مدیریت منابع طبیعی به خصوص منابع آب از دیرباز محور توجه و تصمیم گیری مدیران در جوامع مختلف بوده است. با افزایش جمعیت و توسعه بخش های مختلف کشاورزی و صنعت که نیاز روز افزون به منابع آب را نیز به دنبال داشت، ناپایداری هایی را در مدیریت سنتی منابع آب ایجاد نمود. بخش عمده ای از عدم تعادل در منابع آب، ناشی از چرخه آب شناسی و محدودیت طبیعی منابع آب بوده و بخش دیگر تأثیرگذاری اقدامات و فعالیت های انسانی بر روی منابع آب است که جملگی زمینه ساز چالش های سنگینی در امر بهره گیری از منابع آب شیرین به ویژه منابع آب زیرزمینی گشته است. از طرف دیگر تصمیم گیرندگان در این بخش با حجم بسیار زیادی از داده های جمع آوری شده با خصوصیات بسیار متنوع و با روابط پیچیده در بین آن ها مواجه هستند که آنالیز و مدیریت آن ها به وسیله تجزیه و تحلیل های تجربی و آماری، امری دشوار و در بسیاری از حوضه ها عملاً ناممکن می باشد. داده-کاوی یک فناوری توانمند در مدیریت و سازماندهی اطلاعات با حجم بالا می باشد. در واقع داده کاوی، مجموعه ای از فنون است که ورای داده پردازی معمولی بوده و به استخراج دانش های سودمند که در انبوه داده ها مخفی و پنهان است، کمک می کند. در این پایان نامه، از دو تکنیک داده کاوی رگرسیون و درخت تصمیم در جهت مسائل مطروح در زمینه مدیریت منابع آب استفاده شد. مطالعات در دو بخش انجام شد. ابتدا برای شناخت بهتر تکنیک های داده کاوی، از پایگاه اطلاعاتی ایستگاه سینوپتیک اصفهان برای تخمین مقدار رطوبت نسبی استفاده گردید. رطوبت نسبی یکی از پارامترهای مهم در بحث کیفیت هوا و از پارامترهای مهم هواشناسی است که تأثیر بسزایی در شاخص های مختلف هواشناسی دارد. داده های جمع آوری شده در این بخش، اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک اصفهان از سال 1990 تا 2005 می باشد. همچنین در ادامه به بخش اصلی تحقیق یعنی بررسی رفتار منابع آب زیرزمینی نسبت به سیاست های مختلف عرضه و تقاضا جهت تشخیص شرایط و عوامل آسیب پذیری این منابع ارزشمند و کلیدی پرداخته شد. در این بخش، اطلاعات بخشی از حوضه آبریز زاینده رود شامل آبخوان نجف آباد، به صورت موردی برای مطالعه در این پایان نامه مد نظر قرار گرفت . در این قسمت تلاش شد که بر اساس یک مدل مفهومی ساده به شناخت رفتار آبخوان نسبت به سیاست های مختلف عرضه و تقاضا و کشف دانش های سودمند در این خصوص برای مدیران پرداخته شود. برای تهیه پایگاه اطلاعاتی دوم پیش پردازش های مختلفی انجام پذیرفت. در بخش نخست به منظور تخمین مقدار رطوبت نسبی، مدل های متنوعی توسعه داده شد که دقت بهترین مدل تا 94 درصد بدست آمد و در نهایت مدلی با دقت 92.1% و با استفاده از پارامترهای ورودی (یعنی فشار بخار آب اشباع، بارندگی، نقطه شبنم، دمای تر و دید افقی) متنوع تر از روش متعارف محاسباتی سایکرومتریک توسعه داده شد. در بخش دوم نیز، مدل های گوناگونی با توجه به سناریوها و فرضیات مختلف توسعه یافت. مدل های توسعه داده شده برای پیش بینی رفتار متوسط آبخوان، در بهترین حالت تا 72% پیش بینی را انجام دادند، در حالیکه دقت مدل های مربوط به پیش بینی به صورت کاملا مجزا رفتار آبخوان در پیزومترهای مختلف بالای 80 درصد بدست آمد. . این تفاوت معنادار در دقت مدل ها نشان از تفاوت در پاسخ قسمت های مختلف سیستم نسبت به سیاست-های مختلف عرضه و تقاضا می باشد. در ادامه نتایج به بررسی و تفسیر مستقیم درخت های تصمیم توسعه یافته شده جهت شناخت دانش های سودمند پرداخته شد. نتایج گویای رفتار کاملا متفاوت آبخوان در دو بخش از سال می باشد. در بخش نخست که از اسفندماه شروع و تا مردادماه ادامه دارد، افزایش قابل توجه مصرف نقشی اساسی در رفتار آبخوان دارد و در اکثر اوقات افت در آبخوان مشاهده می شود. سیاست عرضه از سد زاینده رود نقشی اساسی در تشدید اثرات بر روی آبخوان در این بخش از سال ایفا می کند. همچنین در 4 ماه آخر این بخش از سال، میزان اختلاف مصرف و عرضه باعث تشدید قابل توجه افت در آبخوان می گردد. عدم اطلاع رسانی و تطبیق کشاورزان با شرایط عرضه، خود باعث تشدید افت بویژه در آغاز دوره مصرف و در شرایط خوب عرضه گشته است. در بخش دوم از سال که از شهریورماه آغاز و تا بهمن ماه ادامه دارد، کاهش مصرف و افزایش عرضه طبیعی منابع آب از ویژگی های این بخش از سال می باشد و به طور متوسط در این 6 ماه از سال بالاآمدگی در آبخوان اتفاق می افتد. در این بخش از سال، سیاست بهبود و بازسازی شرایط آبخوان در دوره مصرف از مهمترین سیاست ها می باشد. در بخش آخر این تحقیق، اشاره ای مختصر به نحوه نمایش دانش های بدست آمده برای مدیران در قالب جداول دانش پرداخته شده است.

چکیده برآورد تبخیر و تعرق به عنوان یکی از عوامل موثر در مدیریت منابع آب و کشاورزی بسیار ضروری می باشد. روش های مختلفی برای این کار وجود دارد که به فراخور دقت مورد نیاز در برآورد و نوع کاربرد، مورد استفاده قرار می گیرد. اخیراً روش های مبتنی بر استفاده از تصاویر ماهواره ای مورد توجه پژوهشگران می باشد که گمان می رود دقت بیشتری برای مطالعه ی تبخیر و تعرق در مقیاس منطقه ای و مزرعه ای داشته باشند. در این تحقیق کارایی یک روش نسبتاً جدید به نام متریک در برآورد تبخیر و تعرق واقعی (etact) بر روی سه محدوده کشاورزی واقع در مجاورت ایستگاه های سینوپتیک مشهد، گلمکان و قوچان مورد بررسی قرار گرفته است. برای انجام این کار از تصاویر سنجنده استر استفاده شد. همچنین تفاوت های مدل سبال و متریک با یکدیگر مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از این مدل ها، شارهای سطحی برای هر پیکسل تصویر ماهواره ای، محاسبه و مقدار تبخیر و تعرق واقعی به صورت باقی مانده معادله توازن انرژی در سطح برآورد گردید. نتایج نشان داد که الگوریتم سبال نسبت به الگوریتم متریک دارای 08/27 % فرو برآورد در مقدار تبخیر و تعرق واقعی روزانه می باشد. علت اصلی این اختلاف، استفاده از معادلات متفاوت در محاسبه ی ضریب شفافیت اتمسفری و شار گرمای خاک است. براساس مطالعه انجام شده، مقادیر ts و lai بیشترین تأثیر را در ایجاد این اختلاف داشتند. بنابراین لازم است در زمینه برآورد ts و شاخص های پوشش گیاهی و همچنین شار گرمای خاک مطالعات بیشتری انجام شود. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده، هر دو مدل می توانند مقدار تبخیر و تعرق واقعی را در مقیاس مزرعه به خوبی برآورد نمایند. واژه های کلیدی : بیلان انرژی، تبخیر و تعرق واقعی، سبال، سنجش از دور و متریک

برداشت های بی رویه و همچنین کاهش نزولات جوی از عواملی هستند که منابع آب زیرزمینی را با تهدید جدی مواجه کرده است. در این راستا بررسی میزان برداشت و تغییرات حجم آبخوان، کمک شایانی در پایش و مدیریت این مخازن طبیعی می نماید. اما این امر، به دلایل متعددی مانند نیاز به انجام کارهای صحرایی بالا، عدم همکاری کامل کشاورزان و وجود چاه های غیر مجاز، همواره با مشکلات جدی روبرو است. در این خصوص یکی از روش های مرسوم، اندازه گیری های گسترده میدانی جهت بیلان می باشد که از دقت مطلوبی برخوردار بوده ولی هزینه های زیادی را هم طلب می کند. در کنار این روش ها و بخصوص برای کار روی مقیاس های کوتاه مدت تر، استفاده از تصاویر ماهواره ای و تکنیک سنجش از راه دور می تواند گزینه مناسبی باشد که مسلما در ابتدا لازم است تا روش ها، شناخته شده و ارزیابی مناسبی از آن به عمل آید. تحقیق حاضر نیز تلاشی است در این جهت که قابلیت اطلاعات ماهواره ای در برآورد مولفه های بیلان آب و میزان برداشت خالص آب از سفره های زیر زمینی مورد ارزیابی قرار گیرد. بدین منظور تصاویر ماهواره ای مودیس طی دوره آماری 2002 تا 2008 تهیه و مورد استفاده قرار گرفت. منطقه مطالعاتی این تحقیق، حوضه آبریز دریاچه ارومیه در نظر گرفته شد که طی سالهای اخیر از بابت افت تراز دریاچه، شاهد مشکلات عدیده ای در آن بوده است. تبخیر و تعرق واقعی، تغییرات رطوبت خاک، بارندگی و میزان ورودی ها و تبخیر از دریاچه، مولفه هایی از بیلان آب است که در این حوضه لازم به بررسی هستند. به منظور برآورد تبخیر و تعرق واقعی و همچنین تبخیر از دریاچه، پنج روش شار انرژیِ مطرح در این زمینه، مدل سازی و با مقادیر لایسیمتری مقایسه شد که نهایتا مدل sebal به عنوان گزینه برتر انتخاب گردید. برای برآورد تغییرات رطوبت خاک نیز از تلفیق روش های سنجش از دور (برای عمق ناحیه ریشه) و معادلات رطوبتی (برای ناحیه غیر اشباع خاک) استفاده شد. میزان ورودی ها به دریاچه نیز از برقراری بیلان مجزا برای دریاچه برآورد گردید. طی دوره مطالعات، نتایج شبیه سازی به طور متوسط سالانه حدود 2/2 میلیارد متر مکعب ورودی به دریاچه را نشان داد که با مقادیر 6/2 میلیارد در سال برای ایستگاه های منتهی به دریاچه مطابقت دارد. با برآورد مولفه های فوق، میزان برداشت خالص آب زیرزمینی به عنوان جزء مجهولِ بیلان، محاسبه گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که به طور متوسط سالیانه بالغ بر 230 میلیون مترمکعب اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی حوضه انجام می گیرد که در مقایسه با گزارش های موجود و اطلاعات محلی که مقادیر 150 تا 260 را ارائه داده اند، هماهنگی مناسبی دارد. علی رغم نتایج نسبتا مناسب، اما این روش برای حوضه های وسیع و با تنوع کاربری زیاد، نیاز به مطالعات پایه ای بیشتری دارد.

شبیه سازی دقیق هیدرولوژیک حوضه های آبریز می تواند نقش مهمی در فهم رفتار هیدرولوژیک حوضه داشته باشد. پیچیدگی های حاکم بر روابط هیدرولوژیک، سختی در اندازه گیری مستقیم مولفه های هیدرولوژیک، تاثیرات متقابل و گاه تاثیرگذار مولفه های مذکور بر یکدیگر، تغییرات مکانی و زمانی خصوصیات هیدرولوژیک و نیاز به پردازش همزمان حجم زیادی از داده ها، محققین را ناچار به استفاده از مدل های هیدرولوژیک در سطح حوضه آبریز نموده است. در این تحقیق به منظور مدل نمودن هیدرولوژی آب های سطحی حوضه آبریز نیشابور با مساحتی در حدود 9500 کیلومتر مربع، از مدل هیدرولوژیکی swat استفاده شده است. در این تحقیق در ابتدا مدل swat با استفاده از داده های جریان آبراهه ای واسنجی و اعتبارسنجی گردید. برای واسنجی بازه زمانی سال های 1376 تا 1386 انتخاب شده است. واسنجی بر اساس داده های جریان آبراهه ای در سه ایستگاه اندراب، خرومجموع و حسین آباد صورت پذیرفت. نتایج حکایت از بروز مقادیر ضریب همبستگی 85/0، 87/0 و 97/0 و مقادیر 84/0، 77/0 و 92/0 برای ضریب نش- ساتکلیف به ترتیب در سه ایستگاه آب سنجی مذکور دارد. همچنین مقادیر معیارهای p-factor و r-factor که حکایت از عدم قطعیت مدل دارند در سه ایستگاه مذکور به ترتیب 48/0، 46/0 و 3/0 و 44/0، 28/0 و 28/1 به دست آمده اند. مرحله اعتبارسنجی مدل بر اساس داده های جریان آبراهه ای نیز در بازه زمانی 1386 تا 1389 صورت پذیرفته که منجر به مقادیر 94/0، 74/0 و 71/0 برای ضریب همبستگی شده است. از آنجا که واسنجی یک مدل هیدرولوژیک همچون swat تنها با استفاده از مقادیر جریان آبراهه ای منجر به نادیده گرفتن نیمی از چرخه هیدرولوژیک منطقه خواهد شد، مجددا مدل با استفاده از داده های تبخیر- تعرق واقعی واسنجی گردید. بدین منظور الگوریتم sebal بر روی تصاویر سنجنده modis در بازه زمانی سال های 1380 تا 1389 به اجرا درآمده و نهایتا مقادیر تبخیر- تعرق واقعی ماهانه برآورد شده اند. برای واسنجی مدل از بازه زمانی سال های 1380 تا 1386 و برای اعتبارسنجی مدل از بازه زمانی سال های 1387 تا 1390 استفاده شده است. نتایج واسنجی مدل در 24 زیرحوضه منتخب در این مرحله بسیار مناسب ارزیابی گردید به نحوی که ضرایب همبستگی میان 68/0 تا 92/0 و ضریب نش- ساتکلیف در بازه 59/0 تا 91/0 متغیر بوده اند. مقادیر ضرایب همبستگی در مرحله اعتبارسنجی نیز در بازه 72/0 تا 94/0 و ضریب نش- ساتکلیف در بازه 67/0 تا 93/0 متغیر بوده است. همچنین مقادیر معیارهای p-factor و r-factor در مرحله اعتبارسنجی مدل به ترتیب در بازه 57/0 تا 88/0 و 44/0 تا 91/0 در نوسان بوده اند.

در این رساله یک سیستم پیش آگاهی و برآورد میزان آسیب با توسعه یک مدل اجرایی با استفاده از تکنیک سنجش از دور توسعه یافته و منطقه مطالعاتی آن اراضی دیم استان کرمانشاه در نظر گرفته شده است. مدل برای محصولات گندم و جو دیم بوده و قادر می باشد آسیب ناشی از خشکسالی را برآورد نماید. فرآیند توسعه مدل در سه سطح انجام گرفت. مدل زمینی با استفاده از شاخص های خشکسالی، مدل ماهواره ای با استفاده از داده های ماهواره ای و الگوریتم sebal و مدل تلفیقی با استفاده از شاخص های خشکسالی و ماهواره ای توسعه یافت که در تمام مراحل نتایج دقیقتری نسبت به دو مدل زمینی و ماهواره ای ارائه داشت. اتصال مدل به gis نمایش بهتری از ارزیابی آسیب خشکسالی کشاورزی را ارائه می نماید. از قابلیت های دیگری مدل ارائه تحلیل های ع.....

سازه های فضائی به عنوان یکی از مناسبترین سازه ها برای پوشش دهانه های بزرگ ، با سرعت ساخت و نصب زیاد نسبت به سازه های دیگر در چند دهه گذشته مورد توجه خاصی قرار گرفته و تعداد زیادی از این نوع سازه ها در نقاط مختلف دنیا ساخته و مورد بهره برداری واقع شده است . با پیشرفت علم و تکنولوژی کشور ما نیز ناگزیر پیرو آن عمل کرده و استفاده از این نوع سازه نیز در کشورمان رو به رشد گذاشته است . البته با توجه به اینکه ساخت و نصب این نوع سازه ها تکنولوژی خاص خود را دارا میباشند،لذا در کشور ما تعداد محدودی از شرکتها مبادرت به ساخت و نصب این نوع سازه ها می ورزند، که در این راستا تحقیقات و مطالعاتی نیز بر روی این سازه ها انجام گرفته که با توجه به تنوع و گوناگونی این سازه ها به نظر کافی نمی آید. در تحقیق حاضر ما نیز بر روی اثر نواقص ساخت و رفتار این سازه ها انجام گرفته که با توجه به تنوع و گوناگونی این سازه ها به نظر کافی می آید. در تحقیق حاضر ما نیز بر روی اثر نواقص ساخت این سازه های مطالعه نموده سعی شده تا آنجا که ممکن است نواقص موجود در این سازه ها مورد بررسی قرار گیرد. از آنجا که این نوع سازه ها دارای تنوع زیادی در شکل و اتصالات بوده و به علت زمان محدود و وسعت زیاد مبحث موجود ما فقط یک شکل از این نوع سازه باشد و در انواع دیگر وجود نداشته و یا به شکل دیگری به وجود آیند. در مورد مراجع موجود و تحقیقات قبلی باید به این نکته اشاره کرد که تا کنون در زمینه این موضوع تحقیقی صورت نگرفته و همچنین مراجه مشخصی در این باره وجود ندارد و بیشتر بر اساس تجربیات چندین ساله استاد راهنمای خود پروژه را آغاز نمودیم. فصل اول این پروژه به بررسی انواع سازه های فضائی و مزایای آنها اشاره می کند. فصل دوم به بررسی انواع نقایص و دسته بندی شده در سازه مورد آزمایش که یک شبکه دو لایه 30×30 متر می باشد، می پردازد. فصل چهارم نیز جمع بندی و نتیجه گیری از آزمایشات بر روی مدل مورد بحث پرداخته و توصیه هایی برای ساخت و نصب سازه های فضائی ارائه خواهد شد.