نام پژوهشگر: مریم حسن وند
مریم حسن وند رامتین جولایی
کمبود آب یکی از مشکلات عمده اکثر کشورهای جهان به شمار می رود، تنها راه حل این بحران، استفاده بهینه و افزایش بهره-وری منابع آب در بخش های مختلف بویژه بخش کشاورزی است. در همین راستا در این مطالعه سعی شده است آثار نوسانات قیمت و مقدار آب را بر الگوی کشت محصولات زراعی در زیر بخش زراعت شهرستان نکا، استان مازندران مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت (pmp) استفاده شد. در کل 9 سناریو مورد بررسی قرار گرفت. سناریو شبیه سازی شده شامل افزایش قیمت هر متر مکعب آب به میزان 4، 6 و 8 برابر و اعمال سیاست کاهش مقدار آب در دسترس به میزان 20، 30، 50 درصد به منظور بررسی سیاست مقابله با خشکسالی و هم چنین اعمال سیاست ترکیبی افزایش قیمت آب به میزان 4 برابر همراه با کاهش 50 درصد در مقدار آب و افزایش قیمت آب به میزان 6 برابر همراه با کاهش30 درصد در مقدار آب و در نهایت افزایش قیمت آب به میزان 8 برابر همراه با کاهش 20 درصد در مقدار آب در دسترس می باشد. در سناریوهای مذکور تغییرات سطح زیرکشت، مصرف نهاده ها و بازده برنامه ای مزارع محاسبه و مورد تحلیل قرار گرفت. داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده گردآوری شده است. نتایج حاصل از شبیه سازی نشان می دهد که اولاً، در سیاست افزایش قیمت آب، تنها افزایش قابل توجه قیمت آب می تواند منجر به واکنش هایی از سوی بهره برداران بخش کشاورزی گردد، در این سیاست بیشتر سطح زیرکشت به محصولاتی اختصاص داده می شود که نیاز آبی کمتری و ارزش تولیدی بالاتر دارند و هم اینکه باعث تغییر الگوی کشت از محصولات آبی به محصولات دیم نیز می شود ولی صرفا صرفه جویی زیادی در مصرف آب صورت نمی گیرد. ثانیا، سیاست کاهش مقدار آب در دسترس کشاورزی، با کاهش زیادی در سطح زیر کشت محصولات آبی همراه است و این مقدار کاهش به محصولات دیم اختصاص داده نشده است. زیرا در صورت اختصاص سطح زیر کشت آبی به محصولات دیم با محدودیت های ماشین آلات، کود، سم، سرمایه همراه می شود و کشاورز را متحمل ضرر می کند در نتیجه تغییر در الگوی کشت از آبی به دیم انجام نگرفته است ولی صرفه جویی در مصرف آب قابل مشاهده و مناسب است.