نام پژوهشگر: احمد فاضلیان سگوندی

طبقه بندی، گونه شناسی، و مقایسه گونه شناختی سفال های خاکستری بدست آمده از حفاری های شهر سوخته(نمونه مورد مطالعه: ظروف گورستان)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده ادبیات 1392
  احمد فاضلیان سگوندی   محمد مهدی توسلی

شهرسوخته یکی از محوطه های کلیدی جنوب شرق ایران بوده که آغاز استقرار در این محوطه همزمان با عصر مفرغ( 3200ق.م) (دوره ای مقارن با رویدادهای بزرگی مانند آغاز شهرنشینی، گسترش تجارت با مناطق دور دست و گسترش خط) است. این محوطه با مساحتی در حدود 151 هکتار، که 120هکتار آن دارای آثار و بقایای مادی و فرهنگی بوده، متشکل از سه بخش اصلی: منطقه بزرگ مرکزیی، منطقه صنعتی و منطقه گورستان می باشد. با وجود پژوهش ها و مطالعات گسترده در زمینه های گوناگون به خصوص سفال ، پژوهش جامع ای بر روی سفال های خاکستری شهرسوخته صورت نگرفته است. پژوهش حاضر در مورد سفال خاکستری شهرسوخته بوده که ابتدا به طبقه بندی داده های سفالی بر اساس شاخص هایی همچون: فرم، نقش و رنگ نقش و غیره پرداخته و سپس با انجام مقایسه گونه شناختی آن ها با سفال های فرهنگ های مناطق همجوار همچون: دره بمپور، دره صوغان، پاکستان (به خصوص منطقه کچ مکران و کویته) و افغانستان، آسیای مرکزی و سواحل جنوبی خلیج فارس و دریا عمان، به تجزیه و تحلیل نتایج حاصله پرداخته می شود. طبقه بندی های انجام شده نشان می دهد که فرم کاسه، بیش ترین حجم داده های سفالی نوع خاکستری را تشکیل می داده است. بر اساس مقایسه های گونه شناختی صورت گرفته، تقریباً 28./. درصد داده ها همزمان با دوره دوم ( 2800- 2500ق.م) و سوم (2500- 2300 ق.م) شهرسوخته بوده و کاسه های مخروطی و کاسه های کم عمق نیمه کروی به لحاظ نقش و فرم بیش ترین شباهت را به ترتیب با نمونه های شاهی تمپ و محوطه امیر دارد، با توجه به مطالعات صورت گرفته بر روی این گونه سفالی می توان گفت به احتمال فراوان این فرم از ظروف خاکستری از گونه های وارداتی در گورستان شهرسوخته می باشد. از دیگر نتایج حاصل چنین بر می آید که داده های سفالی به لحاط فرم، نقش و خمیره بیشترین شباهت را با سفال های محوطه ی امیر در سیستان افغانستان و شاهی تمپ در پاکستان و گورستان دامین در دره بمپور دارد، به لحاظ فرم و نقش با محوطه های بمپور در بلوچستان ایران، یحیی در دره صوغان کرمان، میری کلات در پاکستان و موندیگک در افغانستان دارد و دیگر محوطه ها از جمله شهداد، رود بیابان، دامین، دمب سادات، فایز محمد و غیره نسبت به محوطه های مذکور شباهت کمتری را دارا می باشد.