اخیرأ بهره گیری از رابطه هم زیستی گیاه با قارچ های آربوسکولار میکوریزا به عنوان یکی از راهکارهایی کاهش تنش خشکی به کار گرفته می شود. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام گردید. فاکتورها عبارت بودند از: تنش خشکی شامل سه سطح رطوبتی d1 (100 درصد)، d2 (80 درصد) و d3 (60 درصد) و تیمار دوم قارچ میکوریزا در 6 سطح شامل کاربرد g1(گلوموس موسه آ)، g2 (گلوموس اینترارادیسز)، g3 (گلوموس فاسیکولاتوم)، g4 (ترکیب سه گونه قارچی g1، g2، (g3در خاک استریل و c1 (شاهد1، عدم کاربرد قارچ در خاک غیر استریل) و c2 (شاهد2، عدم کاربرد قارچ در خاک استریل). صفات اندازه گیری شده عبارت بودند از: تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک شاخساره و ریشه، درصد کلونیزاسیون ریشه، محتوای نسبی آب برگ، نشت الکترولیت، محتوای کلروفیل a، b و کل، کاروتنوئید، تجمع پرولین و کارائی مصرف آب خالص. نتایج نشان داد، اثر تنش خشکی بر تمامی صفات به جز وزن تر و درصد کلونیزاسیون ریشه کاهو در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. بیش ترین و کم ترین رشد در رطوبت 100% و 60% مشاهده شد. کاربرد مایه تلقیح قارچ میکوریزا بر تمامی صفات به جز وزن تر ریشه و محتوای نسبی آب برگ در سطح احتمال 1 و 5 درصد دارای اثر معنی دار بود. کاربرد قارچ موسه آ سبب بیشترین رشد و نمو در اکثر صفات گردید. اثر متقابل تنش خشکی و قارچ میکوریزا بر محتوای کلروفیل a، b، کل و تجمع پرولین و کاروتنوئید در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. بیش ترین و کم ترین میزان کلروفیلa، b، کل در 60? رطوبت به ترتیب در گیاهان تلقیح شده با قارچ میکوریزا (موسه آ) و گیاهان شاهد ( شاهد1) بدست آمد. جهت بالا بردن مقاومت گیاه کاهو نسبت به تنش خشکی کاربرد گونه گلوموس موسه آ و اینترارادیسز قابل توصیه می باشد.