تفکر توسعه پایدار، گسترش و پیشرفت عظیمی درتحقیق برای ابداع شاخص هایی که بتوانند در زمینه ارزیابی این مفهوم تصمیم گیرندگان و برنامه ریزان را به طور کلی و دانشمندان محیط زیست را به طور خاص یاری دهندباعث گردید. یکی از این شاخص ها که توجه بیشتری را در سطوح آکادمیک، سیاسی و آموزشی به خود جلب کرده است ارزیابی جاپای بوم شناختی است. از طرفی بررسی و شناخت وضعیت محلات و تنگناهای توسعه آنها به لحاظ پایداری و توسعه پایدار در شهرها، از مسایلی است که اخیراً در فرهنگ برنامه ریزی شهری مطرح شده، اما هنوز در کشور ما جایگاه آن به خوبی طرح نشده است.لذا هدف اصلی این تحقیق سنجش سطح پایداری در مقیاس محلات شهری با استفاده از رویکرد جاپای بوم شناختی می باشد.بدین منظور دو محله قطارچیان و ظفریه در شهر سنندج انتخاب شده و میزان پایداری آنها در سال 1391 مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی-توسعه ای بوده و با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و برداشت های میدانی انجام شده است.بنابراین ابتدا جاپای کاربری های عمده هر محله در بخش های مختلف جاپا(آب، برق، گاز و...) محاسبه شده و سپس با جمع نمودن این مقادیر، جاپای کلی محله محاسبه شده است.به منظور گردآوری اطلاعات مربوط به کاربری های عمده، پرسشنامه ای برای هر کدام از این کاربری ها تدوین شده و در میان آنها توزیع شده است.در مرحله دوم نیز تأثیر عوامل اجتماعی-اقتصادی بر جاپای بوم شناختی محلات قطارچیان و ظفریه، با استفاده از تحلیل های آماری مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج تحقیق نشان داد که محله قطارچیان در سال 1391 جاپایی برابر با 3956.364 هکتار جهانی(سرانه 10464مترمربع) و محله ظفریه نیز جاپایی برابر با 1130.697 هکتار جهانی(سرانه 9376مترمربع) را دارا بوده اند.در میان بخش های مختلف جاپا، مصرف غذا در هر دو محله بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده است.مقایسه سرانه جاپای بوم شناختی دو محله با سرانه ظرفیت زیستی کشور نشان داد که هر دو محله در سال 1391 دارای جاپایی بیشتر از سرانه ظرفیت زیستی کشور بوده و در نتیجه ناپایدارند.مقایسه جاپای محلات قطارچیان و ظفریه با استانداردهای ارائه شده توسط کشورهای اسکاندیناوی نیز نشان داد که محله قطارچیان با توجه به این استانداردها ناپایدار، اما محله ظفریه پایدار بوده است.در میان پارامترهای عوامل اجتماعی-اقتصادی نیز(سن، جنس، درآمد، سطح سواد، تأهل و تجرد) پارامتر درآمد بیشترین تأثیر را بر جاپای بوم شناختی دو محله در سال 1391 داشته است.

توسعه افقی شهر به شکل پراکنده رویی شهری پدیده¬ای است که در سال¬های اخیر در بیشتر شهرهای جهان رخ داده است. این پدیده به عنوان یکی از چالش¬ها و مسائل نیمه دوم قرن بیستم موردتوجه بسیاری از کشورها قرارگرفته است. پراکنده رویی شهری ازجمله چالش¬های سیاست گذاری فضایی است که به صورت گسترش پراکنده و کم تراکم، جسته وگریخته و به دوراز مراکز شهری و عموماً با عدم اختلاط کاربری نمایان می¬شود که موجب اتلاف منابع و آسیب رسانی به محیط زیست می¬گردد. پراکنده رویی باعث از بین رفتن مقدار زیادی زمین-های کشاورزی و فضاهای باز می شود. رشد سریع شهرنشینی در طول چند دهه اخیر مساحت شهر کرج را چند برابر کرده است که این شهر با مشکل پراکنده رویی مواجه می¬باشد. این گسترش شهری موجب عرضه بیش ازحد زمین و از سویی دیگر بهره برداری نادرست از آن هکتارها از باغ¬ها و زمین¬های کشاورزی و حاصلخیز را از بین برده است. در طی 50 سال اخیر و با هجوم جمعیت از سراسر ایران به این شهر، رفته رفته باغ های آن تخریب و با مناطق مسکونی و راه¬ها جایگزین گردید. بدین ترتیب حجم قابل توجهی از سرمایه¬های عمومی جامعه به هدر می¬رود و تخریب محیط زیست منطقه از پیامد این عمل می¬باشد. نبود کنترل لازم برای مهار توسعه ناموزون شهر به رشد غول آسای کرج تداوم بخشید. هدف اصلی این پژوهش شناسایی مهم ترین عوامل مؤثر در پراکنده رویی شهر کرج و اثرات رشد پراکنده شهر بر سامانه زیست محیطی آن می باشد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی با تکیه بر مطالعات اسنادی-کتابخانه ای از نوع توسعه ای می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که عوامل گسترده ای در پراکنده رویی شهر کرج نقش دارند ازجمله: رشد بالای جمعیت شهری، همجواری با تهران، توسعه وسیع صنعتی، قیمت ارزان زمین در حاشیه، تشکیل سکونتگاه های مختلف( روستایی، شهرک ها، غیررسمی و ...)، حمل ونقل و دسترسی و عدم سیستم مدیریت کارآمد و مسئله مسکن. اثراتی که پراکنده رویی کرج به واسطه عوامل مذکور بر محیط زیست شهر و پیرامون آن گذاشته است ازجمله: از بین رفتن اراضی کشاورزی و باغی، آلودگی های محیطی(هوا، آب، خاک و ...)، درخطر افتادن زیستگاه های جانوری و گیاهی، تشکیل جزایر حرارتی و از بین رفتن فضای طبیعی روستاهای پیرامون می¬ باشد. به طورکلی شهر کرج به واسطه عوامل مختلف شهری و فرا شهری دچار پراکنده رویی وسیع شده است که موجب ناپایداری شهر شده است.