خلاصه به زبان فارسی بررسی اولتراسونوگرافی کلیه ها در بز نژاد رایینی نگارنده : معظمه میرزا حسینی اولتراسونوگرافی روشی ارزشمند برای تشخیص عوارض و بیماریهای دستگاه اداری می باشد. اولتراسونوگرافی طبیعی دستگاه ادراری در اسب و بعضی از نشخوارکنندگان همانند گوسفند انجام شده ولی تاکنون تحقیقی در مورد بز نژاد رایینی در این مورد انجام نشده است . در این تحقیق10 راس بز رایینی ماده با وزن کیلوگرم انتخاب شده و بعد از انجام آزمایشات کلینیکی و پاراکلینیکی و اطمینان از سلامت کلیه ها توسط دستگاه اولتراسونوگرافی وترانسدیوسرخطی 5-8 مگاهرتز از تهیگاه راست هر دو کلیه مورد بررسی قرار گرفتند اکوژنسیته کلیه ها در بز مشابه سایر حیوانات بود اندازه طول کلیه ها در اسکن طولی به طور متوسط 6/47 میلیمتر و عرض کلیه ها در اسکن طولی 2/33 میلی متر و در اسکن عرضی عرض کلیه ها به طور متوسط 9/31 میلیمتر بود قطر کورتکس و مدولا به طور متوسط در اسکن طولی به ترتیب 3/8 و 2/25 میلی متر مشاهده گردیده شد قطر کورتکس و مدولا به طور متوسط در اسکن عرضی به ترتیب 3/8 و 14 میلیمتر بود. تفاوت آماری معنی داری در کلیه راست و چپ از لحاظ اندازه ها وجود دارد با توجه به تحقیقاتی که در مورد کلیه ها و گاو و گوسفند و سایر نشخوارکنندگان انجام شده از لحاظ اکوژنیسیته تفاوت بین بز رایینی وسایر نشخوارکنندگان وجود ندارد و از لحاظ اندازه کلیه ها در این نژاد در اولتراسونوگرافی شبیه نشخوارکنندگان و سایر نژاد های گوسفند می باشد هر دو کلیه از سطح شکمی و از تهیگاه راست و چپ در اولتراسونوگرافی قابل رویت است

در حیوانات دونده به دلیل لزوم جلوگیری از حرکات نابجا، چرخش ها و دررفتگی ها، طراحی مفصل زانو به گونه ای انجام شده که پاسخگوی نیاز آن حیوان باشد. در گونه های متعدد دونده آناتومی مفصل زانو مطالعه شده اما مطالعه دقیق اجزاء سازنده آن تا کنون در شترمرغ صورت نگرفته بود. دراین مطالعه به بررسی این ساختار مفصلی پرداختیم. بدین منظور مفصل زانوی پنج قطعه شترمرغ تشریح شد و ساختار مفصلی شامل اجزاء استخوانی، اجزاء غضروفی و اجراء لیگامنتی مشخص شد وبا زانوی سه راس اسب و سه قلاده سگ به عنوان پستانداران دونده مقایسه شد. ارتباط بین حفره های مفصلی ابتدا با تزریق آب مشخص شد و در نهایت با تزریق ماده حاجب و تهیه عکس رادیولوژی تایید شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که ساختار زانو در شترمرغ برای انجام رفتار صحیح خود احتیاج به حمایت های غیرفعال بیشتری خصوصا در سمت جانبی دارد.

چکیده بسیاری از جمعیت آهوان و بزان کشور را جمعیت های کوچک اندازه تشکیل داده است که شکار توسط انسان و بیماری ها از جمله خطرات پیش روی آن ها محسوب می شوند. شناخت آناتومیک این حیوانات اولین قدم برای پرورش و حفاظت آهوان است که اکنون جز گونه های تحت حفاظت به شمار می آیند. مطالعات متعددی بر روی جمجمه نشخوارکنندگان صورت گرفته است که عمده آن ها بر روی نشخوارکنندگان اهلی مانند گاو ، گوسفند و بز بوده و سال هاست در کتب آناتومی در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است. شرایط بحرانی این گونه ها مانع از این شده است تا مطالعات تهاجمی بر روی آن ها صورت بگیرد. بنابراین غیر تهاجمی و به کمک تصویربرداری تشخیصی بوده است. در این مطالعه به بررسی آناتومیک تعدادی جمجمه جبیر و بزکوهی پرداخته ایم که به دلایل غیر مرتبط با ساختارهای سر تلف شده بودند. مطالعه حاضر نشان داد که شکل جمجمه جبیر و بز کوهی اختلافاتی با جمجمه نشخوارکنندگان اهلی دارند. اختلافات به دست آمده در این مطالعه می تواند تایید کننده ی تطابق های آناتومیک این حیوان با محیط زندگی خود و شرایط رفتاری آن باشد. واژه های کلیدی: آهو- بز کوهی-جمجمه- کالبد شناسی

تهیه اطلس کاربردی تصاویر لایه نگاری رایانه ای از ناحیه سر بز کوهی لایه نگاری رایانه ای تکنیکی است که می توان با استفاده از آن بدون اینکه برش جراحی ایجاد شودبه عنوان روشی کم خطر برای به دست آوردن اطلاعات از قسمت های مختلف بدن مخصوصا در حیوانات کمیاب مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به قابلیت آنالیز کامپیوتری تصاویر و قدرت تمایز بالای بافت های بدن،سی تی اسکن امروزه به عنوان یک روش پاراکلینیکی کاربردی دقیق در تشخیص ضایعات فضاگیر و تغییر شکل دهنده و انتخاب رهیافت های مناسب جراحی کاربرد فراوانی پیدا کرده است.اما قبل از اینکه بتوانیم از این ابزار برای تفسیر ضایعات نواحی مختلف بدن استفاده کنیم وجود اطلاعات از تصاویر طبیعی آن ناحیه ضروری به نظر می رسد. بدین منظور بر آن شدیم تا در مطالعه ای به تهیه اطلس کاربردی از تصاویر سی تی نرمال سر بز کوهی که یکی از گونه های در معرض خطر حیات وحش ایران است بپردازیم.در این مطالعه از سه عدد سر جدا شده بز کوهی ماده بالغ با متوسط سن چهار سال از لاشه های تازه ای که به علت شاخ خوردگی تلف شده بودند.از سازمان حفاظت محیط زیست تهیه شده بودند و همچنین از یک رأس بز معمولی جهت مقایسه استفاده گردید.سرها داخل جعبه های چوبی مقید کننده سر قرار داده شدند و به اتاق تهیه تصاویر منتقل شدند و هر کدام جداگانه داخل دستگاه سی تی اسکن اسپیرال قرار داده شدند.سپس نمونه ها به داخل گانتری منتقل و با تنظیم زاویه تابش عمود بر کام سخت پس از تنظیمات نهایی دستگاه تصاویر سی تی اسکن اسپیرال از تمام طول سرها تهیه گردید سپس تصاویر به رایانه منتقل و بازسازی گردید و تصاویری با فاصله یک از یکدیگر از ابتدا تا انتهای سرها بازسازی شده و بر روی سی دی ضبط گردید.تصاویر به دست آمده با توجه به منابع کالبدشناسی مورد مطالعه قرار گرفته و ساختارهای موجود در آنها نام گذاری شد.سپس جهت دقیق تر شدن هر چه بیشتر محل برش های سی تی اسکن سر به شش ناحیه تقسیم گردید که از جلو به عقب عبارتند از :ناحیه دندان های ثنایایی،ناحیه ی بی دندان(میله)، ناحیه دندان های آسیای، ناحیه حدقه ، ناحیه کمان گونه ای، ناحیه بعد از کمان گونه ای. ودر پایان موقعیت برخی از ساختارهای سرنسبت به این شش ناحیه مشخص شد و در جدولی نشان داده شد.همچنین جهت دقیق تر شدن مطالعه حاضر تفاوت های موجود در بین ساختارهای سر بز کوهی با بز معمولی شناسایی و مورد بحث قرار گرفت. کلمات کلیدی: بزکوهی، سر، سی تی اسکن

این مطالعه به منظور بررسی تغییرات ساختاری تخم نطفه دار شترمرغ در نیمه اول دوره جنینی به کمک تصویر برداری با تشدید مغناطیسی یا mri انجام شده است. در این پژوهش پس از بررسی‏های اولیه بر روی نوع پروتوکل، روش ام ار ای و نوع کویل، مطالعه اصلی با ده تخم شترمرغ نژاد کانادایی آغاز گردید. این مطالعه برای اولین بار با دستگاهای موجود در ایران ( 1.5 تسلا) انجام شد. مطالعات مشابه بر روی تخم نطفه دار بلدرچین و مرغ با دستگاه‏های 7 تسلا انجام شده است. دستگاه مورد استفاده در این مطالعه متعلق به مرکز ام ار ای کوثر واقع در بیمارستان امام رضا (ع) مشهد بوده است. در این مطالعه ساختارهای تخم نطفه دار شترمرغ و قسمت‏های مختلف جنین در حال رشد در عکس ام ار ای مشاهده و بررسی شد. ساختارهای دیده شده در تخم عبارتند از: پوسته، زرده، سفیده، کیسه هوا، لتبرا، پایک لتبرا، دیسک جنینی، جنین، آمنیون، سرجنین، حدقه چشم و تنه پرنده. همچنین در این مطالعه مقایسه دقیقی بین تغییرات تخم نطفه دار و بی نطفه شترمرغ انجام گردید.

در حیوانات مختلف، مفصل زانو به گونه ای طراحی شده که پاسخگوی حرکات پر دامنه استخوان ران واستخوان های ساق، جلوگیری از چرخش ها و دررفتگی ها و همچنین انتقال مناسب نیروهای عمودی بین این دو جزء باشد. در گونه های مختلف پستانداران آناتومی مفصل زانو به طور دقیق مطالعه شده اما در پرندگان مطالعاتی کلی صورت گرفته و تنها در گونه های معدودی مانند مرغ و شترمرغ مطالعات دقیق انجام شده است. هدف از این مطالعه بررسی کالبدشناسی مفصل زانوی کبک و بوقلمون بود که هر دو از خانواده فازیانیده اما با رفتارهای حرکتی متفاوت می باشند. بدین منظور مفصل زانوی پنج قطعه کبک و پنج قطعه بوقلمون تشریح شد و اجزاء سازنده این مفصل شامل اجزاء استخوانی، غضروفی و رباطی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که شکل منیسک ها، تعداد رباط ها و همچنین اتصالی های آنها در زانوی کبک و بوقلمون متفاوت هستند. استخوان های شرکت کننده در مفصل زانو نیز در این دو گونه تفاوت هایی را نشان دادند. با توجه به این مطالعه به نظر می رسد ساختارهای مفصل زانو در پرندگان کمی پیچیده تر از پستانداران است و قسمت زیادی از این پیچیدگی ها به نیمه جانبی مفصل مربوط می شود.

بسیاری از جمعیت آهوان و بزان کشور را جمعیت های کوچک اندازه تشکیل داده است که شکار توسط انسان و بیماری ها از جمله خطرات پیش روی آنان محسوب می شوند. شناخت آناتومیک این حیوانات اولین قدم برای پرورش و حفاظت این حیوانات است که اکنون جز گونه های تحت حفاظت به شمار می آیند. مطالعات متعددی بر روی اندام حرکتی نشخوارکنندگان صورت گرفته است که عمده آن ها بر روی نشخوارکنندگان اهلی مانند گاو ، گوسفند و بز بوده و سال هاست در کتب آناتومی در اختیار علاقه‏مندان قرار گرفته است. شرایط بحرانی این گونه ها مانع از این شده است تا مطالعات تهاجمی بر روی آن ها صورت بگیرد. بنابراین اکثر این مطالعات به صورت غیر تهاجمی و به کمک تصویربرداری تشخیصی بوده است. هدف از این مطالعه بررسی آناتومیک استخوان های اندام حرکتی جبیر و بزکوهی بود که به دلایل غیر مرتبط با ساختارهای حرکتی تلف شده بودند. مطالعه حاضر نشان داد که شکل اندام حرکتی جبیر و بز کوهی اختلافاتی با اندام حرکتی نشخوارکنندگان اهلی دارند. اختلافات به دست آمده در این مطالعه می تواند تایید کننده ی تطابق های آناتومیک این حیوان با محیط زندگی خود و شرایط رفتاری آن باشد. واژه های کلیدی: آهو- بز کوهی-اندام حرکتی- کالبد شناسی

مطالعه بافت زایی و بافت شناسی اندام های مختلف یک روش آزمایشگاهی مفید و کاربردی جهت دست یابی به اطلاعات پایهُ و کار آمد جهت آشنایی دقیق تر با روند رشد و نمو اندام ها در طول دوره جنینی، شکل و نوع ساختارهای آن درهر برهه از این دوره و همچنین آشنایی با ساختمان بافتی در گونه های مختلف جانوری بوده است. با توجه به قابلیت موجود در این دست مطالعات ما می توانیم از آن به عنوان یک روش پاراکلینیکی کاربردی دقیق برای بدست آوردن زمانبندی های حساس تشکیل هر اندام و شناخت بهتر ساختمان بافتی آن استفاده نماییم. همین امر ما را بر آن داشت تا به مطالعه بافت زایی و بافت شناختی مری کبک چوکار بپردازیم. در این مطالعه از 80 تخم نطفه دار جهت بررسی های بافت زایی در دستگاه جوجه کشی قرار دادیم و در بین سنین 5 الی 24 روز از جنین های اخذ شد. از تخم، نمونه جهت مطالعات میکروسکوپی تهیه نموده و نمونه ها را در محلول بوئن فیکس کرده ایم و مقاطع بافتی تهیه شده را توسط رنگ های هماتوکسلین ـ ائوزین، آلسین بلو، پی ای اس و تری کرم ماسون رنگ آمیزی کرده و توسط میکروسکوپ نوری بر طبق منابع جنین شناسی مورد مطالعه قرار داده و توسط دوربین دیجیتال نگاره تهیه کردیم. در راستای مطالعه بافت شناختی مری از 4 عدد کبک مادهُ بالغ نژاد چوکار نمونه تهیه و توسط محلول بوئن فیکس شد؛ مقاطع بافتی تهیه شده را توسط رنگ های هماتوکسلین ـ ائوزین، آلسین بلو، پی ای اس و تری کرم ماسون رنگ آمیزی کرده و توسط میکروسکوپ نوری بر طبق منابع بافت شناسی مورد مطالعه قرار داده و توسط دوربین دیجیتال نگاره تهیه شد. در این مطالعه مری را چه در بررسی بافت زایی چه بافت شناختی در چهار لایه مخاط، زیر مخاط، لایه ماهیچهُ و ادونتیس یا سروز به تفکیک مورد بررسی قرار دادیم. از روز پنجم انکوباسیون تا روز بیست و چهار تغییرات مشاهده شده در روند بافت زایی مری مثل تغییرات بافت پوششی، زمان شروع تشکیل ماهیچه ها و غدد موکوسی توضیح داده شدند. مری کبک بالغ نیز در سه قسمت گردنی و یک قسمت سینه ای بررسی شد. همچنین جهت دقیق تر شدن مطالعه نتایج موجود در بین ساختار های مری کبک چوکار با سایر گونه های پرندگان مورد بحث قرار گرفت و تفاوت ها و شباهت هایی مشاهده شد.

در بین نژادهای مختلف اسب، اسب عرب قدمتی حدودا پنج هزار ساله دارد و نقشی اساسی در تاریخ انسان و اسب بازی کرده است. با توجه به تاریخچه اسب عرب خالص و واردات اسبهای عرب خارجی که از سالهای گذشته تاکنون در حال انجام است، اسبان عرب کشورمان به دوگروه خالص و ناخالص تقسیم می شوند. مطالعه حاضر با هدف تعیین شاخص های بیومتریک از نواحی مختلف بدن اسب عرب خالص، طراحی شد. در این مطالعه تعداد 25 صفت از نواحی مختلف بدن در30 راس اسب عرب خالص با حداقل سن 3 سال از اسب داریهای سطح استان کرمان انتخاب و مورد مطالعه قرارگرفت. سپس میانگین، انحراف معیار، ضریب تغییرات و فاصله اطمینان صفات به کمک نرم افزار stata 10.1محاسبه شد. همچنین این اطلاعات در دو گروه نر و ماده و سنین زیر و بالای 8 سال تفکیک وتوسط آزمون تی مستقل با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که در اندازه گیری صفات بیومتری صفات طول سر، طول قلم اندام خلفی، ارتفاع کپل، طول جانبی سر، ارتفاع تنه در محل کمر، عرض سر(3) و طول تنه(3) به ترتیب کمترین ضریب تغییرات را در بین صفات اندازه گیری شده دارا بودند و صفت طول کتف بیشترین ضریب تغییرات را داشت. همچنین در این مطالعه اختلاف ناشی از سن و جنس در هر صفت مورد ازیابی قرار گرفت که در بین جنس های نر و ماده صفات محیط قلم اندام قدامی، محیط قلم اندام خلفی و ارتفاع کپل ودر دوگروه زیر و بالای 8 سال صفات ارتفاع تنه در محل کمر، ارتفاع کپل، عرض سر (3) و طول قلم اندام خلفی با یکدیگر اختلاف معنی داری را نشان دادند.

چکیده پرورش کبک طی سال های اخیر به صورت صنعتی مورد توجه فراوان قرار گرفته است. با توجه به محبوبیت گوشت این پرنده و جایگاه ویژه ای که از نظر ارزش غذایی دارد، بررسی های علمی پیرامون این پرنده به منظور ارتقا بهداشت و شناخت مکانیسم های طبیعی بدن آن، یک ضرورت به شمار می-رود. با توجه به رفتار حرکتی متفاوت کبک با سایر پرندگان و کمبود اطلاعات پایه ای در خصوص اندام حرکتی این پرنده، برآن شدیم تا بافت زایی و ریخت زایی زانو را به عنوان یکی از مهم ترین مفاصل اندام حرکتی مورد بررسی قرار داده و به بیان تفاوت ها و شباهت های مدل فوق با سایر پرندگان بپردازیم. بدین منظور از روز 6 تا 24 جنینی، طی هر 24 ساعت، 3 قطعه جنین از دستگاه انکوباتور خارج و پس از جدا کردن زانوی آن ها، جهت ثبوت در محلول فیکساتیو بوئن قرار گرفتند. سپس از بلاک های پارافینی برش های 5 میکرونی تهیه و لام های مربوطه با رنگ آمیزی های هماتوکسیلین و ائوزین، تری کروم ماسون و آلسین بلو- وان گیسون مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه در روز 8 جنینی تراکم مزانشیمی و در روز 10 منطقه اینترزون سه لایه، مشاهده شد. همچنین فرایند حفره دار شدن و ایجاد ساختارهای داخلی مفصل از روز 12 جنینی قابل رویت بود. در مطالعه حاضر الیاف کلاژن و فرایند غضروفی شدن با یک تاخیر2 تا 3 روزه نسبت به ریخت زایی ساختارهای مورد مطالعه دیده شدند. نتایج توالی ریخت زایی حاصل از این مطالعه با مطالعات قبلی که بر روی جنین جوجه و بلدرچین انجام گرفته بود، مشابه بود اما با مطالعاتی که بر روی پستانداران انجام شده است اختلافاتی را نشان می دهد. مطالعه حاضر یکی از معدود مطالعاتی است که در خصوص بافت زایی مفصل زانو در پرندگان انجام شده است.

چکیده سوراخ ها و کانال های استخوانی در سر محل عبور اعصاب جمجمه ای، عروق سر و مجاری احشایی مربوطه هستند. مطالعه آناتومی این سوراخ ها و مجاری استخوانی در سر سالم به منظور حضور الگویی مناسب برای تفسیر صحیح تصاویر تشخیصی و درک بهتر وضعیت های غیر طبیعی آن ها در حیواناتی مثل سگ وگربه انجام شده است. از آن جایی که تا کنون مطالعه ای بر روی توپوگرافی این ساختارها در حیوانات تک سمی صورت نگرفته، در مطالعه حاضر موقعیت آنها را بررسی کردیم. بدین منظور تعداد 5 راس الاغ نر بالغ نژاد آناتولی مورد استفاده قرار گرفت. از ناحیه سر این حیوانات برش های عرضی و فرونتال آناتومیک و سی تی اسکن تهیه شد. دو عدد از سرها به منظور تشریح و دیگری پس از جدا کردن بافت نرم به منظور مطالعه استخوان های جمجمه مورد استفاده قرار گرفت. در این مطالعه موقعیت و مجاورات کانال ها و سوراخ های جمجمه مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به ساختارهای استخوانی جمجمه نشانه گذاری شد. مطالعه حاضر نشان داد، بیش ترین تراکم سوراخ ها و کانال ها از نظر توپوگرافیک در موقعیت نیم سانتی متری جلوی لبه جلویی حدقه چشم و جلوی قسمت فلسی استخوان گیجگاهی جمجمه است و بیش ترین و کمترین طول کانال به ترتیب، مربوط به مجرای بینی - اشکی و کانال اپتیک می باشد.

با توجه به ساختارها، نحوه عملکرد، بافت زایی و ریخت زایی متفاوت و پیچیده ای که در شکل گیری جنینی اندام حرکتی و مفاصل وجود دارد ، متخصصین علوم آناتومی در این زمینه پژوهش های بسیاری انجام داده اند. در این مطالعات تقدم و تأخر نحوه شکل گیری ، ریخت زایی و بافت زایی هر یک از اجزاء اندام های حرکتی و هم چنین دوره بحرانی هر ساختار مورد توجه قرار گرفته است. به طوری که به عنوان تجریه ای سودمند ، پژوهش در باب ناهنجاری های مادرزادی و اختلالات حرکتی را میسر کرده است. مفصل زانو در بین مفاصل اندام های حرکتی، دارای ویژگی هایی منحصر به فرد است و در مقایسه با سایر مفاصل بدن از ساختارهای متعددی تشکیل شده است. به همین دلیل مورد توجه جمع کثیری از پژوهشگران علوم آناتومی قرار دارد وچندین مطالعه هم بر روی نحوه شکل گیری این مفصل در پستانداران و جنبه های ریخت زایی و بافت زایی آن انجام گرفته است . در پرندگان به دلیل سهولت در نمونه گیری های جنینی تحقیقات کاربردی در خصوص مراحل تکوین و تکامل اندام حرکتی جنین انجام گرفته که اهتمام بالایی هم به مفصل زانو شده است . با توجه به پزوهش هایی که در جهت شناخت ریخت زایی و بافت زایی مفصل زانو انجام گرفته است در میان پرندگان شترمرغ به دلیل دارا بودن اسکلت منحصر بفرد و برخورداری از پاهای بلند حرکات سریعی دارد که این امر مستلزم داشتن مفاصل قوی با اجزا پیچیده میباشد ، در نتیجه این ویژگی ساختاری خاص سبب شکل گیری مفصل زانویی پیچیده با اجزایی متفاوت از بسیاری از پرندگان دیگر شده است . به همین دلیل مطالعه و بررسی شکل گیری این مفصل مورد بحث و توجه پژوهشگران قرار گرفته است. در خصوص اینکه این تفاوت آناتومیک قابل توجه در چه زمانی و به چه شکل در جنین این پرنده نمایان می شود، مطالعه چاپ شده ای یافت نشد و به همین دلیل اهتمام اصلی در این رساله همین امر می باشد. البته مطالعاتی بر روی نحوه استخوانی شدن و یا جنبه های تکاملی رشد جنینی استخوان های اندام حرکتی شترمرغ سانان انجام گرفته که در آنها بیشتر جنبه های بافت زایی استخوان های اندام حرکتی مدنظر بوده است، اما زمان و روند ریخت زایی و بافت زایی مفصل زانوی شترمرغ مورد توجه قرار نگرفته است که در این مطالعه بر آن شدیم تا به آن بپردازیم .