نام پژوهشگر: سمیه زواری اره کمر

مبانی قرآنی دیدگاه های حضرت امام خمینی در حوزه انسان شناسی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی قم 1392
  سمیه زواری اره کمر   مهدیه سادات مستقیمی

انسان شناسی از آن جهت که به تبیین ابعاد وجودی آدمی و ارزشمندی وجودی وی در عالم هستی پرداخته و متکفل ارائه ی سیمای کمال و سعادت و شقاوت اوست، از مهم ترین و ضروری ترین مباحثی است که هم در حکمت نظری و هم در حکمت عملی قرآن کریم، از جایگاه رفیعی، برخوردار است. انسان شناسی یکی از نقاط عطف اندیشه ی حضرت امام خمینی1 در روی کردهای قرآنی، فلسفی و عرفانی ایشان است. در این پژوهش، سعی شده است ضمن استقراء آراء انسان شناسی حضرت امام1 و ارائه ی آن ها به سبکی نظام مند، به استخراج و استنباط مبانی قرآنی نظرات ایشان همت گماشته شود. بر این اساس، پس از طرح کلیات و بیان اهمیت انسان شناسی از نظر حضرت امام1، به تبیین معنای انسان، فلسفه و نحوه ی آفرینش او پرداخته شده و آن گاه به شاخصه ها ی شهیر انسانیت نظیر فطرت، اختیار و کرامت خاصه، از دیدگاه حضرت امام1 مورد اشاره قرار گرفته است. پس از آن مطالب مربوط به اطوار و شئونات وجودی انسان نظیر نفس، قلب، رابطه ی نفس و بدن و حرکت جوهری کامل نفس، با توجه به مبانی قرآنی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. در مبحث انسان کامل که هسته ی کانونی انسان شناسی حضرت امام1 است، ویژگی هایی نظیر مظهریت اسم اعظم، خلافت الهیه، جامعیت اسماء و صفات، اشتمال وی بر تمام دایره ی وجود، برزخیت ربوبیت و عبودیت، و همچنین صاحب مقام مشیت مطلقه بودن که از اختصاصات نظریه ی انسان کامل حضرت امام1 است، با بیانی مشحون از اشارت های قرآنی آن ها بیان گردیده است. در ادامه، مراتب سعادت و شقاوت انسان که با چشم اندازهای حکمی عرفانی حضرت امام1 مطرح شده بر اساس مبانی قرآنی، تشریح گردیده است. از نوآوری های این پژوهش این است که ضمن ارائه ی سبک پردازشی نوین در این بحث، سعی بر استخراج و استنباط مبانی قرآنی همه ی این آراء نموده است و هم خوانی و الهام گیری و مستندسازی آراء حضرت امام1 از قرآن، در آراء انسان شناسی ایشان ثابت شده است.