نام پژوهشگر: رحمت اله معمار
جواد یوسفیان آرانی علی محمد حاضری
در این پژوهش کوشش شده است با استفاده از نظریه بسیج منابع چارلز تیلی به چگونگی فرایند بسیج منابع در نهضت ملی شدن نفت به عنوان هدف اصلی و مقایسه نتایج آن با یافته های سایر پژوهشگران پیرامون انقلاب های مشروطه و اسلامی به عنوان هدفی فرعی بپردازیم. در این پژوهش برای روش تحلیل تطبیقی – تاریخی از الگویی تبعیت نموده شده که روش های "مطالعه موردی" برای ما فراهم می نمایند و روش گرداوری داده ها نیز روش اسنادی است. در این بررسی فرایندی، توصیف و تبیینی به دست داده شده که نشان می دهد چگونه گروه های معارض درگیر در نهضت ملی (1332-1328) برای رسیدن به منافع و خواسته هایشان به بسیج منابع خویش پرداخته وبا استفاده از فرصت های پیش آمده دست به کنشگری جمعی زده اند و چگونه در ادامه و با در دست گرفتن بخشی از قدرت با طی میزانی از سازمان زدایی و بسیج زدایی در برابر سرکوب های همسوی گروه های رقیب و دولت های خارجی از بسیج گری و کنش های جمعی موفق باز مانده اند.این امر بعد از فصول مقدمه و چارچوب نظری، در فصل سوم با ارائه خوانشی تاریخی مبتنی بر حساسیت های چارچوب نظری از رویدادها و تحولات اجتماعی سال های 1320 تا 1332 و در فصل چهارم با تحلیل نظری رویدا د های سیاسی - اجتماعی دوره چهارساله نهضت ملی شدن نفت محقق شده است. در فصل پایانی این کار نیز با استفاده از نتایج سایر پژوهشگران که با استفاده از همین روش و نظریه روی انقلاب مشروطه و اسلامی انجام پذیرفته، تحلیلی مقایسه ای میان فرایند بسیج منابع در انقلاب مشروطه، نهضت ملی و انقلاب اسلامی به دست داده شده است تا الزامات آموزشی پژوهشکده نیز مراعات شده باشد. اهم نتایج حاصله، وجود تشابه در میان وضعیت فرصت/تهدید، نوع کنش جمعی و استفاده از منابع بسیج شونده هنجاری و وجود میزان قابل ذکری از تفاوت های کیفی و کمی در منافع ، سازمان و حجم کنش جمعی میان سه دوره مورد مقایسه است. کلیدواژه ها: نهضت ملی، انقلاب مشروطه، انقلاب اسلامی، منافع، معاهد، بسیج منابع، سرکوب/تسهیل، قدرت، فرصت/تهدید، کنش جمعی.
مهدی رهبر نادر رازقی
نفوذ و گسترش روزافزون اینترنت در زندگی بشر و پیامدهای شناختی و هویتی ناشی از آن، اندیشمندان را بیش از پیش به سمت بررسی اثرات اینترنت بر مسائل مختلف فردی و اجتماعی کشانده است. به خاطر اهمیت فراوان چنین مسائلی، پژوهش حاضر به بررسی رابطه چگونگی (کمیت و کیفیت) استفاده از اینترنت و هویت دینی کاربران در کافی نت های شهر گرگان پرداخته است. در این راستا، از آرای تاجفل و ترکل در چهارچوب نظری استفاده شد. به طور خلاصه تاجفل با نگاهی جامعه شناختی به هویت، معتقد است که هویت هر فرد در ارتباط با گروه یا جامعه ای که در آن عضویت دارد شکل می گیرد و نیز تعلق و تعهد را دو عنصر اساسی هویت افراد می داند. ترکل نیز هویت را در ارتباط با فضای مجازی مطرح می کند و بر این نظر تأکید دارد که بسته به نوع حضور و مشارکت افراد در فضای مجازی (ناشناس، ساختگی و واقعی)، آنها تجربه های متفاوتی کسب می نمایند که اثرات خاص خود را بر روند هویت یابی و هویت پذیری کاربران دارد. بر این اساس پنج فرضیه اصلی استخراج شد که به طور کلی معطوف به معنادار بودن رابطه میزان استفاده کاربران از اینترنت، مدت آشنایی آنان با اینترنت، مکان استفاده از اینترنت، نوع استفاده مثبت یا منفی از اینترنت و هویت مجازی آنان با هویت دینی شان می باشد. از آنجا که مطالعه حاضر به روش پیمایشی صورت گرفته است، بعد از شناسایی جمعیت آماری کاربران کافی نت، با روش نمونه گیری چندمرحله ای و تصادفی ساده تعداد ??? کاربر انتخاب شدند و سرانجام با ابزار پرسشنامه محقق ساخته مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون فرضیات به روش همبستگی بیانگر آن بود که تنها بین میزان استفاده از اینترنت و نوع استفاده مثبت و منفی از اینترنت با هویت دینی کاربران رابطه منفی معناداری وجود دارد. به عبارتی کاهش یا افزایش ساعات استفاده از اینترنت و نیز کاهش یا افزایش انواع استفاده مثبت یا منفی از اینترنت، تنها مواردی بودند که توانسته اند تغییرات در هویت دینی کاربران را تبیین نمایند. البته براساس رگرسیون چندگانه، مشخص شد که با در نظر گرفتن اثرات غیرمستقیم متغیرهای مستقل، تنها چند متغیر با هویت دینی کاربران رابطه معنادار نداشته اند، از جمله هویت مجازی واقعی، استفاده اینترنت در کافی نت و محل کار. بنابراین با وجود عدم معناداری این متغیرها در روش همبستگی، لکن درتحلیل نهایی توانسته اند مقداری از هویت دینی را تببین نمایند.