میلاد راپل محمد منافپور
مهار آب های سطحی یکی اهداف اصلی بش ر به منظور بهره گیری از آن در زمینه های کشاورزی، صنعتی و آشامیدنی می باشد. به همین منظور ساخت و استفاده سدها یکی از عملی ترین روش های ذخیره آب های سطحی و مهار نمودن نیروی عظیم سیلاب ها می باشد. اخیراً بکار گیری از تکنولوژی بتن غلتکی در ساخت سد ها در کشور های مختلف بدلیل افزایش سرعت عملیات اجرا و کاهش هزینه مورد توجه مهندسین و محققین صنعت سد سازی قرار گرفته است. نفوذ ناپذیری سد در مقابل ارتفاع آب ذخیره شده در مخزن، یکی از فاکتورهای اساسی است که در طراحی سدها منظور می گردد. بدلیل روش های خاص تهیه بتن غلتکی و تراکم آن، نفوذ پذیری ذاتی بتن غلتکی نسبت به بتن های معمولی بالاتر باشد. همچنین با توجه به وجود درزهای افقی و قائم اجرائی زیاد این نوع سدها شاهد تراوش قابل توجه آب از محل درزهای بین لایه ای باشیم. لدا درک صحیح از نفوذ پذیری ذاتی و بین لایه ای سد هایی بتن غلتکی اهمیت ویژه ای دارد. در تحقیق حاضر بتن های غلتکی بدون لایه ، دارای لایه و درز میانی و بتن غلتکی با درز های بهبود یافته و برای مدل نمودن شرایط واقعی موجود در سد هم از نظر فشار هیدرو استاتیک آب ذخیره شده در مخزن و هم فشار معادل سربار وزنی بتن در تراز های مختلف سد، تلاش شده است، همچنین بررسی اثر بکار گیری از سرباره کوره آهنگدازی در درصد های مختلف در نفوذ پذیری بتن غلتکی در حالات مختلف بصورت آزمایشگاهی مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته است. باتوجه به اینکه سد بتن غلتکی ژاوه که هم اکنون در استان کردستان در حال ساخت می باشد، به صورت موردی مطالعه شده و تلاش شده تا مشخصات بتن غلتکی ساخته شده در آزمایشگاه از نظر مصالح سنگی و مصالح سیمانی و زمان وی بی و سایر مواد با مواد و روش های بکار رفته در سد ژاوه مطابقت نمایند. آزمایشات نفوذ پذیری، مقاومت فشاری و مقاومت برشی نیز در حالات مختلف بر روی بتن های غلتکی بدون لایه، لایه دار بدون ملات زیر بستر و لایه دار با ملات زیر بستر انجام شده اند. با توجه به آزمایشات انجام شده، سرباره کوره آهنگدازی با درجه ریزی بالا در کاهش نفوذ پذیری ذاتی سدهای بتن غلتکی موثر بوده و نفوذ پذیری بین لایه ای رفتاری کاملا متفاوت با نفوذ پذیری ذاتی بتن غلتکی را داراست و برای بهبود این مشکل استفاده از ملات بین لایه ای توصیه می گردد. همچنین مقاومت برشی بتن غلتکی لایه دار یکی از فاکتور هایی است باید بیشتر مورد مطالعه و تحقیق قرار گیرند زیرا با اعمال فشار سربار وزنی تغییراتی را در میزان مقاومت برشی بین لایه ای بتن غلتکی شاهد هستیم که اثر مستقیمی بر روی نفوذ پذیری بین لایه ای بتن غلتکی داراست.
