضمن بحث و نتیجه گیری پیشنهاداتی ارائه گردیده است .

بررسی وضعیت ویتامین ‏‎d‎‏ در زنان یائسه و ارتباط آن با میزان تراکم استخوان و هیدروکسی پرولین ادرار
thesis وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران 1379
  علی رسولی   ایرج میلانیان

ویتامین ‏‎d‎‏ نقش مهمی در متابولیسم کلسیم و فسفر، رشد و استحکام استخوان و پیشگیری از استئوپوروز بعهده دارد. به منظور بررسی وضعیت ویتامین ‏‎d‎‏ در زنان یائسه و ارتباط آن با تراکم استخوان و هیدروکسی پرولین ادرار، عیار 25-هیدروکسی ویتامین ‏‎d3‎‏ سرم، تراکم استخوان و عیار هیدروکسی پرولین تام ادرار در 89 نفر از زنان یائسه (67-49 سال) از میان مراجعین به مرکز سنجش تراکم استخوان بیمارستان لقمان حیکم - تهرا که واجد شرایط مطالعه حاضر بودند، تعیین مقدار گردید و رابطه بین آنها مورد بررسی قرار گرفت.انداه گیری عیار 25-هیدروکسی ویتامین ‏‎d3‎‏ سرم و هیدروکسی پرولین ادرار به ترتیب با استفاده از روشهای ‏‎hplc‎‏ و اسپکتروفتومتری برای اولین بار در ایران، راه اندازی و انجام گرفت. میزان تراکم استخوان با روش ‏‎dexa‎‏ در نواحی ستون فقرات کمری و استخوان ران ارزیابی شد. همچنین وضعیت تغذیه ای افراد مورد مطالعه از نظر میزان اخذ ویتامین ‏‎d‎‏، کلسیم فسفر و فیبر غذایی با استفاده از یک پرسشنامه بسامد خوراک بررسی گردید. در بررسی نتایج، افراد تحت مطالعه براساس مدت سپری شده از شروع یائسگی به دو گروه اول (بین شش ماه تا ده سال بعد از یائسگی، 73 نفر) و گروه دوم (بین یازده تا بیست سال بعد از یائسگی، 16 نفر) تقسیم شدند.در گروه اول، دامنه عیار 25-هیدروکسی ویتامین ‏‎d3‎‏ سرم بین 0/64-8/3 نانوگرم در میلی لیتر با میانگین و انحراف معیار 3/11+-1/17 بود. 36% از زنان مورد بررسی دچار کمبود ویتامین ‏‎d‎‏ (کمتر از ‏‎(12ng/ml‎‏ بودند. در اندازه گیری تراکم استخوان ستون فقرات ‏‎%38 ,(l2-l4)‎‏ نرمال، 36% دچار ساتئوپنی و 26% دچار استئوپوروز بودند. در اندازه گیری تراکم استخوان ران ‏‎(total)‎‏، 56% نرمال، 43% دجار استئوپنی و 1% دچار استئوپوروز بودند. نسبت هیدورکسی پرولین به کراتینین ادرار بعنوان شاخص هیدروکسی پرولین بکار گرفته شد و دامنه آن بین ‏‎3/5-51/0 mole/mmole‎‏ با میانگین و انحراف معیار 2/9-/+0/15 بود. میانگین اخذ روزانه کلسین ‏‎(448+/-172mg)‎‏ و ویتامین ‏‎(52+/-40iu) d‎‏ پایین تر از مقادیر توصیه شده برای زنان یائسه بود.رابطه معنی داری بین عیار 25- هیدروکسی ویتامین ‏‎d3‎‏ سرم و تراکم استخوان ستون فقرات مشاهده شد ‏‎(p<0/05 ,r=0/24)‎‏. اما با تراکم استخوان ران رابطه معنی داری دیده نشد. هیدروکسی پرولین هیچگونه رابطه معنی داری با 25- هیدروکسی ویتامین ‏‎d3‎‏ و تراکم استخوان های نشان نداد. همچنین رابطه معنی داری بین میزان دریافت عناصر غذایی مورد بررسی با 25- هیدروکسی ویتامین ‏‎d3‎‏ و تراکم استخوان مشاهده نگردید.در گروه دوم، میانگین اکثر متغیرهای مورد مطالعه از جمله عیار 25- هیدروکسی ویتامین ‏‎d‎‏ سرم، اختلاف معنی داری با گروه اول نشان نداد. با وجود این، میانگین تراکم استخوان ستون فقرات و ران در گروه دوم پایین تر از گروه اول بود تنها از این نظر، اختلاف معنی داری بین آنها مشاهده شد.بر اساس این یافته ها می توان نتیجه گرفت که کمبود ویتامین ‏‎d‎‏ در زنان یائسه ایرانی مورد مطالعه بطور رایج مشاهده می شود و عیار سرمی 25- هیدروکسی ویتامین ‏‎d3‎‏ با تراکم استخوان ستون فقرات همبستگی معنی داری نشان می دهد.