نام پژوهشگر: اکرم گلشنی
آزاده گلشنی اکرم گلشنی
سازمان بهداشت جهانی (1994) مهارت های زندگی را این چنین تعریف نموده است: «توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونه ای که فرد بتواند با چالش ها و ضروریات زندگی روزمره کنار بیاید.» مهارت های زندگی را می توان به تعداد فرهنگ ها، نگرش ها، باورها و به تعداد انسان ها متعدد دانست. به عنوان مثال در آثار ادبی ایران نیز شاخه ای تحت عنوان ادبیات تعلیمی وجود دارد که در آن به صورت مستقیم و غیرمستقیم به تعلیم نحوه زندگی کردن مناسب و چگونگی کنار آمدن با مشکلات آن پرداخته می شود. از میان این آثار می توان به کتب کلیله و دمنه، سمک عیار، مرزبان نامه، قابوس نامه، اخلاق ناصری و سیاست نامه اشاره کرد. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که آیا می توان در آثار تعلیمی ایران نیز به انواع ده گانه مهارت های زندگی دست یافت. اگر بلی، پربسامدترین مهارت هایی که این آثار به آن اشاره کرده اند کدام است، و کدام کتاب بیشتر به مهارت ها پرداخته است؟ برای پاسخگویی به سوالات فوق، این پژوهش در قالب یک طرح توصیفی از نوع تحلیل محتوا انجام شد، به این ترتیب که از میان آثار ادبی تعلیمی سه کتاب کلیله و دمنه، قابوس نامه و مرزبان نامه انتخاب شدند. پس مطالعه منابع مربوط به مهارت های زندگی، سه اثر فوق با تأکید بر مهارت های ده گانه زندگی مورد بررسی قرار گرفته و شواهد مشابه یا موازی با مهارت های زندگی فیش برداری شدند. نتایج پژوهش نشان داد در سه اثر مورد بررسی، انواع مهارت های ده گانه به چشم می خورند و از میان این مهارت ها، مهارت تصمیم گیری و بعد از آن مهارت های بین فردی، بیشترین بسامد را دارند. همچنین از میان این آثار، کلیله و دمنه و پس از آن مرزبان نامه بیشتر به مهارت های زندگی پرداخته اند.
زهره کارخانه مهناز جعفریه
حماسه یکی از انواع ادبی است و به معنای شرح دلاوری های یک قوم است که در راه اهداف گروهی و خواسته های هماهنگشان انجام می شود. یکی از مسائلی که در حماسه مطرح است ، رجز خوانی هایی است که به صورت گفتگوی شفاهی یا کتبی بین پهلوانان و حریفان رد و بدل می شود و قصد آن شناساندن خود یا نژاد و نسب خود و بیان دارایی ها و به طور کلی میزان توانمندی های خویش است در برابر حریف که هدف اصلی از ذکر همه ی این موارد در حقیقت تضعیف روحیه ی طرف مقابل و در عوض قوی کردن روحیه ی خویشتن است . هدف این پایان نامه ، مقایسه ی انواع رجز و میزان تفاخرات بکار برده شده در مبحث رجز و بیان مقاصد رجز و رجز خوانی در دو اثر حماسی شاهنامه ی فردوسی و حمله ی حیدری است . روش این پژوهش ، اسنادی و روش گرد آوری آن ، فیش برداری و روش تجزیه و تحلیل داده ها ، تحلیل محتوایی است . طی این تحقیق به طور کلی به 16 نوع رجز در شاهنامه برخوردیم که با رجز های کتاب حمله ی حیدری مقایسه شده اند ؛ فصلی جداگانه نیز به بررسی «رجز» در پیغام ها و نامه ها که بین پادشاهان و پهلوانان قبل از بروز جنگ رد و بدل می شده ، اختصاص داده شده است . کلید واژه ها : اسطوره- حماسه - حماسه ی ملی - حماسه ی مذهبی - گفتگو- رجز نتیجه گیری: دراین پایان نامه سه هدف مورد نظر بوده است که عبارتند از: الف- انواع رجز و میزان تفاخرات به کار برده شده در مبحث ر جز و رجز خوانی درکتاب شاهنامه و حمله حیدری مقایسه می شوند. بعد از بررسی در این دو کتاب ،مشاهده شد که انواع رجز و میزان تفاخرات، در کتاب شاهنامه از بسامد بالاتری برخوردار است. ب-مقاصد رجز و رجز خوانی در این دو اثر حماسی مورد بحث قرار می گیرد. بعد از مطالعه در این دو کتاب ، به این نتیجه رسیدم که به طور کلی 16 مورد تفاخر در این دو اثر حماسی وجود دارد ، ولی در کتاب حمله حیدری ، به عنوان یک اثر حماسی مذهبی ، بسیاری از این موارد ،نظیر: تفاخر به نژاد ، تفاخر به خاندان مادری و تفاخر به دارایی ، یافت نشد. ج-رجز هایی که به شکل غیر حضوری(کتبی یا شفاهی)یعنی در قالب نامه (کتبی)یا پیغام (شفاهی) ،به حریف ارسال می شوند نیز، مورد بر رسی قرار می گیرند بعد از مطالعه و بررسی درکتاب شاهنامه و حمله حیدری ، به این نتیجه رسیدم که در بخش نامه ها نیز، تعداد و انواع رجز ها در کتاب شاهنامه، از بسامد بالاتری برخوردار است و در کتاب حمله حیدری ، فقط در قسمت «تهدید حریف در نامه» ، یک مورد مشاهده شد. دربخش پیغام ها نیز ، بعد از مطالعه در این دو اثر حماسی ، به این نتیجه رسیدم ، که هیچ نمونه ای از انواع رجز در پیغام ، در کتاب حمله حیدری ، وجود ندارد ؛ در حالی که این مورد در کتاب شاهنامه به شکل نسبتاً چشمگیری مشاهده می شود.
رضا حسینی دستجردی احمد خیالی خطیبی
علم بیان یکی از ابزارهای بلاغت در کلام است. در این علم با اصول زیبایی شناختی زبان و نیز با شیوه های مختلف در ادای معنای واحد آشنا می شویم. در این پژوهش تلاش می شود به بررسی ارکان زیبا یی شناختی در دیوان اشعار وحشی بافقی پرداخته شود. که ابتدا در فصل دوم به تعریف و توضیح این ابزارها یعنی تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه می پردازم و سپس در فصل چهارم موارد مربوط به هر کدام را از دیوان وحشی بافقی استخراج کرده و به توضیح آنان خواهم پرداخت. در پایان نتایج یافته هایم را در نموداری نشان خواهم داد اما آنچه حائز اهمیت است این است که میزان استفاده ی شاعر از تشبیه به مراتب بیش از استفاده او از دیگر ابزارهای بیانی بوده است. پس از آن استعاره از حیث کاربرد آن در درجه ی دوم قرار دارد، سپس کنایه و در پایان مجاز کمترین بسامد را دارد و این خود نشان از سادگی کلام شاعر و همه فهم بودن آن دارد و همین ویژگی کلام او را در دسترس همگان قرار داده و تأثیر و جاودانگی شعرش را دوچندان کرده است.
قربانعلی ابراهیمی احمد حسنی رنجبر هرمز آبادی
نسخ? خطی «مجمع الافکار» از آثار ارزشمند و بی نظیر قرن یازدهم هجری است. این اثر، مجموعه ای از دیباچ? دیوان-های شاعران قرن دهم و یازدهم هجری به همراه رقعات و نامه ها و اخوانیات شاعران این عصر به یکدیگر و مجموعه ای متنوع از نوشته های شاعران و نویسندگان مختلف این عهد است. این نسخه نه تنها گوشه های تاریکی از تاریخ عصر گورکانیان هند را روشن می کند، بلکه به دلیل در برداشتن بسیاری از نامه های خصوصی و گزارش های معماری پرتوهای روشنی بر ادب، فرهنگ و معماری این سرزمین و نقش ایرانیان در اعتلای آن می اندازد. جمع آوری کننده این مجموع? کمیاب شخصی است به نام محمد حکیم هندی که متأسفانه از زندگی وی اطلاعی در دست نیست. تنها نسخ? خطی مجمع الافکار به شماره 14209 در کتابخان? مجلس شورای اسلامی نگه داری می شود. حجم اثر 732 صفح? 21 سطری است. این رساله به تصحیح این مجموعه پرداخته و به همراه مقدمه، تعلیقات و فهرست های متنوع و فرهنگ واژگان کوشیده است تا حد امکان خوانی معنوی برای پژوهشگران حیطه های گوناگون ادب فارسی فراهم آورد. فصل اول شامل کلیات طرح، فصل دوم مطالعات نظری، فصل سوم روش شناسی تحقیق، فصل چهارم تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق، فصل پنجم متن مجمع الافکار، فصل ششم نتیجه گیری و پیشنهادها.