چکیده پایان نامه ی شماره 661-2 ک کارشناسی ارشد بافت شناسی دامپزشکی، دانشگاه ارومیه سال تحصیلی: 1392-1391 عنوان پایان نامه: مطالعه تغییرات ناشی از اثرات تخریبی نیکوتین بر ساختار بافت شناسی فولیکول های تخمدان و اثر محافظتی عصاره الکلی گیاه بومادران در موش صحرایی نگارنده: فاطمه بالازاده کوچه نیکوتین آلکالوئیدی (شبه قلیا) از برگ های خشک شده گیاه تنباکو است که از طریق مصرف سیگار مورد استفاده میلیون ها نفر در سراسر جهان می باشد. مصرف نیکوتین هم در زنان و هم در مردان با ایجاد اختلالات باروری همراه است که مسمومیت تولیدمثلی را در انسان و حیوانات آزمایشگاهی موجب می گردد. بومادران گیاه دارویی می باشد که به سبب دارا بودن ویژگی های دارویی متعدد از جمله خواص آنتی اکسیدانتی مورد توجه بسیار قرار گرفته اند. این مطالعه به منظور ارزیابی کارایی عصاره های الکلی گل گیاه بومادران که دارای فعالیت آنتی اکسیدانتی می باشند، به عنوان ترکیبات محافظ در برابر مسمومیت تخمدان ناشی از سم نیکوتین در موش های صحرایی صورت پذیرفت. برای انجام این مطالعه تعداد 25 سر موش صحرایی ماده نژاد ویستار با میانگین وزنی 96/7±55/178 گرم متعاقب یک هفته سازگاری با شرایط محیطی جدید به صورت تصادفی به پنج گروه پنج سری تقسیم شدند. دو گروه از موش ها سم نیکوتین را به میزان 2/.و 4/. میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت خوراکی روزانه به مدت 25 روز دریافت کردند. .دو گروه از گروههای فوق، عصاره های الکلی گل گیاه بومادران را متعاقب نیکوتین روزانه به میزان 2/1 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت خوراکی پس از تجویز سم نیکوتین دریافت می نمودند. گروه کنترل نیز در نظر گرفته شد. 24 ساعت پس از آخرین تیمار و متعاقب اخذ نمونه های خون، تمامی موش های صحرایی موجود درپنج گروه ذکر شده آسان کشی و کالبد گشایی شدند و تخمدان ها جدا سازی گردیدند. سپس تغییرات مورفولوژیک و مورفومتریک، شاخص های فولیکوژنز، میزان کربوهیدرات ها و چربی ها و نیز فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز و در مقاطع بافتی تهیه شده از بافت تخمدان مورد ارزیابی قرار گرفتند. علاوه بر این موارد، مقادیر سرمی استرادیول، لاکتات دهیدروژناز (ldh)، و نیزمیزان مالون دی آلدئید(mda)، نیتریت تام (no)و ظرفیت آنتی اکسیدانتی تام(taoc)بافت تخمدان اندازه گیری گردید. گروهی از موش های صحرایی که تنها سم نیکوتین را دریافت کرده بودند کاهش معنی داری در وزن بدن، تخمدان ها ، شاخص های فولیکوژنز به همراه تغییرات مورفولوژیک و هیستومورفومتریک در بافت تخمدان شامل پرخونی عروق خونی، نفوذ سلول های ایمنی، تجمع مایعات ناشی از ادم بافتی در بافت همبند بینابینی را نشان دادند. سلول های گرانولوزا و لایه های تک داخلی ، اووسیت و اووپلاسم اووسیت و مایع فولیکولی در فولیکولهای آترتیک در موش های تحت درمان با سم نیکوتین واکنش ضعیفی نسبت به رنگ آمیزی pas، واکنش بالایی نسبت به رنگ آمیزی های سودان بلک – ب، اویل- رد- او و آلکالین فسفاتاز و نیز افزایش معنی داری را در میزان آپوپتوز نشان دادند. علاوه بر این، تجویز سم نیکوتین کاهش معنی داری در تعداد فولیکولهای سالم و در عین حال افزایش معنی داری در میزان فولیکولهای آترتیک و کیستیک را موجب گردید. همچنین درمان با سم نیکوتین به شکل غیرمعنی داری موجب کاهش مقادیر سرمی هورموناسترادیول و افزایش سطوح سرمی لاکتات دهیدروژناز (ldh)،در کنار کاهش میزان ظرفیت آنتی اکسیدانتی تام و افزایش مقادیر مالون دی آلدئید و نیتریت تامبافت تخمدان گشت. حال آنکه درمان همزمان با عصاره های آبی گل گیاه بومادران بهبود قابل ملاحظه ای را در پارامتر های مذکور سبب گردید. یافته های به دست آمده از این مطالعه نشان می دهد که سم نیکوتین به واسطه اعمال استرس اکسیداتیو می تواند موجبات آسیب بافت تخمدان را فراهم آورد، در حالی که عصاره های آبی گل گیاه بومادران به سبب دارا بودن قابلیت مهار رادیکال های آزاد و فرآیند های اکسیداتیو می توانند به گونه ای موثر در برابر واکنشهای ناخواسته ناشی از این دارو نقش حفاظتی را ایفا کنند.