نام پژوهشگر: یوسف عزیزیان

جلوه های فرهنگ و ادب کلاسیک در شعر شفیعی کدکنی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده ادبیات 1391
  یوسف عزیزیان   زهرا پارساپور

در این پژوهش سعی شده است که به بررسی جلوه های فرهنگ و ادب کلاسیک در اشعار شفیعی کدکنی و میزان تأثیرپذیری ایشان از این جلوه ها، پرداخته شود.همانطورکه می دانید شفیعی کدکنی هم از محقّقان و مصححان و هم از شاعران طراز اوّل این سرزمین می باشدکه تا به حال چندین دفتر شعری از ایشان به چاپ رسیده است و این دفاتر شعری به طور مدوّن در دو مجموعه به نام های«آیینه ای برای صداها» و «هزاره ی دوم آهو کوهی» گردآوری شده است. داشتن دو چهره ی شاعر و محقّق برای وی نقدهای فراوانی را در پی داشته است که در این =پژوهش به آن پرداخته می شود. امّا محقّق و منتقد بودن خود وی در عرصه ی شعر و شاعری باعث شده است که ایشان بتواند در گنجینه ی ذهن خود بسیاری از تعبیرات، اصطلاحات، اشعار، جملات، داستان ها، کتابها، آداب و رسوم مختلف، تصویرهای گوناگون شعری و بسیاری از موارد دیگر که مربوط به فرهنگ کهن ماست، را انباشته و در زمان مقتضی و لازم، درست و بجا از آن استفاده می کند و از آنها تأثیر پذیرد. البته گاه این تأثیرپذیری آگاهانه است و گاهی ناآگاهانه. امّا به هرحال چون این موارد ذکر شده در گذشته و متون کهن ما بکار رفته است، خود گویای تأثیرپذیری از فرهنگ و ادب کهن ما می شود. در واقع شفیعی کدکنی بواسطه ی سالها غور و تعمّق فراوان در کنج کتابخانه یا کرسی دانشگاه توانسته این تعبیرات و عبارات و تصاویر را در ذهن خود جای دهد و بر اثر مرور زمان این اصطلاحات در ذهن وی رسوب کند و در حافظه ی وی جای گیرد و در هنگام سُرایش هر کدام از اشعارش این تأثیرپذیری نمود پیدا کند و این تأثیرپذیری همان موضوع موردبحث ما در این پژوهش است. البته باید یادآور شوم که این تأثیرپذیری در حوزه ی نقد ادبیات معاصر به نام«بینامتنیّت» نامیده میشود که در جای خود مورد بررسی قرار می گیرد.