استروژن مهمترین هورمون موثر بر رشد، تمایز و عملکرد بافت های تولید مثلی مانند تخمدان، رحم، واژن و پستان می باشد. با توجه به نقش مهم استروژن در تنظیم فرایندهای تولید مثلی، آنزیم های تولید کننده استروژن و نیز گیرنده های استروژن که عملکرد آن را واسطه گری می کنند، به عنوان مارکرهای احتمالی هم برای صفات تولیدی و هم برای صفات عملکردی در حیوانات اهلی به حساب می آیند. هدف از این مطالعه شناسایی چند شکلی های موجود در ناحیه 5 ژن های cyp19 و er?، تعیین فراوانی های آللی و ژنوتیپی و نیز بررسی ارتباط آن ها با برخی صفات تولیدی و تولید مثلی در گاوهای نژاد هلشتاین بوده است. استخراج dna از نمونه های خون به روش نمکی بهینه یافته و واکنش زنجیره ای پلی مراز (pcr) برای تکثیر قطعات 288 و 340 جفت بازی به ترتیب از ناحیه پروموتور ژن های cyp19 و er? با استفاده از آغازگرهای اختصاصی انجام شد. شناسایی فرم های مختلف آللی در ژن cyp19 با استفاده از آنزیم pvuii و الکتروفورز محصولات هضم آنزیمی روی ژل آگارز انجام شد و 304 حیوان برای این جایگاه تعیین ژنوتیپ شدند. سه ژنوتیپ aa، ab و bb با فراوانی های هر یک به ترتیب 8322/0، 1645/0 و 0033/0 در جمعیت مورد مطالعه مشاهده شد. فراوانی آلل های a و b نیز به ترتیب برابر با 9145/0 و 0855/0 برآورد شد. برای ژن er?، 273 حیوان با استفاده از آنزیم snabi و الکتروفورز محصولات هضم آنزیمی روی ژل اکریل آمید تعیین ژنوتیپ شدند. فراوانی به دست آمده برای ژنوتیپ های aa، ag و gg به ترتیب 9267/0، 0696/0 و 0037/0 و برای آلل های a و g به ترتیب 9615/0 و 0385/0 بود. بررسی اثر چند شکلی ها بر صفات تولیدی و تولید مثلی گاو با استفاده از نرم افزار sas انجام شد. نتایج نشان دادکه اثر جایگاه er?/snabi بر صفات فاصله گوساله زایی، سن اولین زایش، مقدار و درصد چربی شیر معنی دار بود. این صفات در گروه افراد دارای ژنوتیپ ag مطلوب تر بودند که احتمالا نشان دهنده برتری آلل g نسبت به آلل a می باشد. اثر جایگاه cyp19/pvuii نیز تنها بر تعداد کمی از صفات مورد مطالعه، شامل طول آبستنی، مقدار چربی و مقدار پروتئین شیر معنی دار بود. افراد دارای ژنوتیپ ab چربی و پروتئین بیشتری در شیر تولید کردند، ولی دوره آبستنی طولانی تری داشتند. هیچ ارتباط معنی داری بین این چند شکلی ها و صفات مورد مطالعه دیگر مشاهده نشد.