نام پژوهشگر: آنت شاه میرزاییان

منطقه پرواز ممنوع از دیدگاه حقوق بین الملل
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده حقوق و علوم سیاسی 1392
  آنت شاه میرزاییان   نادر مردانی

برقراری منطقه پرواز ممنوع در سال های اخیر به مسئله ای تبدیل شده که باعث ایجاد بسیاری از تردیدها وتعارضات در عرصه بین المللی بوده است. منتقدان بر این باورند که اعمال این منطقه با برخی از اصول حقوق بین الملل که از اهمیت بسیاری نیز برخوردارند، همچون اصل برابری حاکمیت ها، اصل ممنوعیت توسل به زور و اصل عدم مداخله در امور داخلی دولت ها، در تعارض است. در مقابل به باور طرفداران برقراری منطقه پرواز ممنوع، آنچه می تواند برقراری این منطقه را توجیه کند نقض گسترده حقوق بشر در داخل مرزهای یک کشور و عدم پاسخ گویی مناسب و به موقع حکومت داخلی به این فجایع، و در نتیجه استفاده از این روش در قالب مسئولیت حمایت، برای پایان بخشیدن به مخاصمات و جنگ های داخلی است؛ قبل از اینکه قدرت های بزرگ بخواهند برای پایان دادن به خشونت های داخلی و حمایت از حقوق بشر از ابزارهای نهایی همچون حمله نظامی استفاده کنند. در حقیقت آنچه در این پژوهش نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته، بیان این تعارضات و حل آنها از طریق اصول حقوق بین الملل است. البته لازم به ذکر است که آنچه می تواند اقدام کشورها را برای برقراری منطقه پرواز ممنوع قانونی و مشروع سازد، مجوز شورای امنیت است که در صورت نبود آن تخطی و خروج از قوانین حقوق بین الملل مطرح می شود، همانگونه که در قضیه برقراری منطقه پرواز ممنوع در عراق نیز این چنین بوده است. البته با وجود توجیهاتی که در زمینه برقراری منطقه پرواز ممنوع شده و استدلال هایی که برای پاسخ گویی به برخی از تعارضات صورت گرفته، و نتایج مثبتی که برقراری این منطقه تا به امروز به همراه داشته است؛ همچون موارد عراق، بوسنی هرزگوین و لیبی، هنوز کارآمدی برقراری این منطقه مورد تردید است.