فهم انسان در برخی از موارد، پروسه ای پیچیده به خود می گیرد و گاهی خیلی ساده اتفاق می افتد، در واقع گاهی فهم از حس برمی خیزد، گاهی از وجود، گاهی فهم ریشه در ادراکات حسی ما به خصوص حس بینایی از دنیای اطرافمان دارد و گاهی ریشه در معانی، که یا در وجود انسان شکل گرفته و یا از محیط پیرامون برداشت شده است. در معماری چنانچه قابل اثبات است ابتدا ماهیت و مفهوم وجود دارد، بعد ماده خلق می شود یعنی آنچه که تصور نامیده می شود شکل وجود به خود می گیرد و سرانجام تصویر این تصور به بیرون ذهن منتقل می شود. به همین دلیل پرورش خلاقیت ذهنی دانشجو در فضایی که زشت، بی تناسب، بی روح و بدون توجه به ارگونومی انسانی طراحی شده باشد بسیار مشکل بوده ،در صورتی که کیفیت فضایی، متناسب بودن و کارکردی بودن آن تأثیر بسزایی در پرورش ذهنی یک دانشجو به خصوص، دانشجوی معماری دارد. از طرفی انرژی از مهمترین کار مایه و اصل?ترین نیروی اساس? زندگ? بشری محسوب گشته و تاریخ و تمدن بشری بر بنیاد ابداعات و کشفیات در جهت تبدیل انرژیهای مختلف به یکدیگر شکل گرفته است. انق?ب صنعت? که بر تمام? عرصهها و فعالیتهای اقتصادی ـ اجتماع? بشری تاثیر به سزایی داشت، در نتیجه، بکارگیری و بهرهبرداری از اشکال مختلف انرژی به وقوع پیوست.اینک بشریت با بکارگیری انواع انرژیهای مختلف فسیلی و غیر فسیلی در آستانه هزاره سوم قرار گرفته است و سع? بر محدود کردن انرژیهای به دست آمده از سوختهای فسیلی داشته و درصدد به کارگیری نوع? از انرژی به منظور صرفه جویی در انرژیهای دیگر است. ابتدایی ترین تمهیدات در جهت صرفهجویی انرژی جهش? عظیم در اقتصاد کشور را م?تواند موجب گردد.یکی از بخشهای مهم در این زمینه، بکارگیری فنون طراح? و ساخت در طراح? و ساختمانسازی است که از این طریق م?توان صرفهجویی قابل توجه? در مصرف انرژی داشته و در نتیجه آلودگ? ناش? از آن را نیز به میزان زیادی کاهش داد.

مطالعات نشان می¬دهد که اعتیاد و توزیع مواد مخدر یکی از مشکلات مناطق فرسوده شهر تهران است. مجتمع¬های مسکونی واقع در مناطقی که زمینه گرایش به این بزه اجتماعی کاملا منتفی نیست، می¬توانند فضاهای بی دفاعی در برابر این معضل باشند. بافت¬های فرسوده، به¬واسطه ریزدانگی ساختمان¬ها و در کنار آن انواع فضاهای دنج و نفوذ¬ناپذیر و هم¬چنین بسیاری از ساختمان¬های مخروبه یا رهاشده (فضای گم-شده) ، محل تجمع معتادان و مکان¬های نگهداری یا خرید و فروش مواد مخدر شده¬اند. از آ¬¬ن¬جا که در طرح¬های بهسازی بافت¬های فرسوده معمولا مجتمع¬های بزرگ جای بافت¬های متراکم و ریز دانه را می-گیرند، بی توجهی به قابلیت های تدافعی این مجتمع¬ها در قبال بزه های اجتماعی، از جمله اعتیاد می¬تواند آینده بافت¬های بهسازی شده را با فرسودگی¬های اجتماعی در بافت¬های نوساز مواجه کند. توجه به این مجتمع¬ها و به¬خصوص مشاعات درون آن¬ها از منظر استعدادشان برای این¬که به تصرف اعمال مجرمانه درآیند، ضروری می¬نماید. لذا در این پژوهش هدف شناسایی فضاهای بی¬دفاع در مشاعات مجتمع¬های بزرگ مسکونی است. در این راستا با استفاده از نتایج حاصل از پرسشنامه¬ای که توسط 272 معتاد سا کن در بیش از 15 مرکز باز پروری شهر تهران تکمیل گردیده، سعی شده تا ضمن شناسایی فضاهای آسیب-پذیر، با استفاده از نرم افزار spss، به تفکیک، درجه صدمه¬پذیری هر یک نسبت به دیگری تعیین و مرتب شود. جامعه ساکن در این مراکز باز¬پروری اکثرا شهروندان تهرانی هستند که در سنین مختلف، جنسیت مختلف، میزان تحصیلات متفاوت و میزان متفاوت وابستگی به مواد مخدر تحت مداوا قرار¬گرفته¬اند. طبق نتایج به دست آمده از پرسشنامه¬ها بیشترین میزان مصرف مواد مخدر در فضاهای مشاع مربوط به انباری مشاع بوده که برابر 33 درصد می¬باشد. شناخت فضاهای آسیب پذیر می¬تواند به حذف، تغییر شکل و یا انتقال عملکرد هر یک به بخش دیگری منجر گردد.

توجه به شرایط اجتماعی،تحولات علمی وپدید آمدن تفکراتی مانند پایداری در چگونگی شکل بخشیدن به محیط های مناسب آموزشی، به منظور ارتقاء کیفیت تأثیر قابل ملاحظه ای خواهد داشت.ازطرفی شرایط محیطی در دوران کودکی به شدت بر میزان یادگیری وپرورش استعدادهای بالقوه تأثیرگذار است.براساس مطالعات انجام شده بخش اعظمی از یادگیری و تجربه دانش آموزان درفضاهای باز و نیمه باز( حیاط مدرسه) مدرسه شکل میگیرد، فضاهایی که درطراحی اکثر مدارس معاصرکشورمان،بدون توجه به بدیهی ترین نیازهای آنها ازجمله عاطفی،روانی،فیزیکی..شکل گرفته و فاقد مولفه های کیفی فضا همچون پویایی، سرزندگی،انعطاف پذیری، آسایش.. می باشند.این رساله باهدف طراحی یک مدرسه ابتدایی برمبنای معماری اصیل ایرانی اسلامی با توجه به متناسب سازی فضاها با نیازهای دانش آموزان دخترونیز تاکید بر ارزش فضاهای باز، نیمه باز درمدارس باتوجه ویژه به طبیعت و نقش آن در یادگیری می باشد. روش تحقیق در این پایان نامه علاوه بررویکرد توصیفی تحلیلی ،روش تحقیق پیمایشی، دربستری از مطالعات کتابخانه ای و میدانی می باشد. در مرحله ی مطالعات و تبیین و بازشناسی الگوی فضای باز و نیمه باز مدارس ابتدایی ، براساس تکنیک تحلیل محتوا و به منظور آزمون چهار فرضیه پیش بینی شده، پرسش نامه ای استاندارد تهیه و جامعه ی آماری شامل 350 دانش اموز و 60 معلم مورد پرسش قرار گرفتند. اطلاعات حاصله پس از طبقه بندی، با استفاده از نرم افزار آماری spss ، به مقتضای نوع متغیرها و ارتباط آنها بایکدیگر مورد بررسی قرار گرفته و پس از تحلیل توصیفی نظرات کاربران نتایج نهایی حاصل گردید. برای طراحی فضای باز و نیمه باز مدرسه ابتدایی دخترانه استفاده از از عناصر غیر ثابت و پویایی فضا با هدف برقراری شرایط محیطی دلپذیر در اولویت اول(z= 1.704) و استفاده از عناصر نیمه ثابت فضا با هدف ایجاد حس شادابی و شادمانی و پیوند جویی با دیگر همسالان در اولویت دوم (z= 0.94) طراحی فضای باز و نیمه باز قرار گرفت.

امروزه یکی از نقصان های به وجود آمده در دنیای مدرن و صنعتی ما چشم پوشی از علوم وفنون دیرینه هر مرز و بوم است که نه تنها در عصر و دوره خود بلکه در بسیاری از موارد در زمان حال نیز راه گشا می باشند ، یکی از این علوم ، علم طب سنتی است که متاسفانه بسیار محجور مانده است و رشته معماری نه در گذشته و نه در عصر کنونی رسالت خود را به این علم ادا نکرده است. به واسطه این پروژه بر آن شدیم تا با توجه به نیاز های مبرم در خصوص طب سنتی و خلاءهای موجود در این زمینه از جمله عدم وجود مرکزی جامع و کامل، به طراحی مجموعه ای فراگیر و چند منظوره با محوریت طب سنتی طراحی نمائیم که ضمن ایجاد ارتباط با مردم و متخصصین ،فضایی بدیع و جذاب را فراهم آورد که علاوه بر امور خدماتی فضایی رفاهی نیز باشد و پاسخ گوی تمام جنبه های مرتبط با احیای طب سنتی مانند( امور آموزشی- امور فرهنگی_ امور خدماتی- امور درمانی- تولیدی- توضیع و......)نیز باشد. این فضا میتواند با اقشار گوناگون مردم و حتی توریست ها پژوهش گران ارتباط برقرار نماید و بیانگر فرهنگ غنی و اصیل ایرانی اسلامی باشد. کالبد و تعاملات و جریان سازی این طرح تورقی بر تمدن هزاران ساله این مرز وبوم است و مبین این مهم می باشد که بسیاری از علوم و فنون غنی گذشته این مرز وبوم قابل استفاده و چه بسا بسیار کامل تر و مفید تر از علوم امروز می باشند. در طی روند این پروژه به برسی روش های گوناگون طب سنتی و کالبد های مرتبط با آن نیز خواهد پرداخت و مواردی از قبیل تاثیرات نور،کالبد ،رنگ و ..... را در درمان مورد بررسی قرار میدهیم و در حد بضاعت از این موارد در طراحی استفاده خواهیم کرد.

نماد یک شهر می تواند ابتدائی ترین تصویری باشد از یک شهر، که در ذهن مخاطبین اش نقش می بندد. از هویت بخشی به هر شهر تا معنا بخشی به نماد آن، بمنظور خلق اثری ماندگار، مستلزم تعیین چارچوبی به جهت وجود ساختاری پایدار است تا ارتباط مفاهیم استنباط شده از نماد را با ارزش ها ی جامعه انطباق داده و بتواند ادراک ذهنی، احساسی و فرهنگی آن فضا را با محیط پیرامونش مورد سنجش قرار دهد. در این راستا « نمادهای شهری» نقشی پر رنگ در تبیین متمایز نمودن یک مکان نسبت به دیگر مکان ها با بازشناسی کیفیت آن فضا بهمراه نقش بستن خاطرات شخصی افراد با مکان مورد نظر ایفاد می کنند. البته اینکه چگونه آن خاطرات، با مفهوم و معنائی خاص بتواند نقش آفرینی کند (نه فقط بشکلی فرم گونه) موضوع بحثی است که در این تحقیق با روش مطالعات اسناد کتابخانه ای، عملیات میدانی و تحلیل یافته ها با ارائه الگوئی پیشنهادی و ذکر یک نمونه موردی به آن پرداخته شده است. آنچه مورد اهمیت بوده و بعنوان سوال در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد، این است که آیا می توان در بحث طراحی نماد شهر با تعیین «الگوهائی مشترک با رویکرد بی زمانی» به خلق اثری با نقش ازلی رسید؟ و این بدین معناست که آیا می شود با ارائه راهکارهائی پایدار و نیز تعیین چارچوبی مناسب، به منظور خلق یک اثر، بعنوان «یادمانی ماندگار» و بعضاً جهانی دست یافت که علاوه بر تأمین حداقل یکی از مکان های کارکردی مورد نیاز آن جامعه به جهت تعاملی بین شهروندان، بعنوان نمادی برای آن شهر نیز مطرح تا بصورت"فرا زمانی" عمل نماید و سفری در گذر زمان داشته باشد؟ که در صورت وجود، مشکلی را که امروزه گریبان گیر اکثر شهرهای ما می باشد و با تغییر مدیریت های شهری، نمادهای شهری، یکی پس از دیگری بدون اندیشه و دانش تولید، و نیز بدون حمایت، تخریب می گردد و بالتبع سرمایه های مردمی را که در این حوزه مورد آشفتگی قرار داده است بجهت ساماندهی، مورد تحقیق و تفحص قرارداده و نهایتاً الگوئی را نیز پیشنهاد می دهد و در ادامه راه با طراحی یک نمونه موردی در شهر شاهرود بدلیل موقعیت خاص این شهر در کشور، نیل به اهداف مطروحه را بشکلی طرح موضوع نموده تا گامی باشد در راه ساماندهی به این امر خطیر در کشورمان ایران.

در این مجال بر آن شده ایم تا به طراحی مجتمع اقامتی تفریحی توریستی در منطقه شاهرود با رویکرد حفظ محیط زیست بپردازیم.که در طی این پروسه به بررسی مواردی چند که برای قدم نهادن در این راستا حایز اهمیت بوده نشسته ایم و یکایک را از نظر گذرانیده ایم.از آن جمله است بررسی موارد زیر: الف-اقامت و مکانهای اقامتی-ب-تفریح و تفرج-ج-گردشگر و گردشگری-د-محیط زیست الف) هر انسان پس از ورود به مکان مورد نظر باید به بهترین وجه ممکن در مکانی مناسب که بدین منظور فراهم آمده سکنی داده شود.که این اسکان از نوع موقت می باشد. اقامت بشر از دیرباز یکی از مهمترین دغدغه های وی به شمار می رفته است.در ابتدا به شکل اقامت دایم و محل سکونت و پس از گذشت زمان و شناسایی میل به سفر و جابجایی به شکل اقامت موقت بروز کرد. ب) اهمیت تفریح کردن آنچنان است، که نه تنها در طول هفته و ماه، بلکه حتی در بین ساعتهای آموزشی و کاری، زمانی کوتاه به این عمل اختصاص داده می شود. مثل زنگ تفریح مدارس و ساعت های استراحت بین ساعت کاری در سازمانها. اگرچه شاید نام این زمانبندی و بازده آن با معنای واقعی تفریح کردن متفاوت باشد.در سرار دنیا با توجه به بستر های تاریخی، اجتماعی، دینی و فرهنگی یک جامعه تفریح در فعالیت های مختلف و متفاوتی جای می گیرد و به اصطلاح فرهنگ تفریح کردن با توجه به بستر های گفته شده شکل می گیرد. ج) طبق تعریف سازمان جهانی گردشگری، به فردی که به منظور تفریح یا حتی کســب و کار مدت زمانی بیش از 24 ســاعت و کمتر از یک سال، به سرزمینی غیــر از محل اقامت معمول خــود می رود و در آنجا اقامت می کند، گردشــگر می گویند. برای طراحی مکانی تفریحی باید جنبه های مختلف تفریح را بررسی نموده و تمامی یا اکثر آنچه را که از نظر افراد تفریح محسوب می شود با بررسی بتانسیلهای منطقه ی مورد بحث و بررسی سازگاری آن تفریحات با محل مورد استفاده مناسب قرار داد. د) محیط زیست طبیعی عبارت ترکیبی از دانشهای متفاوت در علم است از مجموعه عوامل زیستی و محیطی در غالب محیط زیست و غیر زیستی (فیزیکی، شیمیایی) که بر زندگی یک فرد یا گونه تأثیر می گذارند و از آن تأثیر می بینند. امروزه این تعریف غالباً به انسان و فعایت های او مرتبط می شود و می توان محیط زیست را مجموعه ای از عوامل طبیعی کره زمین، همچون هوا، آب، اتمسفر، صخره، گیاهان و غیره، که انسان را احاطه می کنند خلاصه کرد. چنانچه که بیان کردیم با بررسی موارد بالا در پی یافتن بهترین گزینه ها برای طراحی بوده ایم.باشد که در این امر قدمی نو و گامی ماندگار برای همنوعان خویش برداشته باشیم.

شاید حتی تصور عالم بدون نور امکان نداشته باشد . ظلمات مطلق یعنی غرق شدن در تاریکی بی انتها و در افتادن به چاه لایتناهی نیستی. خدا از نور وجودش بر عالم تاباند و همه چیز و همه جا را زنده گردانیده و از انقطاب آن نور مطلق و بی انتها رنگ ها به وجود آمد و دنیا بوی زندگی یافت. نور نه تنها حس بینایی و چشم را تحت تاثیر قرار می دهد و هرچه هست از آن دیدنی می شود، بلکه درک و احساسات و روان و مسائل روانشناختی به میزان زیادی به نور ، شدت آن و رنگ آن وابسته است. استفاده از نور و شناخت معانی متفاوت آن و بهره جویی از این بن مایه در معماری لازم و حیاتی می باشد. امروزه در تمام جهان، به دلیل وجود مشکلات اساسی چون گرم شدن زمین ، آلودگی هوا و آب و در نهایت مصرف بی رویه انرژی و هزینه های اقتصادی بالای آن ، بهره گیری از تکنولوژی های معماری پایدار ، به ویژه ایجاد ساختمان های سبز و بهره گیری از انرژی تجدیدپذیر خورشید در جهت کاهش مصرف انرژی ، اهمیت زیادی پیدا کرده است. طراحان اینگونه ساختمان ها، به عنوان فرآیندی در افزایش کیفیت ساختمان می باشد که در آن ساختمان ها و مکان قرار گیری آنها ، به نحوی از انرژی ، آب و مصالح استفاده می کنند که کمترین تاثیرات منفی را روی سلامت انسان و محیط داشته باشند. در این راستا ، استفاده از شیوه هایی چون بام های سبز ، انرژی خورشیدی و دیوار ترومب و صفحات فتوولتاییک می تواند در جهت کاهش مصرف انرژی و کاهش تاثیرات مخرب زیست محیطی ساختمان ها کمک زیادی نماید. بنابراین پرداختن به این مهم می تواند از بزرگترین تحولات مثبت زیست محیطی در شهر ها محسوب شود. هدف ما از جمع آوری این رساله صرفه جویی در انرژی های تجدید ناپذیر و استفاده بهینه و کاربردی از انرژی های تجدیدپذیر می باشد.که در قسمتهایی از ساخت این مجموعه فرهنگی به کار رفته شده است و تاملی هرچند مختصر در این زمینه مارا متوجه نکاتی خواهد کرد که می توان به توسعه و بهبود شرایط زیست محیطی ما کمک کند. پس از بررسی به این نتیجه رسیدیم که این مجموعه فرهنگی 536 وات در روز انرژی مصرف می کند که مقدار128 وات در روز را میتوان از انرژی های تجدید پذیر که شامل سیستم فتوولتاییک می باشد را تامین کند و مقداری از انرژی توسط دیوار ترومب وبام سبز نیز تامین می شود.