شهر پایدار"، "شهر کار آفرین"، "شهر هوشمند" و " شهرخلاق " همگی از مهمترین ویژگی های کلیدی شهر های معاصر می باشند که امروزه شهر سازان و مدیران شهری جهت ایجاد ابزار توسعه در فضای شهری و نیز خلق چشم انداز شهری از آنها استفاده می کنند. " شهر خلاق " اشاره به یک روش برنامه ریزی راهبردی جدید در فضای شهری همراه با بررسی فعالیت ساکنین و ارائه بستری جهت طراحی و تفکر خلاق به شمار می رود. در این راستا رساله حاضر سعی در معرفی ، شناخت و پیاده سازی مولفه ها و ارکان " ایده شهر خلاق "در شهر مشهد را دارد تا از این طریق ضمن آگاهی مسئولین و طراحان شهری با ایده شهر خلاق ، برای اولین بار در شهر مشهد این ایده بررسی و پیاده سازی گردد . از این رو ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه ای لاتین و فارسی مرتبط با موضوع، مبانی نظری پژوهش استخراج و سپس با استفاده از "فرآیند طراحی شهری کامل" به بیان راهبرد، راهکار و سیاست های طراحی و در نهایت نیز به ارائه طرح در سایت انتخابی ( بلوار جانباز مشهد) می پردازد. نتایج این تحقیق نشان از آن دارد که امروزه خلاقیت از ان جهت که سرمایه های اصلی شهر نظیر دارایی های فرهنگی، اقتصادی و ... را به منصه ظهور می رساند جزء جدائی ناپذیر زندگی شهری قلمداد می گردد اما نکته مهم این می باشد که خلاقیت برخلاف گذشته که توسط دولت و یا اجتماعات سازمان یافته( نظیر مقامات محلی، سازمان ها و یا شرکت های بزرگ خصوصی) در شهر ها پیاده سازی می گردیده است ، امروزه و در ایده شهر خلاق از افراد یا گروه های کوچک مردم استفاده می شود تا بوسیله اقدامات فردی، جاه طلبی ها و حساسیت های خود ، آن را به منصه ظهور برسانند. و در نهایت اینکه با تامین زیر ساخت های مناسب ایده شهر خلاق در شهری همچون مشهد می تواند یک چارچوب جدید برای برنامه ریزی ، ترویج استفاده از تکنولوژی در تمامی جوانب زندگی شهری ،استفاده از فرآیند های موجود، تکنیک ها، تجارب و ابزار و انگیزه برای رویکرد های انتقادی در طرح های شهری تعریف گردد.

زیارت ازآدابی است که درکشورهای مسلمان از جمله ایران به شدت قابل توجه می باشد. مخصوصاً درکشور ما ایران که درآن مسئله زیارت به دلیل وجود مذهب شیعه به شکل پررنگ جایگاهی ویژه دارد. از این رو فضای زیارتی می تواند مسئله ای با درجه اهمیت زیاد و بسیار قابل توجه باشد. فضای شهری،که البته فضای زیارتی از زیر شاخه های آن می باشد، در برخورد با فضای زیارتی دچار چالش شده است، چراکه در تلاقی این دو مفهوم با هم عنصرسومی به وجود می آیدکه در واقع درحال حاضر فاقد عنوان و شخصیت می باشد. فضایی که از لحاظ کالبدی هم درحوز ه مدیریت شهری و هم در حوزه زیارتی می باشد، اما به دلیل اینکه این فضا و مفصل ورود درواقع نه درحوزه شهری نه در فضای زیارتی صرف قرارمی گیرد، برنامه ریزی خاصی برای آن لحاظ نشده است. در این پژوهش سیر تحول و شکل گیری این فضا را در پیرامون حرم مطهر رضوی مورد بررسی قرار میدهیم.

توجه و تأکید شهرسازی مدرن به حرکت سواره و غفلت از ایجاد و ساماندهی پیاده راه ها، عاملی در کاهش روابط اجتماعی و ارزش های فرهنگی، کیفیت بصری و تنزل قابلیت های محیط شهری بحساب می آید. صاحبنظران مسائل شهری انتقادات زیادی در رابطه با کاهش کیفیت کالبدی-فضایی و جنبه های نامطلوب اجتماعی ناشی از این رویکرد مطرح نموده و در عین حال راهکارهایی نیز برای رفع این کاستی ارائه کرده اند. در پی این تلاش ها، جنبش پیاده گستری با توسعه پیاده راه ها در شهرها که عابران پیاده در آن عنصر اصلی شمرده می شوند، ادراک هویت فضایی، احساس تعلق به محیط و دریافت کیفیت های محیطی را پیگیری نمود. این رویکرد علاوه بر تغییر در سیمای کالبدی مراکز شهری، دگرگونی کیفیت فضای شهری، رفتار اجتماعی و زندگی مردم را نیز مورد هدف قرار داد. ره باغ رضوان، تعبیری از پیاده راه سبز منتهی به حرم رضوی شهر مشهد است که وجود آن در پی گسترش محدوده حرم و با رویکرد یادشده ضرورتی دوچندان یافته تا پیوستگی حرکت پیاده از بافت های پیرامون به سوی مجموعه حرم مطهر را تأمین کند.در پژوهش حاضر تلاش است تا الگوی طراحی ره باغ شمال غربی حرم امام رضا (ع) بر پایه اصول معماری ایرانی- اسلامی شکل بگیرد. بر پایه فرضیه این پژوهش، با طراحی اصولی باغ راه های اطراف حرم می توان علاوه بر گسترش نظام پیاده مداری در آن محدوده، انگیزه ها، رفتارها و آداب معنایی را در زائرین امام رضا (ع) تقویت نمود تا فرایند رسیدن از یک فضای شهری به یک فضای قدسی معنادار انجام پذیرد. برای شناسایی مولفه ها و متغیرهای موثر در کیفیت پیاده راه های زیارتی، در مرحله اول این پژوهش، منابع و اسناد کتابخانه ای مطالعه و بررسی گردیده است. در ادامه، یافته های تحقیق بر اساس داده های پرسشنامه از دیدگاه دست اندرکاران طرح نوسازی و بهسازی پیرامون حرم بوسیله نرم افزار آماریfriedman تحلیل، ارزیابی و اولویت بندی شده است. در مرحله بعد، معیارهای طراحی کالبدی پیاده راه از منظر معماری اسلامی تعیین گشته تا با توجه به موقعیت خاص آن در کنار پهنه ای از فضای قدسی زیارت، ایجاد احساس هویت مکانی معنی دار در زائران برای برقراری پیوند با مقصد زیارت ایجاد شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بر پایه اصول معماری اسلامی و با بهره گیری معیارهای کیفیت محیط و عوامل ادراکی موثر بر رفتار، باید الگوهای کالبدی انحصاری و خاصی را برای طراحی پیاده راه های اطراف حرم امام رضا (ع) بکار برد تا هویتی خوانا و معنادار در فضایی با ماهیت زیارت ایجاد گردیده و زائرین با آمادگی بیشتر و روحیه متعالی تری به زیارتگاه مشرف شوند.