چکیده: مقدمه: کبد ماهی نمونه ی مناسبی برای مطالعه اثر متقابل بین فاکتورهای محیطی، ساختار و عملکرد کبد است. مطالعه بافت شناسی کبد ماهی می تواند تعیین کننده سلامتی جمعیت ماهی و به دنبال آن بازتاب سلامتی اکوسیستم آبی باشد. مواد و روش کار: در این مطالعه 10 قطعه ماهی صافی موجدار پس از صید، شکم آنها به طور جداگانه باز و دستگاه گوارش به همراه غدد ضمیمه ی آنها خارج گردید و بلافاصله جهت پایدار شدن در محلول 10 درصد فرمالین قرار گرفتند. پس از انتقال به آزمایشگاه هیستوتکنیک دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان، مراحل معمول بافت شناسی انجام شد و در نهایت لام های کبد تهیه شده به روش های هماتوکسیلین- ائوزین و تری کروم ماسون رنگ آمیزی شدند و در زیر میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج: سطح خارجی کبد توسط کپسولی از بافت همبند سخت پوشیده شده که انشعاباتی از آن به داخل کبد نفوذ می کند. به دلیل کم بودن بافت همبند بین لوبولی، پارانشیم یک لوبول با لوبول های مجاور مخلوط شده است. هپاتوسیت ها با سیتوپلاسم صورتی رنگ به صورت شعاعی در اطراف ورید مرکزی آرایش یافته اند. در بین ردیف های هپاتوسیت ها، سینوزوئید های کبدی قرار دارند. سلول های کوپفر به صورت هسته های مثلثی شکل هیپرکروماتیک و سلول های ایتو به صورت حفرات توخالی در فضای دیس حضور دارند. فضاهای باب حاوی مجاری صفراوی، عروق خونی، عروق لنفاوی می باشند. ورید باب با آندوتلیوم سنگفرشی ساده بزرگ ترین ساختار لوله ای منطقه باب می باشد.

پرها ساختارهای مهمی هستند که به عنوان عایق در سطح بدن باعث کاهش احتیاجات نگهداری شده و همچنین پوست را در مقابل تخریش و عفونت محافظت می کنند. درصنعت مدرن طیور برای افزایش کیفیت لاشه، پردرآوری مناسب و ایده آل امری مهم و قابل توجه می باشد. از طرفی پر تولیدی در برخی از پرندگان، دارای ارزش اقتصادی و تجاری می باشد. براساس مطالعات انجام شده، عامل تیول در متیونین و سیستئین، برای رویش و بقای پشم، کرک و پر پس از تولد، ضروری می باشد. هدف ازاین مطالعه، بررسی اثر متیونین تزریقی در کیسه زرده، بر خصوصیات هیستومورفومتری و تعداد فولیکول های پر در جنین مرغ می باشد. برای انجام این مطالعه، 50 عدد تخم مرغ بارور (میانگین وزنی4/0±50 گرم) مرغ مادر گوشتی سویه راس 308، بطور تصادفی به 5 گروه مساوی تقسیم شده و همزمان با هم وارد دستگاه جوجه کشی گردیدند. در روز چهار انکوباسیون، در کیسه زرده تخم مرغ گروه های تیمار 1 تا 4، به ترتیب 20، 30، 40 و 50 میلی گرم اسیدآمینه متیونین محلول در نیم میلی لیتر pbs استریل تزریق شد درحالیکه گروه شاهد فقط نیم میلی لیتر pbs استریل دریافت نمود. در روز هیجده انکوباسیون، تخم مرغ ها از دستگاه خارج و جنین ها به روش انسانی کشته شد. سپس از پوست ناحیه سینه سمت چپ و راست هر جنین، نمونه پوست با استفاده از پانچی به قطر یک سانتی متر برداشته و پس از رنگ آمیزی هماتوکسیلین و ائوزین، مورد مطالعه بافت شناسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد، تعداد فولیکول های پر، تنها در حضور مقدار 50 میلی گرم متیونین افزایش معنی دار (p<0/05) دارد، هرچند سایر مقادیر متیونین نیز سبب افزایش غیر معنی دار (p>0/05) تعداد فولیکول ها گردید. از طرفی افزایش معنی دار (p<0/05) قطر فولیکول، درحضور مقادیر 40 و 50 میلی گرم متیونین رخ داد. به طور کلی اگر هر دو فاکتور قطر و تعداد فولیکول مورد نظر باشد، باید مقدار 50 میلی گرم متیونین به داخل کیسه زرده تزریق گردد.

این مطالعه به منظور بررسی لایه¬های مختلف نای در شترمرغ بالغ به کمک رنگ¬آمیزی h&e و رنگ¬آمیزی اختصاصی ماسون¬تری¬کروم انجام شده است. در این مطالعه، نای 10 قطعه شترمرغ بالغ (13-12 ماهه) متعلق به یکی از فارم¬های پرورش شترمرغ استان خراسان رضوی، پس از کشتار خارج گردید و بلافاصله جهت پایدار شدن در محلول فرمالین 10% مرک قرار گرفتند. پس از انتقال به آزمایشگاه هیستوتکنیک بخش بافت-شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنرکرمان، توسط خط¬کش طول آن¬ها اندازه¬گیری شد؛ سپس نمونه¬هایی به ضخامت نیم سانتی¬متر از قسمت¬های1- زیر حنجره، 2- ناحیه میانی و 3- قسمت قبل از سیرنکس، تهیه و پس از شماره¬گذاری بر اساس مشخصات شترمرغ¬ها مجدداً در فرمالین قرار داده شد. سپس طبق روش¬های معمول آزمایشگاه بافت¬شناسی، مقاطع شش میکرونی تهیه و به روش¬های هماتوکسیلین- ائوزین (h&e) و ماسون¬تری¬کروم رنگ¬آمیزی گردیدند؛ سپس نمونه¬ها با میکروسکوپ المپوس مورد مطالعه قرار گرفتند. این مطالعه برای اولین بار در ایران انجام و نتایج ارائه می¬شوند. در بررسی¬های ماکروسکوپیک مشخص گردید که طول نای از زیر حنجره تا قبل از سیرنکس بین 5/43 تا 62 سانتی¬متر متغیر بود. در ضمن حلقه¬ی نای در شترمرغ مانند پرندگان کامل می-باشد. در مطالعات میکروسکوپیک مشخص شد که ضخامت نای با تبعیت از الگوی ساختار چهار لایه¬ای در هر سه قسمت زیر حنجره، میانی و قبل از سیرنکس شامل: 1-مخاط دارای بافت پوششی استوانه¬ای شبه مطبق مژه¬دار و غدد داخل اپیتلیومی می¬باشد. 2-زیر مخاط، شامل غضروف تک لایه هیالین در بستری از بافت همبند سخت. 3- ماهیچه مخطط به صورت نوارهای باریکی در قسمت¬هایی از طول نای دیده شد. 4- بافت همبند خارجی که از نوع بافت همبند سست می¬باشد. در خاتمه¬ی برش¬های بافتی، لایه های مختلف نای توسط گراتیکول مدرج مورد اندازه¬گیری قرار گرفتند.

کبک چوکار یک گونه پلی تیپیک، با حدود 14 زیر گونه شناخته شده است. آلکتوریس چوکار یک گونه اوراسیای مرکزی و ساکن ارتفاعات خشک می باشد. هدف از کار حاضر مطالعه هیستومورفومتری بیضه و مجاری تناسلی نر در کبک چوکار بود. 8 کبک نر بالغ در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت. پرندگان با استفاده از استنشاق کلروفرم یوتانایز شده و سپس روش نکروپسی برای برداشتن بافت بیضه و مجاری تناسلی به منظور بررسی خصوصیات هیستومورفومتری آن ها به کار برده شد. روند اسپرماتوژنز در اپیتلیوم لوله های سمینی فر مشاهده شد. ناحیه اپیدیدیم شامل بخش خارج بیضه ای شبکه بیضه، مجاری وابران پروکسیمال و دیستال، مجاری ارتباطی و مجرای اپیدیدیم بود. بخش خارج بیضه ای شبکه بیضه توسط اپیتلیوم سنگفرشی تا مکعبی پوشیده شده بود. دیواره مجاری وابران پروکسیمال چین های طولی زیادی داشتند که به داخل لومن نفوذ کرده بودند. اپیتلیوم آن ها از دونوع سلول اصلی، سلول های مژه دار و بدون مژه به اضافه کمی سلول قاعده ای تشکیل شده بود. در سیتوپلاسم رأسی سلول های بدون مژه، گرانول های pas+ مشاهده شد. میانگین ارتفاع اپیتلیوم و قطر لومن مجرا به طور معنی داری در مجاری وابران پروکسیمال بزرگ تر بود. مجاری ارتباطی و اپیدیدیم با اپیتلیوم استوانه ای شبه مطبق پوشیده شده بودند. در بخش های ابتدایی، میانی و انتهایی مجرای دفران به تدریج افزایش معنی داری در قطر و ضخامت لایه ماهیچه ای از آغاز آن تا انتهای خلفی مشاهده شد. در حالی که میانگین ارتفاع اپیتلیوم به طور معنی داری کاهش یافت. شواهد به دست آمده از این مطالعه نشان می دهد که احتمالاً سلول های بدون مژه مجاری وابران، مجرای اپیدیدیم و مجرای دفران با فعالیت ترشحی آپوکرین در ترکیبات پلاسمای منی که برای بلوغ اسپرم ضروری است، شرکت می نمایند.